Pytanie nadesłane do redakcji
Chciałabym poprosić o opinię, jak należy zaszczepić małe dziecko chore na hemofilię szczepionką 6-walentną, jeżeli w zaleceniach hematologa wskazana jest droga podskórna, a w charakterystyce produktu jedynie droga domięśniowa? Dziękuję.
Odpowiedziała
dr n. med. Ewa Talarek
specjalista pediatra
Klinika Chorób Zakaźnych Wieku Dziecięcego, Warszawski Uniwersytet Medyczny
Wojewódzki Szpital Zakaźny w Warszawie
Zalecenia dotyczące drogi i miejsca podania szczepionek (a także jej dawki) zostały opracowane na podstawie wyników badań klinicznych, doświadczenia klinicznego i rozważań teoretycznych. Zalecenia te znajdują się w charakterystyce poszczególnych szczepionek. Odradza się odstępstwa od zaleceń producenta.
U osób z zaburzeniami krzepnięcia istnieje ryzyko powstania krwiaka po wstrzyknięciu domięśniowym. Szczepionkę można podać domięśniowo, jeśli lekarz uzna, że szczepienie tą droga jest względnie bezpieczne. Podjęcie takiej decyzji wymaga znajomości ryzyka wystąpienia krwawienia u danego pacjenta. W praktyce u pacjenta z łagodną hemofilią szczepionki przeznaczone do podawania domięśniowego podawane są domięśniowo. Do szczepienia należy użyć cienkiej igły (≤0,5mm [≥23G]), nie rozcierać miejsca wstrzyknięcia, ale ucisnąć je przez 2 minuty. W przypadku ciężkiej hemofilii nie wykonuje się szczepień domięśniowych. Jeśli hematolog, pod którego opieką pozostaje dziecko, uznał, że szczepienie domięśniowe jest przeciwwskazane, nie należy go wykonywać.
Podanie szczepionki 6-walentnej można zastąpić wykonaniem 4 szczepionek podskórnych - szczepionki przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi (z pełnokomórkową komponentą krztuścową - DTP), szczepionki przeciw Haemophilus influenzae typu b, zabitej szczepionki przeciw poliomyelitis oraz szczepionki przeciw wirusowi B zapalenia wątroby. Dostępne są preparaty tych szczepionek z zarejestrowaną podskórną drogą podania. Sama droga podania jest wówczas bezpieczna dla pacjenta z hemofilią, natomiast oczywiście zwiększa się liczba iniekcji i dyskomfort przy szczepieniu. Niestety żaden preparat szczepionkowy z acelularną komponentą krztuścową nie ma zarejestrowanej podskórnej drogi podania. Istnieją obawy, że zmiana drogi podania może być związana ze zmniejszoną skutecznością kliniczną szczepienia. Jeśli ze względu na liczbę wstrzyknięć i konieczność zastosowania szczepionki DTP zastąpienie szczepionki 6-walentnej jest nie do zaakceptowania przez rodziców, mniejszym złem jest podanie tej szczepionki podskórnie (co może wpłynąć niekorzystnie na odpowiedź poszczepienną) niż całkowita rezygnacja ze szczepienia.
Piśmiennictwo:
Kroger A.T., Sumaya C.V., Pickering L.K.: General recommendations on immunization. Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). MMWR 2011; 60 (RR-02): 1-60.Makris M., Conlon C.P., Watson G.: Immunization of patients with bleeding disorders. Hemophilia 2003; 9: 541-546.
