Pytanie nadesłane do redakcji
Bardzo proszę o radę. Moja córeczka właśnie skończyła 8 miesięcy i zaniepokoił mnie szybki rozrost główki. Dziecko urodziło się zdrowe, siłami natury z masą urodzeniową 3600, długość 58 cm, obw. głowy 32 cm i obw. klatki piersiowej 34 cm. Okres noworodkowy i wczesnoniemowlęcy przebiegł raczej bez komplikacji, oprócz przejściowej alergii pokarmowej. Cały czas jest karmiona piersią, a od 5. miesiąca wprowadziliśmy produkty bardziej treściwe. Okresowe pomiary głowy u pediatry wynosiły w 2. miesiącu 39 cm; 4. - 39,5; 6. - 40,0 cm i w 8. miesiącu 43,5 cm. Ten ostatni wynik najbardziej mnie zaniepokoił, chociaż lekarz powiedział, że mieści się w normie. Oprócz tego zauważyłam, że u córki kość ciemieniowa z jednej strony głowy jest bardziej wypukła, chociaż śpi na obu stronach jednakowo często. Poza tym, córka jest wesoła, ruchliwa i próbuje wstawać. Obecnie nic nie mówi tylko piszczy i jak pełza po podłodze, to odpycha się jedynie prawą nogą, a lewą ciągnie za sobą. Dodam też, że ma problem z przyrostem wagi i aktualnie waży 7300 g (jest między 10. a 3. centylem). Czy w związku z tym różnica 3,5 cm przyrostu głowy u 8-miesięcznego dziecka powinna mnie niepokoić, czy rzeczywiście jest to normalne. Zastanawiam się nad zrobieniem prywatnie USG przezciemiączkowego, tylko nie wiem, czy jest sens.
Odpowiedziała
lek. med. Katarzyna Jamruszkiewicz
specjalista medycyny rodzinnej
Poradnia Lekarza POZ
Szpital Specjalistyczny im. Rydygiera w Krakowie
Badanie obwodu główki i odznaczanie uzyskanych w pomiarach wartości na siatkach centylowych jest, obok pomiarów masy ciała czy wzrostu, ważnym elementem oceniającym prawidłowy rozwój dziecka. Harmonijnie rosnące dziecko idzie danym „kanałem centylowym”, co świadczy o jego dobrostanie i wraz z całokształtem badania lekarskiego daje podstawy do uznania dziecka za zdrowe. Niewielkie wahania w uzyskiwanych podczas pomiarów wartości i przechodzenie „kanał” wyżej lub niżej zwykle nie są powodem do niepokoju, choć powinny wzbudzić czujność lekarza. Również większe zmiany obwodu główki czy masy ciała nie muszą świadczyć od razu o poważnej patologii, natomiast na pewno wymagają obserwacji i powinno się szukać ich przyczyny (np. choroba infekcyjna czy pójście do żłobka może spowodować mniejszy apetyt i przejściowe zahamowanie wzrostu dziecka).
O ile pomiary masy ciała odpowiednio wykonywane, na tej samej wadze, po zupełnym rozebraniu dziecka są wiarygodnym elementem badania, inaczej wyglądają pomiary obwodu główki. Badanie takie obarczone jest dość dużym ryzykiem „błędu ludzkiego”. Oczywiście obwód główki powinien być badany zawsze w ten sam sposób, ale może się zdarzyć, zwłaszcza jeśli badanie jest wykonywane przez inne osoby, a niemowlę jest ruchliwe, że pomiary będą zafałszowane.
Poza badaniem obwodu główki lekarz ocenia również jej symetrię, obecność i wielkość ciemiączek, szwy czaszkowe, a także ogólny rozwój psychoruchowy dziecka.
Dopiero całe badanie lekarskie, powtarzane w odpowiednich, regularnych odstępach czasu daje podstawy, żeby podejrzewać jakąś patologię u dziecka.
Wśród groźnych przyczyn nadmiernego rozwoju główki u niemowlęcia można wymienić zmiany pozapalne, wodogłowie, zmiany pourazowe, nowotwory czy wrodzone anomalie układu nerwowego. Jednak przy prawidłowym rozwoju psychoruchowym, prawdopodobieństwo ich występowania jest znikome. Opisywane przez Panią obwody główki faktycznie „skaczą” po kanałach centylowych z początkowego 75. centyla (w 2. mies.), w kolejnych pomiarach obwód jest w 10. centylu (4. mies.), a poźniej nawet poniżej 3. centyla (w 6. mies.), żeby ponownie podskoczyć na 25. centyl (w 8. mies.). Takie różnice wiązałabym przynajmniej częściowo z błędami pomiarów. Na pewno należy obserwować córeczkę, lekarz będzie zaznaczał nadal pomiary na siatce centylowej. Jeśli główka będzie przyrastać w nieodpowiedni sposób, konieczna może okazać się konsultacja neurochirurgiczna lub ewentualnie z innym specjalista, w zależności od występowania niepokojących objawów u dziecka i nieprawidłowości w badaniu.
Wykonanie badania USG główki, mimo że jest ono bezpieczne również radzę skonsultować z lekarzem prowadzącym. Aby było ono wiarygodne, u córeczki musi być odpowiednio duże ciemiączko.
