×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Zespół ślepej pętli jelitowej

dr hab. n.med. Andrzej L. Komorowski prof. UR
Zakład Chirurgii, Kolegium Nauk Medycznych, Uniwersytet Rzeszowski

Co to jest zespół ślepej pętli jelitowej i jakie są jego przyczyny?

Zespół ślepej pętli jelitowej (zespół rozrostu bakteryjnego) to choroba, w której na skutek zaburzenia funkcjonowania jelita cienkiego (a zwłaszcza jego początkowej części, czyli jelita czczego) dochodzi do namnażania się w jego świetle szczepów bakterii zazwyczaj tam niewystępujących, a typowych dla jelita grubego. Wzrost tych bakterii doprowadza do zaburzeń związanych z upośledzeniem wchłaniania niektórych elementów pokarmu (zwłaszcza tłuszczów i wit. B12), przy czym zaburzenia te mogą mieć różny charakter, a w skrajnych przypadkach prowadzić nawet do zagrażającego życiu wyniszczenia.

Istnieje duża liczba chorób mogących doprowadzić do zespołu ślepej pętli jelitowej. Wśród najczęstszych należy wymienić: nieprawidłowowści anatomiczne jelit (uchyłki jelita, przetoki jelitowe występujące na przykład w przebiegu choroby Leśniowskiego i Crohna, zwężenie jelita, zdwojenie jelita), zmiany w anatomii jelit po zabiegach operacyjnych (stan po usunięciu zastawki kątniczo-krętniczej powodujący łatwe cofanie się treści z jelita grubego do jelita cienkiego), zaburzenia motoryki jelit, zaburzenia odporności w przebiegu AIDS i skrajnego niedożywienia oraz obniżenie kwaśności soku żołądkowego (także spowodowane nadmiernym spożywaniem leków zmniejszających kwasowość soku żołądkowego, czyli leków stosowanych w chorobie wrzodowej).

Jak się objawia zespół ślepej pętli jelitowej?

Najczęstszym objawem występującym typowo w zespole ślepej pętli jelitowej są uporczywe biegunki. Biegunki mogą być tłuszczowe (charaktersytyczny „błyszczący” wygląd luźnego stolca biegunkowego) lub wodniste. Biegunkom towarzyszą bóle brzucha, wzdęcia, oraz objawy wynikające z niedoborów witaminy A, B12 i D. Dodatkowym objawem jest utrata masy ciała. Ponadto mogą wystąpić obrzęki, krzywica, ślepota zmierzchowa, zapalenie stawów oraz tężyczka.

Co robić w przypadku wystąpienia objawów zespołu ślepej pętli jelitowej?

Występowanie uporczywych biegunek, zwłaszcza tłuszczowych, połączonych z utratą masy ciała jest zawsze niepokojącym objawem i należy wówczas zgłosić się do lekarza. Nie jest to stan nagły, zatem najlepiej udać się do lekarza rodzinnego, aby rozpocząć diagnostykę i potwierdzić lub wykluczyć rozpoznanie zespołu ślepej pętli jelitowej. Również występowanie objawów niedoborów witamin, których nie udaje się w pełni skorygować prostym uzupełnieniem diety o brakujące witaminy, powinno skłonić pacjenta do zgłoszenia się do lekarza.

W jaki sposób lekarz ustala rozpoznanie zespołu ślepej pętli jelitowej?

Podstawowym i pierwszym badaniem pozwalającym na podejrzenie zespołu ślepej pętli jelitowej jest zebranie wywiadu, z uwzględnieniem prześledzenia historii zabiegów operacyjnych jamy brzusznej, które przeszedł pacjent. Najbardziej obciążonymi ryzykiem rozwoju zespołu ślepej pętli jelitowej operacjami są zabiegi usunięcia żołądka. Zespół ślepej pętli może się także rozwinąć po operacjach, w czasie których wykonuje się tzw. zespolenia omijające.

Chorobą, w której często pojawiają się przetoki jelitowe, a co za tym idzie może się rozwinąć zespół ślepej pętli jelitowej jest choroba Leśniowskiego i Crohna. Obecność wspomnianych wcześniej objawów, połączona z wywiadem w kierunku wspomnianych zabiegów lub chorób, spowoduje zlecenie przez lekarza prowadzącego badań dodatkowych, zwłaszcza badań laboratoryjnych oraz obrazowych. W badaniach laboratoryjnych krwi zauważa się zwłaszcza niedokrwistość oraz zmniejszone stężenie białka. Ponadto lekarz może zlecić m.in. RTG jamy brzusznej z kontrastem i badanie endoskopowe.

Dodatkowym badaniem potwierdzającym rozpoznanie zespołu ślepej pętli jest badanie kału.

Jakie są metody leczenia zespołu ślepej pętli jelitowej?

Najlepszym sposobem leczenia zespołu ślepej pętli jelitowej jest usunięcie przyczyny choroby. Niestety nie zawsze jest to możliwe. Jeżeli zlikwidowanie przyczyny zespołu ślepej pętli jest niemożliwe, leczeniem z wyboru jest trwająca od 2 do 4 tygodni antybiotykoterpia, obejmująca swoim działaniem bakterie tlenowe i beztlenowe. W przypadku nawrotu choroby kolejne leczenie antybiotykami powinno trwać dłużej.

Drugim elemntem leczenia zespołu ślepej pętli jelitowej jest uzupełnienie niedoborów żywieniowych, zwłaszcza dotyczących witamin A, D, E i B12. Ponadto stosuje się leczenie żywieniowe zawierające wszystkie te elementy, których niedobory występują u pacjenta.

W niektórych sytuacjach możliwe jest rozważenie chirurgicznej korekty zespołu ślepej pętli. Należy jednak zaznaczyć, że tego typu leczenie operacyjne nie znajduje zastosowania u wszystkich chorych, a ponadto jest obarczone dodatkowym ryzykiem powikłań.Do innych leków stosowanych w leczeniu zespołu ślepej pętli należą probiotyki (przywracające prawidłową florę jelitową) oraz cholestyramina, która poprzez związanie nadmiaru kwasów żołciowych działa przeciwbiegunkowo.

Czy możliwe jest całkowite wyleczenie zespołu ślepej pętli jelitowej?

Zespół ślepej pętli jelitowej może być spowodowany przez bardzo dużo różnych chorób. Możliwości wyleczenia zespołu ślepej pętli jelitowej zależą od możliwości usunięcia przyczyny choroby oraz od stopnia zaawansowania zmian. Jeśli mamy do czynienia z prawdziwym zespołem ślepej pętli jelitowej, to znaczy, że w przebiegu jelita istnieje jego odcinek zakończony ślepo (np. po zabiegach operacyjnych lub zespoleniach omijających); idealnym rozwiązaniem byłaby operacja korygująca ślepą pętlę. Niestety również taka operacja nie zawsze jest możliwa. Ponadto, w niektórych sytuacjach, jak na przykład w chorobie Leśniowskiego i Crohna, operacja korygująca przetokę wewnętrzną powodującą zespół ślepej pętli, nawet jeśli zakończyłaby się sukcesem, nie gwarantuje, że w niedługim czasie nie rozwinie się kolejny zespół ślepej pętli na innym odcinku jelita. Wynika to z tego, że o ile możliwe jest skorygowanie przetoki, o tyle wyleczenie choroby podstawowej metodami chirurgicznymi nie jest możliwe. Nie zmienia to faktu, że u pewnej grupy chorych leczenie antybiotykami lub operacja korygująca ślepą pętlę może doprowadzić do pełnego i definitywnego wyleczenia.

Co trzeba robić po zakończeniu leczenia zespołu ślepej pętli jelitowej?

Nie ma jednoznacznych zaleceń postępowania po leczeniu zespołu ślepej pętli jelitowej, ponieważ do powstania zespołu mogą doprowadzić bardzo różne choroby. Kontrola po zakończeniu leczenia jest uzależniona głównie od tego, jaka choroba spowodowała rozwój zespołu.

02.07.2021
Zobacz także
  • Badanie mikroskopowe stolca
  • Gastroskopia
Wybrane treści dla Ciebie
  • Biegunka ostra
  • Biegunka wirusowa
  • Biegunki wywołane przez patogenne szczepy Escherichia coli
  • Szczepienie przeciwko rotawirusom
  • Biegunka bakteryjna
  • Zespół rozrostu bakteryjnego
  • Biegunka podróżnych
  • Zakażenia wywołane przez pałeczki Campylobacter (kampylobakterioza)
  • Objawy odwodnienia u dzieci i dorosłych
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta