Zapalenia kaletki podbarkowej

Zapalenie kaletki podbarkowej to sytuacja, w której dochodzi do pogrubienia i obrzęku błony kaletki oraz wydzielania się nadmiernej ilości płynu do jej wnętrza. Głównym objawem zapalenia kaletki podbarkowej jest ból barku.

Co to jest zapalenie kaletki podbarkowej?

Kaletka podbarkowa to niewielka przestrzeń otoczona błoną i wypełniona małą ilością płynu, która leży w górnej części stawu ramiennego i stanowi amortyzator, umożliwiający prawidłowe przesuwanie się struktur stawu między sobą w czasie ruchu.

Zapalenie kaletki podbarkowej to sytuacja, w której dochodzi do jej podrażnienia – dochodzi do pogrubienia i obrzęku błony kaletki oraz wydzielania się nadmiernej ilości płynu do jej wnętrza. Kaletka staje się bolesna i nie spełnia swojej funkcji – zamiast ułatwiać ruch w stawie, istotnie go ogranicza.

Przyczyny zapalenia kaletki podbarkowej?

Zapalenie kaletki podbarkowej może zostać wywołane przeciążeniem barku – wielokrotnie powtarzanymi ruchami ramienia w czasie ciężkiej pracy lub sportu, szczególnie w dyscyplinach wymagających wykonywania dużych zamachów (siatkówka, tenis, baseball itp.). Do zapalenia może dojść także na podłożu zmian zwyrodnieniowych lub urazowych barku – wówczas nieprawidłowo funkcjonujące struktury podrażniają kaletkę. Zapalenie może mieć również podłoże reumatologiczne lub infekcyjne.

Przeczytaj również: Zwichnięcie barku (wybity bark) - objawy i leczenie

Jak często się zdarza zapalenie kaletki podbarkowej?

Zapalenie kaletki podbarkowej jest bardzo częstą chorobą i najczęstszą przyczyną bólu barku. Częstość występowania tego problemu wzrasta z wiekiem. Jest to wprost związane ze zwiększającą się częstością zmian zwyrodnieniowych stawu, na podłożu których dochodzi do zapalenia kaletki.

Jakie są objawy zapalenia kaletki podbarkowej?

Głównym objawem zapalenia kaletki podbarkowej jest ból barku. Ból może mieć zmienne nasilenie, pojawiać się nagle lub stopniowo zwiększać się w ciągu kolejnych dni lub tygodni. Może promieniować zarówno w kierunku szyi, jak i łokcia. Ból często nasila się w nocy, może budzić ze snu, utrudniać zasypianie.

Przeczytaj również: Ból barku: przyczyny, objawy i leczenie

Pojawiające się dolegliwości bólowe utrudniają pacjentowi poruszanie barkiem, w przypadku bardzo nasilonego zapalenia mogą zupełnie ograniczyć ruchomość stawu.

Rzadko pojawia się obrzęk barku, uczucie przeskakiwania w stawie, drętwienie kończyny górnej.

Co zrobić w przypadku podejrzenia zapalenia kaletki podbarkowej?

W przypadku pojawienia się bólu barku, szczególnie po przeciążeniu, wskazany jest odpoczynek, schłodzenie bolesnej okolicy oraz zastosowanie leku przeciwzapalnego np. ibuprofenu.

Jeśli dolegliwości są znaczne, nie ustępują mimo odpoczynku oraz istotnie ograniczają ruchomość barku, wskazana jest konsultacja ortopedyczna.

Silny ból i ograniczenie ruchomości, które pojawiły się nagle – w ciągu ostatnich godzin, 1–2 dni – należy skonsultować, na ostrym dyżurze. Jeśli dolegliwości rozwijają się od kilku tygodni, stopniowo, należy udać się na planową konsultację w ramach poradni ortopedycznej.

Jak lekarz ustala rozpoznanie zapalenia kaletki podbarkowej?

Rozpoznanie zapalenia kaletki podbarkowej zwykle udaje się ustalić na podstawie wywiadu z pacjentem i badania klinicznego. W zależności od sytuacji wykonuje się dodatkowe badania celem szczegółowej oceny barku. Konieczne jest wykluczenie złamań w tej okolicy, szczególnie jeśli objawy pojawiły się nagle, po niefortunnym ruchu itp. Standardowo wykonuje się badanie RTG, które oprócz zmian pourazowych może uwidocznić niektóre zmiany przewlekłe, takie jak zmiany zwyrodnieniowe, zwapnienia. Ocena samej kaletki możliwa jest w USG – to kolejne po klasycznym RTG badanie wykonywane w tej sytuacji.

W diagnostyce zapaleń kaletki podbarkowej, oprócz potwierdzenia obecności typowych zmian zapalnych, ważne jest ustalenie przyczyny powstania dolegliwości. Rzadko mamy do czynienia z zapaleniem kaletki podbarkowej bez towarzyszących innych patologii barku. Najczęściej obecne są zmiany zwyrodnieniowe ścięgien stożka rotatorów i to właśnie ich uszkodzenie prowadzi do zapalenia kaletki. Celem poszukiwania innych patologii, oprócz RTG i USG, w części przypadków zasadne może być wykonanie rezonansu magnetycznego.

Przeczytaj również: Uszkodzenie stożka rotatorów – przyczyny, objawy, leczenie

Jakie są metody leczenia zapalenia kaletki podbarkowej?

Doraźne leczenie zapalenia kaletki podbarkowej polega na zastosowaniu odpowiednich środków przeciwzapalnych i przeciwbólowych. W pierwszej kolejności stosuje się leki podawane doustnie, w razie braku poprawy po takim leczeniu ortopeda może rozważyć podanie leków bezpośrednio do kaletki w formie zastrzyku. Takie iniekcje często wykonuje się pod kontrolą USG.

Czasowe odciążenie barku poprzez noszenie ręki na temblaku, odpoczynek, miejscowe zimne okłady także zmniejszają dolegliwości.

Wyżej wymienione postępowanie ma za zadanie złagodzenie dolegliwości, ale nie leczy przyczyny wystąpienia zapalenia. W zależności od tego, jakie patologie doprowadziły do zapalenia kaletki, konieczne jest dalsze, specyficzne leczenie.

Najczęstszą przyczyną zapaleń kaletki podbarkowej okazują się zmiany zwyrodnieniowe barku, a co za nimi idzie, utrwalony, nieprawidłowy wzorzec ruchu w stawie ramiennym tzw. konflikt podbarkowy (pacjent podświadomie porusza barkiem w niewłaściwy sposób, przez co nasila niekorzystne zmiany – błędne koło). Niewielkie zmiany zwyrodnieniowe z współistnieniem konfliktu podbarkowego wymagają intensywnej rehabilitacji.

W przypadku bardziej zaawansowanych zmian sama fizjoterapia może nie być wystarczająca. Wówczas należy rozważyć inwazyjne leczenie mające na celu zniwelowanie zmian zwyrodnieniowych ścięgien. Czasami stosuje się iniekcje czynników wzrostu z krwi pacjenta w okolicę uszkodzeń. W niektórych przypadkach należy rozważyć leczenie operacyjne, np. artroskopię barku z naprawą uszkodzonych ścięgien czy usunięciem zwapnień.

Jeśli przyczyną zapalenia są choroby reumatologiczne, może być konieczna modyfikacja dotychczasowego leczenia przez reumatologa. Z kolei infekcje kaletki podbarkowej wymagają antybiotykoterapii.

Jakie jest rokowanie w przypadku wystąpienia zapalenia kaletki podbarkowej?

Rokowanie co do doraźnego zmniejszenia dolegliwości jest bardzo dobre – leczenie przeciwzapalne (doustne, w razie potrzeby w formie zastrzyku do kaletki) jest skuteczne i przynosi poprawę u zdecydowanej większość pacjentów.

Jednak istnieje ryzyko nawrotów zapaleń, szczególnie w przypadku, gdy w barku obecne są zmiany zwyrodnieniowe. Dopiero ich skuteczne leczenie może uchronić pacjenta przed kolejnymi epizodami zapaleń.

Co zrobić, żeby uniknąć wystąpienia zapalenia kaletki podbarkowej?

Profilaktyka zapalenia kaletki podbarkowej sprowadza się do ogólnego zapobiegania chorobie zwyrodnieniowej stawów. Należy unikać przeciążeń barków, jednocześnie regularnie podejmując umiarkowaną aktywność fizyczną, pozostawać w dobrej, ogólnej kondycji. W przypadku chorób reumatologicznych konieczna jest ich stałe kontrolowanie.

Karolina Stępień

Lekarz, specjalista ortopedii i traumatologii narządu ruchu. W swojej praktyce zajmuje się głównie traumatologią sportową, chirurgią artroskopową i chirurgią ręki.
Członkini polskich i europejskich towarzystw naukowych skupiających artroskopistów oraz chirurgów ręki. Regularnie uczestniczy w kongresach i szkoleniach, stale udoskonalając swoje umiejętności, ale również dzieli się swoją wiedzą jako wykładowca na konferencjach i instruktor na kursach dla lekarzy.
Realizowała stypendia naukowe m.in. w Luksemburgu i USA. Autorka publikacji naukowych i popularnonaukowych z dziedziny ortopedii.
W swojej praktyce preferuje małoinwazyjne metody leczenia operacyjnego, a w przypadku konieczności stosowania unieruchomienia – nowoczesne, lekkie opatrunki.
Pracuje w Carolina Medical Center w Warszawie.