„Ruch zastąpi prawie każde lekarstwo,
żadne lekarstwo nie zastąpi ruchu"
– prof. Wiktor Dega
W kolejnych 3 odcinkach „ćwiczeń z cukrzycą” zajmiemy się problemami, które dotyczą większości z nas w różnych okresach życia. Tematem będą stany bólowe i dysfunkcje poszczególnych odcinków kręgosłupa: szyjnego, piersiowego i lędźwiowego.
Budowa kręgosłupa
Kręgosłup stanowi podporę całego naszego ciała. Jego centralne położenie i skomplikowana budowa pozwala nam na skoordynowane ruchy oraz zabezpiecza rdzeń kręgowy przed uszkodzeniem.
U dorosłego człowieka długość kręgosłupa wynosi średnio od 40 do 45% całkowitej długości ciała. Wielkość poszczególnych kręgów jest różna u poszczególnych osób i zależy od wieku, płci, masy ciała i innych czynników. Niemniej jednak, zawsze kręgi w odcinku lędźwiowym są masywniejsze, niż w wyżej położonych odcinkach piersiowym i szyjnym. Ta różnica wynika z przystosowania kręgosłupa do proporcji masy podtrzymywania (im niżej, tym mamy więcej do dźwigania). Ma to ogromne znaczenie, bowiem należy pamiętać, że siła nośna kręgosłupa to 350 kg!
Rycina. Podstawowy podział kręgosłupa
Kręgosłup zbudowany jest z:
- 34 (33) kręgów
- 23 krążków międzykręgowych
- rdzenia kręgowego z odchodzącymi od niego nerwami rdzeniowymi
- więzadeł.
W podziale na poszczególne odcinki wyróżniamy:
- odcinek szyjny – 7 kręgów podtrzymujących głowę (1/7 masy ciała)
- odcinek piersiowy – 12 kręgów stanowiących podporę dla żeber
- odcinek lędźwiowy – 5 kręgów połączonych z miednicą
- kość krzyżowa (ogonowa) – 4 (niekiedy 3) zrośnięte kręgi
Poszczególne kręgi kręgosłupa są oddzielone od siebie krążkami międzykręgowymi i więzadłami, które amortyzują mikrowstrząsy i zabezpieczają przed urazami rdzenia kręgowego, a także ograniczają nadmierną ruchomość kręgosłupa.
Cała konstrukcja kręgosłupa jest ułożona w jednym ciągu, ale w zależności od odcinka poszczególne kręgi mogą się układać pod różnym nachyleniem (kątem) względem siebie. Patrząc z boku, widzimy powyginaną linię o kształcie esowatym i naturalne boczne krzywizny, czyli:
- lordozę szyjną
- kifozę piersiową
- lordozę lędźwiową
Odstępstwem od takiej budowy kręgosłupa jest skolioza – boczne skrzywienie kręgosłupa – która jest zawsze stanem nieprawidłowym.
Dzięki odpowiednim krzywiznom kręgosłupa możliwa jest amortyzacja ruchów, której nie dałoby się osiągnąć, gdyby kręgosłup był zupełnie prosty. Niemniej jednak, wypadkowa wszystkich krzywizn daje w przybliżeniu linię prostą, co umożliwia utrzymywanie wyprostowanej pozycji.
Do czego służy nam kręgosłup?
Do najważniejszych funkcji kręgosłupa zalicza się:
- utrzymanie pionowej postawy ciała
- zapewnienie równowagi
- amortyzację
- ochronę rdzenia kręgowego.