Pytanie nadesłane do redakcji
Czy dysfagia górna dużego stopnia wywołująca postępującą kacheksję z dyskinezą trzonu przełyku potwierdzoną w badaniu motorycznym, ale bez ujawnionej przyczyny, może być wywołana chorobą kręgosłupa szyjnego (zmiany zwyrodnieniowe na poziomach dyskopatii, wyrównanie lordozy, naczyniak w trzonie, centralne wypukliny tarcz z uciśnięciem worka oponowego, pośrodkowo prawo i lewoboczne przepukliny tarcz uciskające worek oponowy oraz zwężające otwory m/k)?
Odpowiedziała
dr med. Grażyna Zwolińska
Specjalista neurolog
Połykanie jest złożonym aktem, dzieli się na 3 fazy: ustną, gardłowa i przełykową. Dysfagia to zaburzenia połykania polegające na zaburzeniach formowania kęsa pokarmowego oraz nieprawidłowościach w przechodzeniu pokarmów z jamy ustnej do dalszych odcinków przewodu pokarmowego. W zależności od lokalizacji przyczyny dysfagię dzieli się na: górną (czyli przedprzełykową lub ustno-gardłową) i dolną (czyli przełykową).
Przyczynami dysfagii górnej mogą być nieprawidłowości strukturalne, takie jak ucisk z zewnątrz przez wole tarczycy, powiększone węzły chłonne, wyjątkowo rzadko znacznego stopnia zmiany zwyrodnieniowe szyjnego odcinka kręgosłupa. W tych ostatnich zmiany w kręgosłupie szyjnym powodują bóle w tym odcinku kręgosłupa, promieniujące do kończyn górnych, zaburzenia czucia i osłabienie tych kończyn. W badaniach radiologicznych kręgosłupa szyjnego stwierdza się bardzo duże przednie osteofity, które mogą powodować ucisk.
Częściej przyczyną dysfagii górnej mogą być choroby układu nerwowo-mięśniowego. Choroby mięśniowe, w których występują zaburzenia połykania, to nabyte zapalenia mięśni, uszkodzenia mięśni w wyniku chorób genetycznie uwarunkowanych (dystrofia mięśniowa, dystrofia oczno-gardłowa, dystrofia miotoniczna) lub zaburzenia na złączu nerwowo-mięśniowym (miastenia). W tych chorobach występuje szereg innych objawów świadczących o uszkodzeniu lub osłabieniu innych grup mięśniowych. Są to zaburzenia mowy, opadanie powiek, podwójne widzenie, osłabienie mimiki twarzy, niedowłady kończyn górnych i dolnych oraz mięśni tułowia. Czasami dysfagia może być pierwszym objawem choroby mięśni, lecz szybko dołączają się inne objawy odczuwalne przez pacjenta i stwierdzane przez lekarza. Dysfagia neurogenna występuje po udarach mózgu, w chorobie Parkinsona, chorobach pnia mózgu, stwardnieniu rozsianym, stwardnieniu bocznym zanikowym i chorobach dolnych nerwów czaszkowych. Także tutaj dysfagia jest jednym z wielu objawów neurologicznych, a nie izolowanym objawem, wyjątkowo rzadko występuje jako pierwszy objaw. Choroby te rozpoznaje się na podstawie wywiadu i innych charakterystycznych dla danego schorzenia objawów neurologicznych.
Podejrzenie, że dysfagia górna może być wywołana przez choroby neurologiczne, wymaga oceny przez neurologa i przeprowadzenia potwierdzających to badań diagnostycznych.