×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Język geograficzny, zapalenie języka, zmiany na języku. Ból języka: przyczyny, objawy i leczenie

lek. Magdalena Wiercińska

U zdrowych osób język jest różowy, lekko wilgotny, ma szorstką powierzchnię i gładki obrys. Na powierzchni języka mogą występować m. in. plamy, nadżerki, które mogą być konsekwencją różnych chorób lub są łagodnymi zmianami. Język geograficzny to występowanie na języku plam przypominających mapę. Zmiany mogą bardzo szybko zmieniać lokalizację, wzór i wielkość, mogą znikać i pojawiać się ponownie.

Jak wygląda język u zdrowej osoby?

Fizjologicznie (u zdrowej osoby) język jest różowy lub różowo-czerwony, lekko wilgotny, ruchomy we wszystkich kierunkach, ma szorstką powierzchnię i gładki obrys. Więcej o budowie języka: Język

Język suchy

Język suchy wskazuje na odwodnienie organizmu

Powiększenie języka

Powiększenie języka może towarzyszyć akromegalii, amyloidozie oraz obrzękowi śluzowatemu w przebiegu niedoczynności tarczycy.

Zanikowe zapalenie języka

Język wygładzony jest czerwony, brodawki zanikają. Często zmiany te zaczynają się na koniuszku języka i szerzą do środka. Język wygładzony może mieć związek z niedoborami witamin B12, B6, kwasu foliowego i żelaza, a także zaburzeniami wydzielania soku żołądkowego. Może pojawić się podczas przyjmowania niektórych leków. Taki wygląd języka, z towarzyszącymi objawami – bólem języka, uczuciem pieczenia i świądu może świadczyć o zanikowym zapaleniu języka, które może być wywołane przez niedobory żywieniowe (żelaza, witaminy B12, kwasu foliowego), zakażenie grzybami z rodzaju Candida w jamie ustnej, niedożywienie u starszych osób, celiakię lub liszaj płaski jamy ustnej. Pacjenci z zanikowym zapaleniem języka często mają uczucie pieczenia i zwiększoną wrażliwość podczas spożywania kwaśnych lub słonych pokarmów. Leczenie zależy od przyczyny zanikowego zapalenie języka.

Język geograficzny

Język geograficzny przypomina wygląd mapy z rozmieszczonymi nieregularnie czerwonymi, gładkimi, pozbawionymi brodawek plamami, dobrze odgraniczonymi od białawych lub białoszarawych powierzchni prawidłowej błony śluzowej. Zmiany mogą bardzo szybko zmieniać lokalizację, wzór i wielkość, mogą znikać i pojawiać się ponownie. Zazwyczaj język geograficzny nie powoduje dolegliwości, czasem tylko dyskomfort w jamie ustnej, pieczenie i wrażliwość na niektóre pokarmy.

Język geograficzny - zdjęcie Język geograficzny - zdjęcie
Ryc. 1. Język geograficzny u 37-letniego mężczyzny z wywiadem obciążonym przewlekłymi dolegliwościami ze strony przewodu pokarmowego (ze zbiorów własnych) (źródło: Zapalenie Języka, dr n. med. Ernest Kuchar)

Przyczyna występowania języka geograficznego nie jest poznana, podejrzewa się jego związek z łuszczycą, atopią, reaktywnym zapaleniem stawów.

Leczenie zazwyczaj nie jest konieczne. Jeśli występowanie języka geograficznego wiąże się z dolegliwościami, lekarz może zalecić leczenie.

Język bruzdowaty (mosznowy)

Język bruzdowaty (zwany też językiem mosznowym) charakteryzuje się obecnością poprzecznych, nieregularnych bruzd na grzbietowej powierzchni języka. Może występować u osób zdrowych lub łączyć się np. zespołem Downa. Język bruzdowaty może sprzyjać gromadzeniu się resztek pokarmowych w bruzdach i przy nieodpowiedniej higienie jamy ustnej sprzyjać stanom zapalnym – pomocne może być szczotkowanie języka lub stosowanie irygatora doustnego. Język bruzdowaty może być również czynnikiem predysponującym do nieprzyjemnego zapachu z ust (halitozy).

Język czarny włochaty

Język czarny włochaty (inaczej rogowacenie czarne brodawek języka) jest spowodowany nieprawidłowym rogowaceniem brodawek nitkowatych języka, które na skutek czynników chemicznych, nikotyny, leków (zwłaszcza antybiotyków), odwodnienia lub niewłaściwej higieny jamy ustnej przybierają czarną, szarą lub żółtawą barwę. Język czarny włochaty jest często spotykany u pacjentów hospitalizowanych, którzy mają założoną rurkę gastrostomijną. Zazwyczaj nie towarzyszą mu żadne dolegliwości. Leczenie polega na odpowiedniej higienie – szczotkowaniu lub skrobaniu zmian na języku szczoteczką do zębów o miękkim włosiu lub specjalnym przyrządem do czyszczenia języka.

Biały, szary lub żółty nalot na języku

Biały, szarawy lub żółtawy nalot na języku zazwyczaj występuje przy infekcjach przewodu pokarmowego, nieprawidłowej diecie, nikotynizmie, zaniedbaniach higienicznych w obrębie jamy ustnej. Czasem towarzyszy chorobom wątroby, żołądka lub stanom zapalnym jamy ustnej.

Białe plamy na języku

Białe, jednolite plamy na języku przypominające wysuszoną białą farbę to ogniska rogowacenia białego (leukoplakii). Leukoplakia jest stanem przednowotworowym i wymaga obserwacji.

Biały nalot w jamie ustnej

Biały nalot w jamie ustnej, zwłaszcza jeśli nie ogranicza się do samego języka może świadczyć o infekcji grzybiczej, która najczęściej jest konsekwencją długotrwałej antybiotykoterapii, zwłaszcza u osób z niedoborami odporności, HIV lub chorobami nowotworowymi. Zakażenia grzybicze mogą też przybierać postać zanikowego zapalenia języka, co manifestuje się wygładzeniem i zaczerwienieniem języka.

Język malinowy o charakterystycznym, silnie różowym zabarwieniu, gładki towarzyszy płonicy.

Język truskawkowy przypomina wyglądem powierzchnię truskawki – żywoczerwony, z drobnymi punktami rozsianymi na grzbiecie. Występuje w chorobie Kawasaki, czasem także w infekcjach paciorkowcowych, gronkowcowych, a także przy COVID-19.

Język malinowy o charakterystycznym, silnie różowym zabarwieniu, gładki towarzyszy płonicy.

język malinowy – zdjęcie
Ryc. 2. Język malinowy w przebiegu zakażenia paciorkowcowego (źródło: Podręcznik "Choroby wewnętrzne")

Romboidalne środkowe zapalenie języka

Romboidalne środkowe zapalenie języka to stan, w którym w środkowej części języka pojawia się czerwona, gładka plama owalna lub w kształcie rombu. Zazwyczaj nie towarzyszą jej żadne dolegliwości. Niektóre osoby mają podobną zmianę na podniebieniu (jak odbicie lustrzane). Zazwyczaj jest to objaw kandydozy jamy ustnej, czyli zakażenia grzybicznego, choć może występować też bez jasnej przyczyny.

Guz ziarnistokomórkowy

Guz ziarnistokomórkowy jest łagodnym nowotworem pochodzenia nerwowego, który ma postać różowego, żółtawego lub szarego małego guzka. Najczęściej guzki występują na grzbiecie języka, ale mogą również występować na skórze, w piersiach i przewodzie pokarmowym. Leczenie polega na chirurgicznym wycięciu.

Bolesne nadżerki w jamie ustnej to afty. Zobacz: Afty

Zapamiętaj!

Każda zmiana w jamie ustnej niegojąca się w ciągu 14–21 dni wymaga konsultacji z lekarzem!

05.07.2022
Zobacz także
  • Afty – przyczyny i leczenie
  • Język - budowa, funkcja, fizjologia
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta