Czy Ministerstwo Zdrowia zmieni sposób informowania o nowych zakażeniach, dodając bieżące dane, ilu, wśród potwierdzonych przypadków, jest osób niezaszczepionych? Zdaniem przewodniczącego Komisji Zdrowia, Tomasza Latosa, taka precyzyjna i aktualna informacja, podawana dzień po dniu, mogłaby lepiej przemówić do wyobraźni osób, które nie dowierzają w skuteczność szczepień przeciwko COVID-19, choć dowodów na nią nie brakuje.
Fot. geralt/ pixabay.com
Od kilku dni krzywa zakażeń pnie się mocno w górę – w piątek ponad 5,7 tys. zakażeń oznacza zwiększenie w okresie tygodnia o ponad 100%. – 15 października nowych przypadków było poniżej 2,8 tysiąca. Według ubiegłorocznych kryteriów bezpieczeństwa (śr. ponad 10 przypadków na 100 000 osób) cała Polska powinna być już żółtą strefą, a duża część powiatów na ścianie wschodniej, strefą czerwoną.
Przy niewielkiej liczbie wykonywanych testów (w ostatniej dobie 49,5 tys.) zdecydowana większość ekspertów spodziewa się, że liczba zakażonych może być niedoszacowana nawet 7- czy 8-krotnie – co ma znaczący wpływ na to jak szybko będzie przyrastać liczba nowych zakażeń. Podstawowym problemem, oprócz intensywności testowania, jest mały odsetek zaszczepionych. Duża część Polaków – połowa populacji, ponad jedna trzecia osób dorosłych – jest niezaszczepiona. W jaki sposób zwiększyć wyszczepialność i trafić z argumentami do tych, którzy nie podjęli pozytywnej decyzji?
Jeden z pomysłów podsunął w trakcie dyskusji Tomasz Latos. Jego zdaniem należy postawić na pracę u podstaw i docieranie z konkretnymi informacjami – a najbardziej konkretna mówi o tym, jak wielu niezaszczepionych zakaża się SARS-CoV-2. Ekspertom pomysł polityka PiS się spodobał, bo – jak podkreślali – choć Ministerstwo Zdrowia od czasu do czasu publikuje informacje, jaki odsetek osób zakażonych czy hospitalizowanych stanowią zaszczepieni, warto byłoby te dane rozpowszechnić i uprościć. Choćby dlatego, że komunikat resortu zdrowia codziennie przed południem jako główną informację podają wszystkie media i trudno jej nie zauważyć.
Palącym problemem, jak mówił Piotr Żakowiecki z Polityki INSIGHT, jest dramatycznie duży – na tle innych krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego – odsetek niezaszczepionych osób powyżej 80. roku życia. – Ministerstwo Zdrowia nie podaje tej informacji, posługując się danymi o osobach powyżej 70. roku życia. A wśród najstarszych seniorów więcej niż co trzeci nie jest chroniony szczepieniami – przypominał. To znacznie ponad 100 tysięcy osób (seniorów powyżej 80. rż. jest ok. 400 tys.). Te osoby są narażone na zgon jeśli dojdzie do zakażenia. Tymczasem dane ECDC wskazują, że trzynastu krajom UE udało się zaszczepić co najmniej 90 proc. najstarszych obywateli, z czego siedem krajów zaszczepiło – wszystkich (!). W tym liczniejsza od Polski Hiszpania.
Prof. Jarosław Pinkas, były szef Głównego Inspektoratu Sanitarnego (GIS), konsultant krajowy w dziedzinie zdrowia publicznego podkreślał, że są obszary, w których i szczepienia okazały się sukcesem i dostarczyły dowodów na skuteczność szczepionek. Z ok. 90 tysięcy osób, które przebywają w domach pomocy społecznej (DPS), według informacji przekazanych przez nadzorujące DPS Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej, zakażonych jest zaledwie kilkanaście. To efekt powszechnych szczepień, a także zastosowania i przestrzegania protokołów bezpieczeństwa sanitarnego. – Drugą grupą są pacjenci dializowani, których mamy w skali kraju ok. 20 tysięcy. Są doskonale wyszczepieni i w tej chwili, w sposób łagodny, zakażenie przechodzi ok. 30 pacjentów – mówił prof. Pinkas.
Przykładem skuteczności szczepień, jak mówił dr Artur Zaczyński, zastępca dyrektora CSK MSWiA w Warszawie, jest brak zakażeń wśród personelu medycznego zarówno w fali wiosennej, jak i teraz, gdy przybiera na sile kolejna. Dr Zaczyński przypomniał, że szpital, którym kieruje, pełnił funkcję szpitala jednoimiennego. – Pracownicy, którzy zajmowali się pacjentami covidowymi, zaszczepili się niemal w komplecie, niezaszczepieni są chyba tylko ci, którzy mają przeciwskazania – mówił.
Jednak wiadomo, że choć wśród pracowników medycznych wyszczepialność jest duża lub bardzo duża (zwłaszcza wśród lekarzy), również w tej grupie nie wszyscy, którzy mogli, podjęli taką decyzję. Czy państwo powinno wprowadzić dla nich – a także na przykład dla nauczycieli, również pracujących w środowisku sprzyjającym zakażeniom – obowiązek szczepień? Takie rozwiązanie poparł np. prof. Mariusz Gujski, dziekan Wydziału Nauk o Zdrowiu Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Oponowali, zgodnie, prof. Jarosław Pinkas oraz Tomasz Latos. – Żadnego obowiązku. Trzeba przekonywać. To są ludzie, którzy potrafią czytać – argumentował były szef GIS. Tomasz Latos odwoływał się do demokracji, która każdemu gwarantuje możliwość dokonywania wyboru. – Dlaczego więc państwo narzuca obowiązek zapinania pasów? – polemizował prof. Gujski.
Ta polemika dobitnie pokazała, że po stronie polityków – nawet w czasie dyskusji eksperckiej – gotowość do proponowania rozwiązań zakładających nawet niewielki stopień społecznej uciążliwości (jak obowiązek szczepień dla wybranych grup zawodowych) jest praktycznie zerowa. W ogóle nie pojawił się temat wprowadzenia na użytek wewnętrzny certyfikatu covidowego, który oznaczałby „przywileje” dla osób zaszczepionych – lub ograniczenia dla tych, którzy się nie zaszczepili. Postulat, by Polska poszła sprawdzonym szlakiem Francji, Włoch, Grecji, nie znajduje posłuchu u decydentów.
Pandemia i szczepienia przeciwko COVID-19 to główne tematy Vaccine Forum, które – pod patronatem Ministerstwa Zdrowia – odbywa się w piątek w Warszawie.
