×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Warfaryna i klopidogrel u pacjenta po zawale serca z utrwalonym migotaniem przedsionków

Pytanie nadesłane do redakcji:

Czy jest celowe podawanie warfarynyklopidogrelu u pacjenta po zawale sercowego w grudniu 2011 roku z utrwalonym migotaniem przedsionków?

Odpowiedział:

dr n. med. Grzegorz Kopeć
Klinika Chorób Serca i Naczyń Instytutu Kardiologii
Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum w Krakowie

Drogi Czytelniku,
migotanie przedsionków jest zaburzeniem, w którym ściany przedsionków nie kurczą się prawidłowo, w związku z czym w niektórych jego częściach, zwłaszcza w tzw. uszku lewego przedsionka krew zalega (nie jest wypychana prawidłowo do lewej komory), a w niektórych przypadkach dochodzi do jej wykrzepiania.

Skrzeplina, która powstanie w sercu może wędrować z prądem krwi do różnych narządów i jeśli jest odpowiednio duża, wywołuje tzw. ostre niedokrwienie. W zależności od tego, który narząd jest niedokrwiony możemy mieć do czynienia z zawałem serca, udarem mózgu, niedokrwieniem kończyn dolnych lub jelit.

Dlatego też pacjent z utrwalonym migotaniem przedsionków powinien stosować leki przecizakrzepowe, czyli takie, które zapobiegają tworzeniu skrzeplin w jamach serca. Do takich leków należą leki przeciwpłytkowe: kwas acetylosalicylowy (aspiryna), klopidogrel oraz leki przeciwkrzepliwe takie jak warfaryna lub acenokumarol, jak również od niedawna dabigatran oraz riwaroksaban (głównym ograniczeniem dwóch ostatnich leków jest ich wysoka cena).

Pacjenci preferują zwykle stosowanie aspiryny zamiast warfaryny czy acenokumarolu, ponieważ stosowanie tych ostatnich wymaga regularnej kontroli tzw. wskaźnika INR, na podstawie którego ustala się dawkowanie. Niestety leki przeciwpłytkowe są znacznie mniej skuteczne w zapobieganiu zatorom u pacjentów z migotaniem przedsionków niż leki przeciwkrzepliwe dlatego rzadko są polecane.

Leki przeciwpłytkowe (aspiryna, klopidogrel) są natomiast bardzo skuteczne w zapobieganiu zawałowi serca, jak również wykrzepianiu krwi w obrębie wszczepionego do tętnicy wieńcowej stentu.

Dlatego pacjent po zawale serca, zwłaszcza w pierwszych miesiącach powinien stosować zarówno leki przeciwpłytkowe, jak i przeciwkrzepliwe.

W tabeli przedstawiono przez jaki okres należy stosować leki przeciwzakrzepowe u pacjenta z utrwalonym migotaniem przedsionków po zawale serca.

Tabela. Leczenie przeciwzakrzepowe u pacjentów z utrwalonym migotaniem przedsionków po zawale serca
Ryzyko krwawieniaRodzaj założonego stentuSposób leczenia przeciwzakrzepowego
małe lub umiarkowanemetalowy lub powlekany lekiem
  • Pierwsze 6 mies. po zawale: doustny lek przeciwkrzepliwy, tj. warfaryna lub acenokumarol (INR powinien wynosić 2,0–2,5) + aspiryna =<100 mg/d + klopidogrel 75 mg/d
  • do 12. miesiąca po zawale: doustny lek przeciwkrzepliwy, tj. warfaryna lub acenokumarol (INR powinien wynosić 2,0–2,5) + klopidogrel 75 mg/d lub aspiryna =<100 mg/d
  • po roku od zawału: doustny lek przeciwkrzepliwy, tj. warfaryna lub acenokumarol (INR powinien wynosić 2,0–3,0)
  • dużemetalowy
  • pierwsze 4 tyg. po zawale: doustny lek przeciwkrzepliwy, tj. warfaryna lub acenokumarol (INR powinien wynosić 2,0–2,5) + aspiryna =<100 mg/d + klopidogrel 75 mg/d
  • do 12. miesiąca po zawale: doustny lek przeciwkrzepliwy, tj. warfaryna lub acenokumarol (INR powinien wynosić 2,0–2,5) + klopidogrel 75 mg/d lub aspiryna =<100 mg/d
  • po roku od zawału: doustny lek przeciwkrzepliwy tj. warfaryna lub acenokumarol (INR powinien wynosić 2,0–3,0)
  • Jak widać cały czas należy stosować lek przeciwkrzepliwy (np. warfarynę), a przez początkowy okres również leki przeciwpłytkowe. Lekarz, podejmując decyzję o sposobie leczenia, bierze również pod uwagę ryzyko krwawienia.

    Odpowiadając wprost na zadane pytanie; o ile ryzyko krwawienia u pacjenta nie jest duże, powinien on stosować tzw. potrójną terapię przeciwzakrzepową, tj. aspirynę, klopidogrel oraz warfarynę (Warfin) co najmniej przez 6 miesięcy. Ponieważ ryzyko związane z odstawieniem tych leków jest bardzo duże, przestrzegam przed samodzielnym ich odstawianiem bez konsultacji z lekarzem, który zna całą historię choroby pacjenta.

    Pozdrawiam
    Grzegorz Kopeć

    19.04.2012
    Inne pytania
    Doradca Medyczny
    • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
    • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
    • Dokąd mam się udać?
    +48

    w dni powszednie od 8.00 do 18.00
    Cena konsultacji 29 zł

    Zaprenumeruj newsletter

    Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

    Dziękujemy.

    Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

    Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

    Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

    Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

    Nie, dziękuję.
    Poradnik świadomego pacjenta