×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Ampicylina

Prof. dr hab. med. Edward Rudzki
Alergeny, Medycyna Praktyczna, Kraków 2009

Jedną z cech charakterystycznych nadwrażliwości na penicyliny półsyntetyczne jest to, że częściej niż w przypadku penicyliny benzylowej objawy spostrzega się nie po pierwszym, lecz po którymś z następnych podań leku.

Dowodzi to mniejszej roli skrytych źródeł alergenu. W Polsce ze wszystkich penicylin półsyntetycznych najczęściej uczula ampicylina, znacznie wyprzedzając pod tym względem kloksacylinę i inne później otrzymane antybiotyki o podobnej budowie chemicznej. Nie jest ostatecznie wyjaśnione, czy częstość odczynów niepożądanych wywołanych przez ampicylinę jest wyłącznie następstwem bardziej powszechnego stosowania tego preparatu, czy też łączy się z jakimiś jej specjalnymi własnościami (np. silniejszymi antygenami).

Wstrząsy anafilaktyczne po ampicylinie

Wstrząsy anafilaktyczne po ampicylinie niekiedy występują, ale są nieporównywalnie rzadsze niż po penicylinie benzylowej. To samo dotyczy innych półsyntetycznych penicylin.

Objawy uczulenia: zmiany skórne

Znacznie częściej natomiast antybiotyki te powodują różnorodne zmiany skórne. Nieraz po ich podaniu obserwuje się jedną z dwu odmian pokrzywki. Urticaria acuta jest odczynem anafilaktycznym w przypadku o mniejszym nasileniu objawów, dającym się dobrze opanować lekami przeciwhistaminowymi. Pokrzywka typu choroby posurowiczej jest związana z trzecim mechanizmem immunologicznym Gella i Coombsa, dlatego nie ustępuje po podaniu leków antyhistaminowych, tylko po zastosowaniu małych dawek steroidów.

Stosunkowo częstym niepożądanym objawem leczenia ampicyliną są osutki plamisto-grudkowe. W materiale Instytutu Leków (dane ogłoszone w 1983 r.) ampicylina powodowała około 40% powikłań polekowych o takim obrazie klinicznym. Mechanizm patogenetyczny omawianych zmian nie jest jednolity. Część chorych po wystąpieniu osutki plamisto-grudkowej dobrze znosi dalsze podawanie leku (przepisywanie go jednak jest bardzo poważnym błędem w sztuce, ponieważ dobrego znoszenia nie można przewidzieć), a u innych po następnym zażyciu ampicyliny dochodzi do burzliwych reakcji alergicznych.

Rzadkim powikłaniem leczenia są rumienie oraz plamice.

U ludzi stykających się z ampicyliną w warunkach zawodowych (pielęgniarki, pracownicy przemysłu farmaceutycznego) dość częsty jest wyprysk kontaktowy. U pielęgniarek ogniska chorobowe dotyczą wówczas głównie rąk, u producentów zajęta bywa także skóra twarzy, podudzi, ud i przedramion. Twarz uczula antybiotyk unoszący się w powietrzu (tzw. alergen lotny), a skórę podudzi, ud i przedramion - ampicylina obecna w odzieży.

Jak wcześniej wspomniano, w alergii na ampicylinę skryte źródła tego leku (najważniejszym z nich jest powietrze) nie odgrywają dużej roli, istotne są natomiast skryte źródła penicyliny benzylowej. Odczyny krzyżowe między ampicyliną i pozostałymi penicylinami półsyntetycznymi oraz między ampicyliną a penicyliną benzylową są ogromnie częste i stanowią duże niebezpieczeństwo dla chorych. Dlatego lekarz powinien postępować w myśl zasady, że pacjent uczulony na jeden rodzaj penicyliny jest też nadwrażliwy na wszystkie pozostałe, choć znane są wyjątki od tej zasady. Te ostatnie dzięki testom płatkowym najdokładniej zbadano u osób uczulonych kontaktowo. W duńskich zakładach produkujących półsyntetyczne penicyliny wyprysk zawodowy stwierdzono u 45 pracowników; 15 z tych chorych reagowało wyłącznie na jedną z 4 użytych do badań penicylin, a z pozostałych 30 tylko 7 było uczulonych na penicylinę benzylową. W innych grupach chorych odczyny krzyżowe pomiędzy poszczególnymi penicylinami obserwowano jednak znacznie częściej.

Odczyny krzyżowe

Podobnie jak penicylina benzylowa również ampicylina daje odczyny krzyżowe z cefalosporynami.

15.11.2012
Zobacz także
  • Alergia na leki
  • Wstrząs anafilaktyczny (anafilaksja)
  • Penicylina benzylowa
  • Alergeny lekowe
Wybrane treści dla Ciebie
  • Próba prowokacyjna z alergenem
  • Astma aspirynowa
  • Próba prowokacyjna donosowa
  • Dopełniacz
  • Nadwrażliwość na pokarmy
  • Ostre, okresowe i przetrwałe alergiczne zapalenie spojówek
  • Wstrząs anafilaktyczny (anafilaksja)
  • Testy skórne
  • Dieta w eozynofilowym zapaleniu przełyku
  • Alergia na leki
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta