Początki menopauzy u kobiet to nie tylko uderzenia gorącą czy wahania nastroju. W okresie okołomenopauzalnym zwiększa się też ryzyko chorób sercowo-naczyniowych – ostrzega dr n. med. Małgorzata Bińkowska.
Dr Małgorzata Bińkowska. Fot. MP
Specjalistka zapewniła w rozmowie z PAP, że odpowiednio wczesne rozpoczęcie hormonalnej terapii menopauzalnej (HTM), zmniejsza ryzyko zawału serca i udaru mózgu. I nie należy zwlekać z takim leczeniem – warto je rozpocząć jak najwcześniej.
– Niezależnie od naturalnego procesu starzenia zmiany hormonalne i objawy menopauzalne, zwłaszcza uderzenie gorąca i pocenie, zaburzenia snu i wahania nastroju, związane są z pogorszeniem stanu zdrowia i wzrostem ryzyka sercowo-metabolicznego – twierdzi dr n. med. Małgorzata Bińkowska z II Kliniki Położnictwa i Ginekologii Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Warszawie.
Najbardziej niekorzystne zmiany związane z ryzykiem sercowo-naczyniowym to wzrost stężenie całkowitego cholesterolu we krwią i tzw. złego cholesterolu LDL oraz triglicerydów, przy jednoczesnym spadku stężenia dobrego cholesterolu HDL. Narasta odkładanie się tkanki tłuszczowej, szczególnie w okolicy brzusznej. Rozwija się miażdżyca tętnic, w tym szyjnych, oraz sztywność naczyń – sprzyjająca nadciśnieniu tętniczemu. Wszystkie te czynniki zwiększają ryzyko zawału serca i udaru mózgu.
– Trzeba pamiętać, że połowa kobiet umiera z powodu chorób sercowo-naczyniowych – zaznacza specjalistka.
Zaleca, by zwrócić uwagę na wczesne objawy menopauzy i okresu przedmenopauzalnego, nazywanego perimenopauzą. – Rozpoczyna się ona od dyskretnych zaburzeń miesiączkowania oraz spadku rezerwy jajnikowej, czyli szansy na zajście w ciążę, co wynika ze znacznej utraty pęcherzyków jajnikowych i pogorszenia ich funkcji – tłumaczy.
Skutkiem tego są nieregularne miesiączki, które dla kobiety stają się coraz mniej przewidywalne pod względem obfitości krwawień i czasu ich trwania. – Pojawiają się objawy, których zwykle nie łączy się z niedoborem hormonów kobiecych, takie jak kurcze mięśni, okresowa tkliwość piersi, wystąpienie lub nasilenie wcześniej zdarzających się migren, a także wahania nastroju, okresowe nagle pocenie, sporadyczne budzenie się nocą, stopniowy wzrost masy ciała pomimo podobnej diety i aktywności fizycznej – ostrzega dr Bińkowska.
Charakterystyczne dla menopauzy fale gorąca z nagłym poceniem się mogą się pojawić, gdy wypada jedna miesiączka lub więcej. Odczuwa je wtedy większość kobiet – zarówno w nocy, jak i w dzień. – Wiele kobiet zaczyna źle spać, nie mogą zasnąć albo budzą się nocą – podkreśla. U niektórych zaczynają się pojawiać zaburzenia depresyjne, problemy z pamięcią i koncentracją uwagi.
Na choroby sercowo-naczyniowe bardziej narażone są kobiety, które pierwszą miesiączkę miały przed 10. Rokiem życia lub dopiero po ukończeniu 17 lat. Złym prognostykiem jest brak miesiączki z powodu nagłej utraty masy ciała, intensywnego wysiłku fizycznego lub silnego przedłużającego się stresu. Czynniki te sprzyjają przedwczesnej menopauzie, czyli takiej, która występuje przed 45., a nawet przed 40. rokiem życia. Źle rokuje cukrzyca lub nadciśnienie tętnicze podczas ciąży, porody przedwczesne, urodzenie dziecka z małą masą ciała, zespół policystycznych jajników, choroby autoimmunologiczne i przewlekłe choroby zapalne.
Kiedy należy rozpocząć leczenie hormonalne? – Najlepiej jak najwcześniej, gdy pojawiają się pierwsze jednoznaczne oznaki niedoboru estrogenów – uważa dr Bińkowska. Uzyskuje się wtedy najlepsze efekty zmniejszania ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. – Najlepiej do 6 lat od menopauzy, by osiągnąć korzyści naczyniowe, których nie obserwuje się, jeśli HTM rozpoczyna się dopiero po upływie co najmniej 10 od ostatniej miesiączki – dodaje.
Specjalistka powołuje się na zalecenia North American Menopause Society (NAMS). W rekomendacjach opublikowanych w 2022 r. zaznacza się, że HTM powinna być częścią działań prozdrowotnych, gdyż chroni ona przed chorobami sercowo-naczyniowymi, jak też przed atrofią urogenitalną i osteoporozą, co mniejsza ryzyko złamań kości. NAMS zaznacza, że HTM zmniejsza nasilenie wahań nastroju, bezsenności oraz bólu stawów i kości. Zwiększa też grubość i elastyczność skóry oraz zawartość kolagenu. Właściwie dobrana tego rodzaju terapia może również poprawiać seksualność i jakość życia.
