Pytanie nadesłane do redakcji
Moja córka ma 15 lat, kiedyś byłam z nią u lekarza z powodu przeziębienia, ale poprosiłam pielęgniarkę, by zmierzyła jej cukier, ponieważ miała objawy, takie jak zawroty głowy, napady gorąca, a zaraz potem odczuwała słabość. Myślałam, że to coś z cukrem, ale było wszystko dobrze. Powiedziałam o objawach lekarzowi, spytał, czy w tej chwili jej coś dolega, powiedziała że jest jej strasznie gorąco. Zmierzył jej ciśnienie - 140/90 mm Hg. Od razu dał skierowanie do kardiologa i kazał mierzyć ciśnienie. Był zdziwiony, że w takim wieku może występować nadciśnienie. Ja wcale nie byłam zaskoczona, ponieważ mój mąż i ja oraz dziadkowie jesteśmy chorzy na nadciśnienie. Córka zaczęła mierzyć ciśnienie, ale było bardzo zmienne - raz bardzo niskie, a za parę godzin wysokie. Ma mieć założony holter. Chciałam też dodać, że miała też inne objawy, jak kłucie serca, ale trwało krótko. Następnym razem, gdy siedziała w szkole, bolało ją całą godzinę i tak jakoś przyłożyła rękę do serca i powiedziała, że jeszcze nigdy nie czuła takiego czegoś, jakby serce zwariowało i latało na wszystkie strony, ale przeszło, także duszności, zaczerwienienie policzków. Jak wspomniałam ma mieć założony holter, ale chciałam wiedzieć, co to może być. Czy koniecznie nadciśnienie?
Odpowiedziała
dr hab. med. Teresa Nieszporek
Katedra i Klinika Nefrologii, Endokrynologii i Chorób Przemiany Materii
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
Wartości ciśnienia tętniczego, które pozwalają na rozpoznanie nadciśnienia tętniczego u dzieci i młodzieży są niższe niż u osób dorosłych. Wynika to z faktu, że u prawidłowo rozwijających się dzieci i u młodzieży wartości ciśnienia skurczowego zwiększają się rocznie o ok. 1–1,5 mm Hg, a rozkurczowego o ok. 0,7 mm Hg, zatem wysokość ciśnienia zależy od wieku dziecka. Kilkadziesiąt lat temu opracowano krzywe rozkładu wysokości ciśnienia u dzieci w postaci siatek centylowych. Nadciśnienie tętnicze rozpoznaje się, gdy wartości ciśnienia tętniczego u dziecka przekraczają 95. centyl w pomiarach gabinetowych w trakcie 3 różnych wizyt. Dla dziewczynki w wieku 15 lat jest to wartość wyższa od 131/86 mm Hg, zatem ciśnienie 140/90 mm Hg mierzone w gabinecie lekarskim było podwyższone.
Dla rozpoznania nadciśnienia tętniczego bardzo ważne jest prawidłowe wykonanie pomiaru ciśnienia. Zarówno w przypadku pomiarów gabinetowych, jak i pomiarów domowych należy przestrzegać pewnych zasad. Ciśnienie tętnicze powinno być mierzone w ciepłym pomieszczeniu, co najmniej po10 min. odpoczynku, z użyciem sprawnego aparatu z mankietem dostosowanym do obwodu ramienia (zbyt wąski mankiet może zawyżać wartość ciśnienia). Ponadto mankiet aparatu powinien być umieszczony na poziomie serca, niezależnie od pozycji pacjenta. Takie czynniki, jak silny ból, lęk, duży wysiłek fizyczny, spożycie napoju zawierającego kofeinę (np. coca-coli) mogą podwyższyć ciśnienie tętnicze i pomiary ciśnienia dokonane w takich okolicznościach nie mogą być podstawą do rozpoznania nadciśnienia tętniczego. W razie wątpliwości należy wykonać 24-godzinny pomiar ciśnienia z zastosowaniem aparatu rejestrującego ciśnienie tętnicze wielokrotnie w ciągu doby (czyli tzw. holter). W opisanym przypadku badanie to będzie niezwykle pomocne w celu ostatecznego rozpoznania nadciśnienia tętniczego i w konsekwencji zastosowania właściwego leczenia.
