×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Nowotwory złośliwe zatok przynosowych

dr med. Andrzej L. Komorowski
Klinika Chirurgii Onkologicznej Centrum Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – Oddział w Krakowie
Szpital Specjalistyczny im. Stanleya Dudricka w Skawinie

Co to są nowotwory złośliwe zatok przynosowych?

Nowotwory złośliwe zatok przynosowych rozwijają się w jednej z ośmiu zatok przynosowych. Zatoki to struktury anatomiczne położone w obrębie twarzoczaszki czyli twarzowej części czaszki, które mają łączność z nosem (jamą nosową).

Anatomowie wyodrębnili 4 parzyste zatoki: czołową, szczękową, klinową oraz komórki sitowe (są one położone po lewej i po prawej stronie linii środkowej ciała).

Zatoki przynosowe

Skąd się biorą nowotwory zatok przynosowych?

Zwiększone ryzyko wystąpienia nowotworów złośliwych zatok przynosowych występuje u osób narażonych na działanie niektórych związków chemicznych zawartych we wdychanym powietrzu.

Większe ryzyko zachorowania dotyczy osób pracujących przy produkcji mebli, stolarzy, szewców i producentów obuwia, osób zajmujących się obróbką metalu, piekarzy i młynarzy. Narażeni na zachorowanie są też palacze tytoniu. Nowotwory zatok rozwijają się częściej u mężczyzn, głównie po ukończeniu 40. roku życia.

Jak często występują nowotwory zatok przynosowych?

Nowotwory zatok przynosowych występują dość rzadko, niemniej w szczególnych grupach zawodowych częstość ich występowania jest wyraźnie większa.

Jak się objawiają nowotwory złośliwe zatok przynosowych?

Objawy nowotworów zatok przynosowych zależą od rozmiaru guza i jego umiejscowienia, zarówno jeśli chodzi o rodzaj zatoki, w której guz się rozwinął, jak i od dokładnego położenia w obrębie danej zatoki.

Główne objawy, które mogą wskazywać na obecność guza zatok to:

  • niedrożność zatoki (nieustępujące zatkanie nosa)
  • krwawienia z nosa
  • zaburzenia widzenia
  • szczękościsk
  • rozchwianie zębów
  • guz policzka (widoczny lub wyczuwalny)
  • guz na szyi (powiększony węzeł chłonny)
  • uporczywe bóle głowy
  • bóle uszu.

Należy pamiętać, że wymienione objawy mogą również świadczyć o obecności zupełnie innych chorób. Niemniej lekarz stwierdziwszy wymienione objawy będzie się starał wykluczyć obecność guza nowotworowego w zatoce. Dlatego nie wolno bagatelizować uporczywych bólów głowy albo przewlekłego wydzielania śluzowej lub krwistej wydzieliny z nosa.

Co robić w przypadku wystąpienia objawów, które mogą wskazywać na nowotwór złośliwy zatok przynosowych?

W przypadku wystąpienia któregokolwiek z wymieniowych wyżej objawów należy się zgłosić do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej lub laryngologa. Po wykonaniu koniecznych badań i ustaleniu rozpoznania, lekarz zaproponuje dalsze postępowanie.

W jaki sposób lekarz ustala rozpoznanie nowotworu złośliwego zatok przynosowych?

Najpierw lekarz zbierze od pacjenta wywiad dotyczący przebiegu dolegliwości, chorób towarzyszących, przyjmowanych leków oraz narażenia na niekorzystne czynniki związane z pracą zawodową. Następnie lekarz zbada pacjenta. Na podstawie uzyskanych informacji lekarz może podejrzewać obecność guza zatok przynosowych.

W celu potwierdzenia takiego rozpoznania wykonuje się szereg badań dodatkowych. Podstawowym badaniem jest ocena laryngologiczna nosa, zatok przynosowych oraz gardła przeprowadzana za pomocą oglądania bezpośredniego oraz wziernikowania specjalnymi aparatami, czyli laryngoskopem i otoskopem.

Podczas badania laryngologicznego lekarz może pobrać próbkę tkanki do badania mikroskopowego. Pobranie próbki może mieć formę biopsji (czyli ukłucia cienką igłą w celu pobrania do badania komórek guza) lub wycinka (pobranie części zmiany).

W celu oceny rozległości i zaawansowania guza wykonuje się badania obrazowe, takie jak RTG czaszki, tomografię komputerową głowy i szyi lub obrazowanie tych obszarów anatomicznych za pomocą rezonansu magnetycznego. W ostatnich latach, w przypadku podejrzenia obecności przerzutów odległych i jednocześnie niejednoznacznych wyników innych badań obrazowych, stosuje się także pozytonową tomografię emisyjną (PET).

Poza wymienionymi badaniami często wykonuje się USG węzłów chłonnych szyi. Badanie to pozwala uwidocznić węzły chłonne i ocenić, czy ich budowa jest prawidłowa, czy nieprawidłowa. Pod kontrolą USG można także wykonać biopsję aspiracyjną cienkoigłową węzłów, jeśli zachodzi podejrzenie, że zawierają one przerzuty.

Jakie są metody leczenia nowotworów złośliwych zatok przynosowych?

Podstawowym sposobem leczenia nowotworów zatok przynosowych jest chirurgiczne wycięcie guza. W przypadku, gdy jest on duży, czasem konieczne jest przeprowadzenie bardzo rozległych operacji, na przykład wycięcia szczęki z ewentualnym usunięciem gałki ocznej i całej zawartości oczodołu. W takich przypadkach, gdy leczenie guza zatok wymaga rozległej operacji pozostawiającej znaczny ubytek tkanek i oszpecenie pacjenta, stosuje się skomplikowane i często wieloetapowe operacje z zakresu chirurgii rekonstrukcyjnej i plastycznej. Celem tych operacji jest odtworzenie podstawowych funkcji twarzoczaszki oraz przywrócenie choremu możliwości w miarę normalnego funkcjonowania w społeczeństwie.

W przypadku obecności przerzutów w węzłach chłonnych szyi, dodatkowym elementem leczenia chirurgicznego jest operacja wycięcia wszystkich węzłów chłonnych szyi.

Uzupełnieniem leczenia chirurgicznego nowotworów zatok często jest pooperacyjna radioterapia. Metodę tę stosuje się zazwyczaj przed planowanymi zabiegami rekonstrukcyjnymi.

U niektórych chorych uzupełnieniem leczenia chirurgicznego (niezależnie od tego, czy przeprowadzono radioterapię) może być chemioterapia.

Co trzeba robić po zakończeniu leczenia?

Po zakończeniu leczenia chorzy muszą pozostać pod ścisłą kontrolą lekarską – zalecenie to wynika z dużego ryzyka nawrotu choroby. Podczas badań kontrolnych lekarz będzie przeprowadzał odpowiednią ocenę laryngologiczną oraz ewentualnie kierował na badania dodatkowe.

Co robić, aby uniknąć zachorowania na nowotwory złośliwe zatok przynosowych?

Zmniejszenie ryzyka zachorowania na nowotwory zatok przynosowych można osiągnąć likwidując czynniki ryzyka – wymienione wyżej. Najważniejszym sposobem zmniejszenia tego ryzyka jest zaprzestanie palenia tytoniu. Praca w środowisku zagrożonym zwiększonym ryzykiem zachorowania powinna być prowadzona z zachowaniem wszystkich środków bezpieczeństwa (zarówno tych nakazanych prawem, jak i wynikających ze zdrowego rozsądku), które ograniczają dostawanie się szkodliwych pyłów do zatok (np. maski, filtry).

26.04.2017
Zobacz także
  • Nowotwory złośliwe gardła (rak gardła)
  • Rak jamy ustnej
  • Nowotwory złośliwe krtani
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta