Pytanie nadesłane do redakcji
Witam, zdiagnozowano u mnie zespół jelita drażliwego, od wczoraj biorę Duspatalin retard oraz probiotyk Sanprobi. Dzisiaj po defekacji zauważyłam, że kolor stolca zmienił się na ciemnozielony, czy to normalny objaw leczenia powyższymi preparatami? Z góry dziękuję za odpowiedź, pozdrawiam.
Odpowiedziała
lek. med. Magdalena Przybylska-Feluś
Oddział Kliniczny Kliniki Gastroenterologii i Hepatologii
Szpital Uniwersytecki w Krakowie
Zespół jelita drażliwego (irritable bowel syndrome – IBS, ZJD) to przewlekła choroba jelit zaliczana do chorób czynnościowych przewodu pokarmowego. Choroby czynnościowe to te, w których wykluczono zmiany zapalne, anatomiczne czy biochemiczne. IBS objawia się m.in. bólami lub dyskomfortem w jamie brzusznej oraz zaburzeniami rytmu wypróżnień (zaparcia i/lub biegunki). Przyczyny zespołu jelita drażliwego pozostają niejasne, co sprawia, że leczenie jest trudne i skupia się głównie na postępowaniu objawowym.
Szacuje się, że IBS dotyka 10–20% ogólnej populacji, częściej kobiet.
W terapii stosuje się leki rozkurczowe, np. te wymienione w pytaniu, probiotyki, leki wpływające na objętość stolca, wielu chorych z doświadczenia wymienia pokarmy, które sprzyjają powstawaniu dolegliwości. Dodatkowo udowodniony wpływ na zmniejszenie bólu i poprawę samopoczucia chorych na IBS mają leki przeciwdepresyjne.
Rozpoznanie ustala się na podstawie spełnienia kryteriów rzymskich. Stwierdzenie objawów alarmujących (zmniejszenie masy ciała, anemia, krwawienia do przewodu pokarmowego, nocne bóle brzucha) wymaga pilnej diagnostyki.
Stolec składa się z niestrawionych resztek pokarmowych (np. celulozy, błonnika), wody, bakterii i barwników żółciowych. Kształt i konsystencję stolca można klasyfikować, używając siedmiostopniowej bristolskiej skali stolca.
Kolor stolca, jego objętość i konsystencja zależą od tego, co spożywamy, np. ciemniejszy stolec może występować w przypadku diety bogatej w pokarmy mięsne, natomiast duża zawartość owoców i jarzyn odpowiada za nieco jaśniejszy jego kolor. Część leków może powodować zmianę zabarwienia stolca, np. preparaty żelaza, bizmutu czy węgla lekarskiego odpowiadają za zabarwienie ciemnobrązowe lub czarne.
Objętość i kolor stolca zależą także od czasu przechodzenia przez przewód pokarmowy i fermentacji bakteryjnej.
Kolor stolca może nasuwać podejrzenie niektórych chorób. I tak stolec czarny jak smoła (smolisty) występuje w krwawieniu z górnego odcinka przewodu pokarmowego lub z niższych odcinków w przypadku wolniejszego pasażu treści jelitowej. Czarne stolce mogą występować także podczas stosowania wymienionych powyżej leków. Stolce bardzo jasne (żółte lub w kolorze gliny) występują w przypadku upośledzonego wydzielania żółci do przewodu pokarmowego. Zielone, biegunkowe stolce mogą towarzyszyć niektórym infekcjom przewodu pokarmowego.
Ze względu na krótki czas od zażycia leków oraz wystąpienia tylko zmiany stolca powyższy objaw może być niezależny od wprowadzenia nowych leków. Warto się zastanowić nad pokarmami spożywanymi kilka dni wcześniej.
Jeśli stolce są biegunkowe, cuchnące i mają zielony kolor, przyczyną może być infekcja przewodu pokarmowego i wtedy warto się zastanowić, czy ktoś w otoczeniu ma podobne objawy, czy były spożywane produkty potencjalnie nieświeże.
W przypadku utrzymywania się objawu warto skonsultować się z lekarzem, który ma możliwość uzupełnienia wywiadu i zbadania pacjenta.
Piśmiennictwo:
Eder P., Stawczy-Eder K., Łykowska-Szuber L., Krela-Kaźmierczak I., Linke K.: Wzdęcie – ważny i powszechny problem kliniczny w codziennej praktyce lekarskiej. Przegl. Gastroenterol. 2012; 7: 197–202.Komentarz do artykułu Prof. W. Bartnik Medycyna Praktyczna 2011/12. Kryteria rzymskie III.
Konturek S. (red.): Gastroenetrologia i hepatologia kliniczna. PZWL, Warszawa 2006.
Parés D., Comas M., Dorcaratto D. i wsp.: Adaptation and validation of the Bristol scale stool form translated into the Spanish language among health professionals and patients. Rev. Esp. Enferm. Dig. 2009; 101: 312–316.
