Pytanie nadesłane do redakcji
Otrzymałam skierowanie od hematologa na gastroskopię z powodu niedokrwistości i podejrzenia zanikowego zapalenia błony śluzowej żołądka. W diagnozie gastroskopii napisano: refluksowe, żółciowe zapalenia błony śluzowej żołądka. Opis jest następujący (fragment): Żołądek poddaje się influksacji powietrza. Jeziorko obfite, żółciowe. Błona śluzowa żołądka blada. Błona śluzowa opuszki dwunastnicy makroskopowo bez zmian. W inwersji dno żołądka i część podwpustowa makroskopowo nie zmieniona. Wynik badania histopatologicznego: 1. Wycinki z żołądka ? antrum ? Gastritis chronica (++/+++) activa (+) cum ecchymosibus haemorrhagicis recentibus sine atrophia. 2. Wycinki z dna żołądka ? Gastritis chronica (+) non activa sin atrophia. Materiał zbadany w całości, krojony seryjnie. Nie zrobiono testu ureazowego. Niemniej, kilka lat temu (2006 r.) miałam badanie na Helicobacter pylori z krwi, wynik wyszedł pozytywny (110,6 U/ml przy zakresie referencyjnym - dodatni >30) i przeszłam antybiotykoterapię. W 2010 r. powtórzyłam badanie na HP i wynik był ponownie pozytywny (pow. 3,00 IU/ml przy zakresie referencyjnym - pozytywny >1,1). Czy na podstawie powyższych informacji można stwierdzić, czy to przewlekłe zanikowe zapalenie błony śluzowej żołądka jest spowodowne Helicobacter pylori, czy ma podłoże autoimmunologiczne, czy też może przyczyną zapalenia jest "zażółcenie" żołądka, czyli wytwarzanie nadmiaru żółci, cofanie do żołądka i podrażnianie błony śluzowej? Jeżeli prawie 90% polskiego społeczeństwa ma HP, to czy jest w ogóle możliwe "życie bez HP". Czy zakażenie HP zawsze/często prowadzi do zapalenia błony śluzowej żołądka? Z góry dziękuję za odpowiedź.
Odpowiedziała
dr n. med. Anna Mokrowiecka
specjalista chorób wewnętrznych
Oddział Kliniczny Gastroenterologii Ogólnej i Onkologicznej
Uniwersytecki Szpital Kliniczny UM w Łodzi
Na podstawie opisu zarówno badania endoskopowego, jak i histopatologicznego nie stwierdza się zapalenia zanikowego. Wynika z nich, że występuje przewlekły stan zapalny, bez zaniku. Nie ma jednak informacji w opisie histopatologicznym na temat infekcji, więc prawdopodobnie jej nie stwierdzono. Nie wykonano także testu ureazowego, więc aktywność infekcji można sprawdzić testem oddechowym lub badaniem antygenu w stolcu.
Eradykacja była przeprowadzono dawno temu, więc można ew. sprawdzić obecność przeciwciał przeciw H. pylori we krwi. Zwykle nie polecamy tych testów do kontroli eradykacji, ponieważ przeciwciała mogą utrzymywać się we krwi bardzo długo po zakażeniu, mimo że jest ono już wyleczone. Dlatego dodatni wynik z 2010 roku wcale nie musiał oznaczać aktywnego zakażenia H. pylori.
Lekarz, który wykonywał badanie, wskazał na refluks żółci jako przyczynę zapalenia żołądka. Jest to częsta dolegliwość, zwłaszcza u pacjentów po przebytej w przeszłości operacji usunięcia pęcherzyka żółciowego. Żółć zarzucana do żołądka drażni błonę śluzową, powodując dolegliwości. Jednak niewielka ilość żółci znajdowana w żołądku podczas gastroskopii nie świadczy od razu o zapaleniu żółciowym. Duża ilość żółci, która ?tapetuje? ściany żołądka bardziej naprowadza na to rozpoznanie.
Poza bakterią i żółcią, zapalenie żołądka może być spowodowane szeregiem innym czynników. Nie można zapominać o wpływie niektórych leków, głównie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (popularne leki przeciwbólowe).
Przewlekłe zapalenie żołądka bardzo często jest spowodowane zakażeniem Helicobacter pylori. Nie zawsze jednak trzeba przeprowadzać eradykację. Są specjalne stany i choroby, które nakazują włączenie leczenia. Do nich należy niewyjaśniona niedokrwistość z niedoboru żelaza, a także niedobór witaminy B12. Brak o tym informacji w tekście, ale być może właśnie niedokrwistość megaloblastyczna (tzn. z dużą objętością krwinek czerwonych) z małym stężęniem tej witaminy skłoniła hematologa do skierowania na gastroskopię. Takie wyniki często świadczą o autoimmunologicznym zanikowym zapaleniu w przebiegu niedokrwistości złośliwej. Jednak badanie histopatologiczne wykluczyło to rozpoznanie (brak zaniku), a żeby ewentualnie je potwierdzić można jeszcze wykonać testy serologiczne na obecność specjalnych przeciwciał we krwi.
