Pod koniec grudnia 2019 roku Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO) Adam Bodnar ponownie po roku zwrócił się do ministra zdrowia w sprawie szczepień ochronnych. Bezpośrednią przyczyną interwencji są dane dotyczące zachorowań na odrę: do połowy grudnia 2019 roku odnotowano w Polsce prawie 1400 przypadków tej choroby, kilka razy więcej niż w całym 2018 roku.
Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar. Fot. Łukasz Cynalewski / Agencja Gazeta
– Zgodnie z informacjami przekazanymi z Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego obserwowany w 2019 roku epidemiczny wzrost zachorowań na odrę wystąpił po blisko 10-letnim okresie, w którym choroba była bardzo dobrze kontrolowana, bliska eliminacji – podkreśla w swoim wystąpieniu Adam Bodnar, przypominając ministrowi, że już w 2018 roku RPO podejmował w wystąpieniu do ministra „problematykę szczepień ochronnych w aspekcie generalnym w związku z narastającym społecznym zaniepokojeniem związanym z większą liczbą zachorowań na odrę”. – Powyższe wystąpienie miało na celu uzyskanie stanowiska organów władzy publicznej dotyczącej aktualnej skali zjawiska, monitoringu sytuacji, a także działań i zamierzeń w kierunku zapewnienia profilaktyki chorób epidemicznych. Wówczas wskazałem, że obowiązek osób przebywających na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej poddania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym w ramach Programu Szczepień Ochronnych wynika z mocy ustawy – podkreślił RPO, przywołując konkretne zapisy ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. – Obowiązek ten może być zniesiony lub ograniczony tylko przez ustawodawcę oraz Ministra Zdrowia (w zakresie ustalenia wykazu chorób zakaźnych objętych obowiązkiem szczepień ochronnych oraz osób lub grup osób obowiązanych do poddawania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym).
RPO podkreśla, że zarówno doniesienia medialne dotyczące zachorowań na odrę, ale też problemu uchylania się od szczepień ochronnych, jak i interwencje konkretnych obywateli pokazują, że „problem szczepień ochronnych jest nadal aktualny, a wręcz się nasilił”.
Rzecznik przypomina też o konstytucyjnych obowiązkach spoczywających na władzach publicznych zwalczania chorób epidemicznych oraz zapewnienia „szczególnej opieki zdrowotnej dzieciom, kobietom ciężarnym, osobom niepełnosprawnym i osobom w podeszłym wieku”. – Prawo do ochrony zdrowia jest konstytucyjnie gwarantowane i to nie tylko jako prawo, które nadane zostaje jego adresatom przez władzę państwową, ale jest to prawo podstawowe wynikające z przyrodzonej i niezbywalnej godności człowieka, którego przestrzeganie władza państwowa jest zobowiązana ochraniać – podkreśla RPO, dodając: – Moje zaniepokojenie budzą doniesienia ekspertów wskazujące na to, że zgon z powody odry w Polsce jest kwestią czasu.
