Pytanie nadesłane do redakcji
Jestem uczulona na osę, jakie leki powinnam nosić przy sobie?
Odpowiedziała
dr n. med. Agnieszka Padjas
specjalista chorób wewnętrznych
Klinika Alergii i Immunologii Collegium Medicum UJ
Chorym, u których wystąpiła reakcja ogólna po użądleniu przez owada błonkoskrzydłego zaraz po pierwszym zdarzeniu lekarz powinien przepisać leki do natychmiastowego przyjęcia w razie kolejnego użądlenia.
Pod pojęciem uogólnionej reakcji alergicznej po użądleniu przez pszczołę lub osę rozumiemy: duszność, obrzęk gardła lub języka, nudności, biegunkę, ból brzucha, ucisk w klatce piersiowej, zawroty głowy lub gwałtowny spadek ciśnienia tętniczego krwi, czyli wstrząs. Leki do tzw. natychmiastowego użycia to przede wszystkim adrenalina w ampułkostrzykawce do podania domięśniowego oraz w drugiej kolejności preparat przeciwhistaminowy i glikokortykosteroid w formie doustnych tabletek. Chorzy na astmę oskrzelową powinni dodatkowo mieć inhalator z wziewnym lekiem rozszerzającym oskrzela o szybkim początku działania. Wymienione leki chory powinien w porze aktywności owadów nosić zawsze przy sobie.
Należy też podkreślić, że lek przeciwhistaminowy i glikokortykosteroid nie stanowią alternatywy dla adrenaliny, która jest jedynym lekiem ratującym życie w przypadku ciężkich reakcji alergicznych po użądleniach. Zwlekanie z jej podaniem przy szybkim rozwoju objawów ogólnych zwiększa prawdopodobieństwo poważnych powikłań, w tym zgonu. Zalecana postać leku to tzw. ampułkostrzykawka, zawierająca jednorazową dawkę leku. Lek podaje się domięśniowo, najlepiej w boczną powierzchnię uda. Długość i grubość igły pozwalają u większości chorych na właściwe podanie leku bez konieczności zdejmowania ubrania. Na polskim rynku dostępne są dwa rodzaje ampułkostrzykawek z adrenaliną: automatyczne o nazwach handlowych: Anapen i Epipen (oba preparaty dostępne są zarówno dla dorosłych, jak i dla dzieci) oraz nieautomatyczne do wstrzyknięcia samodzielnie dawki leku (Adrenalina WZF). Przed użyciem adrenaliny, chory powinien zostać szczegółowo przeszkolony nie tylko z zasad używania tego leku, ale także jego przechowywania.
Warto także pamiętać, że jeśli wyniki badań alergologicznych wskazują na uczulenie i objawy alergii miały duże nasilenie, oprócz zestawu do szybkiego użycia po użądleniu, chory powinien być leczony metodą swoistej immunoterapii (czyli odczulany na dany jad).
Immunoterapia poprzez wpływ na podłoże immunologiczne reakcji alergicznej jest jedynym sposobem leczenia przyczyny alergii, a nie tylko jej objawów. Zasadą leczenia jest podawanie stopniowo zwiększanej dawki wyciągu jadu, na który chory jest uczulony, tak aby wytworzyć stan tolerancji układu odpornościowego. Immunoterapię swoistą prowadzi się przez 3–5 lat.
