Niniejsze wytyczne stanowią konsensus grupy ekspertów zajmujących się mlekiem kobiecym i laktacją, który opracowano na podstawie obowiązujących zasad odciągania mleka przez matki w domu z uwzględnieniem instrukcji producentów sprzętu oraz zaleceń Głównego Inspektora Sanitarnego dotyczących postępowania w okresie pandemii COVID 19, a także rekomendacji światowych towarzystw naukowych.
Fot. istockphoto.com
Kobiety karmiące piersią, u których zakażenie SARS-CoV-2 przebiega bezobjawowo lub skąpoobjawowo, a także z objawami, ale pozostające w dobrym stanie ogólnym, mogą przebywać w domu w izolacji od innych osób. Matki, u których nie stwierdza się wskazań do izolacji od dziecka, mogą karmić swoje dziecko piersią. Jeśli natomiast konieczna będzie izolacja matki, zdrowy domownik może podawać dziecku mleko pozyskiwane od izolowanej matki.
Izolacja od dziecka zależy od statusu dziecka i stanu matki. Decyzje podejmuje się w każdym przypadku indywidualnie. Matka może być izolowana od dziecka do momentu wygaszenia objawów. W Polsce obecnie izolacja trwa do uzyskania 2 ujemnych wyników testu RNA-PCR u matki . Warto podkreślić, że z dużym prawdopodobieństwem mleko chorej matki nie zawiera wirusa SARS CoV-2, natomiast zawiera przeciwciała, które mogą chronić dziecko przed zakażeniem. Wirus może być przeniesiony na dziecko i członków rodziny przez sprzęt do zbierania mleka. Personel medyczny powinien przekazać matce wytyczne dotyczące wzmożonej higieny procesu odciągania, a rodzinę poinstruować, jak bezpiecznie odebrać mleko i przygotować do podania dziecku.
Tabela. Pozyskiwanie mleka od matki z podejrzeniem zakażenia SARS CoV-2 lub chorej na COVID-19 pozostającej w domu w izolacji od dziecka | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
wymogi dotyczące sprzętu | ||||||
| ||||||
wymogi wobec matki przed ściąganiem pokarmu | ||||||
| ||||||
wymogi wobec matki dotyczące dezynfekcji termicznej | ||||||
| ||||||
wymogi wobec matki związane z przekazaniem mleka dla dziecka | ||||||
| ||||||
wymogi wobec matki po ściągnięciu i przekazaniu mleka | ||||||
| ||||||
wymogi wobec zdrowego domownika dotyczące odbioru i podania mleka dziecku | ||||||
|
Piśmiennictwo:
1. Nehring-Gugulska M., Żukowska-Rubik M.: Karmienie piersią i mlekiem kobiecym. Algorytm postępowania na czas pandemii COVID 19. http://cnol.kobiety.med.pl/wp-content/uploads/2020/05/Algorytm-post%C4%99powania-na-czas-pandemii-8.05.2020.pdf2. Żukowska-Rubik M.: Jak chronić karmienie piersią w czasie pandemii SARS CoV-2 – zalecenia dla personelu szpitali położniczych. http://cnol.kobiety.med.pl/wp-content/uploads/2020/03/Jak-chronic-karmienie-piersi%C4%85-w-czasie-epidemii-SARS-CoV-2-dla-personelu.pdf 23.03.2020
3. Stanowisko Fundacji Bank Mleka Kobiecego. http://bankmleka.pl/userfiles/files/Stanowisko_FBMK_SARS%20CoV-2%282%29.pdf?fbclid=IwAR3VUuB2psmJoPGpj04MEqcq-NeZvpuXfOTY9YzkqZADJtUgzR_fT2AL5yg
4. Zalecenia Konsultanta Krajowego w dziedzinie położnictwa i ginekologii, Konsultanta Krajowego w dziedzinie neonatologii, Konsultanta Krajowego w dziedzinie perinatologii, Prezesa Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników, Prezesa Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego oraz Prezesa Polskiego Towarzystwa Medycyny Perinatalnej dotyczące porodu w wyznaczonym oddziale w przypadku podejrzewanego lub potwierdzonego zakażenia kobiety ciężarnej wirusem Covid-19. http://ptmp.edu.pl/najnowsze-wytyczne-i-stanowisko-ekspertow-w-sprawie-zakazenia-wirusem-covid-19
5. Public Health England. Pozostańcie w domu: wytyczne dla gospodarstw domowych z podejrzeniem zakażenia koronawirusem (COVID-19) (data aktualizacji 16.03.2020)
6. WHO: Breastfeeding and COVID-19. F&Q for health care workers (28.04.2020)
7. Davanzo R., Moro G., Sandri F. i wsp.: Breastfeeding and SARS-cov-2 infection (Coronavirus Disease 2019 – COVID-19). Ad interim directions of the Italian Society of Neonatology (SIN) and endorsed by Union of European Neonatal & Perinatal Societies. Matern. Child Nutr., 2020; e13010. www.uenps.eu/wp-content/uploads/2020/03/14marzo.SIN_ UENPS0.pdf
8. Royal College of Obstetricians and Gynaecologists, The Royal College of Midwives. Information for healthcare professionals. Version 8.
www.rcog.org.uk/globalassets/documents/guidelines/2020-04-17-coronavirus-covid-19-infection-in-pregnancy.pdf (data pub. 17.04.2020)
9. Puopolo K.M., Hudak M.L., Kimberlin D.W., Cummings J.: Management of infants born to mothers with COVID-19. American Academy of Pediatrics Committee on Fetus and Newborn, Section on Neonatal Perinatal Medicine, and Committee on Infectious Diseases. https://downloads.aap.org/AAP/PDF/COVID%2019%20Initial%20Newborn%20Guidance.pdf (2.04.2020)
10. Salvatori G., De Rose D.U., Concato C. i wsp.: Managing COVID-19-positive maternal – infant dyads: an Italian
experience. Breastfeeding Medicine, 2020; 15 (5) https://doi.org/10.1089/bfm.2020.0095 (data pub. 21.04.2020)
11. Centers for Disease Control and Prevention. Coronavirus Disease (COVID-19) and Breastfeeding. www.cdc.gov/breastfeeding/breastfeeding-special-circumstances/maternal-or-infant-illnesses/covid-19-and-breastfeeding.html
12. Centers for Disease Control and Prevention. Proper storage and preparation of breast milk. ;www.cdc.gov/breastfeeding/recommendations/handling_breastmilk.htm www.cdc.gov/breastfeeding/pdf/preparation-of-breast-milk_H.pdf
13. Centers for Disease Control and Prevention: How to keep your breast pump kit clean: the essentials. www.cdc.gov/healthywater/hygiene/healthychildcare/infantfeeding/breastpump.html; www.cdc.gov/healthywater/pdf/hygiene/breast-pump-fact-sheet-p.pdf>
14. Centers for Disease Control and Prevention. How to Clean, Sanitize, and Store Infant Feeding Items. www.cdc.gov/healthywater/hygiene/healthychildcare/infantfeeding/cleansanitize.html
15. Centers for Disease Control and Prevention. Cleaning a Breast Pump, FDA. www.fda.gov/medical-devices/breast-pumps/cleaning-breast-pump
16. Główny Inspektorat Sanitarny. Jak myć ręce? Instrukcja mycia rąk. https://gis.gov.pl/zdrowie/zasady-prawidlowego-mycia-rak
17. Informacja Głównego Inspektora Sanitarnego dotycząca środków do dezynfekcji rąk oraz powierzchni. https://gis.gov.pl/zdrowie/koronawirus-zdrowie/informacje-i-zalecenia-pl/informacja-glownego-inspektora-sanitarnego-dotyczaca-srodkow-do-dezynfekcji-rak-oraz-powierzchni
18. https://www.medela.com/breastfeeding/mums-journey/covid-19-information-concerning-breastfeeding
19. https://bocianek.com.pl/jak-korzystac-ze-sprzetu-laktacyjnego-w-dobie-coronavirusa
20. Fox A., Marino J., Amanat F. i wsp.: Evidence of a significant secretory-IgA-dominant SARS-CoV-2 immune response in human milk following recovery from COVID-19. medRxiv, 2020.05.04.20089995. doi: https://doi.org/10.1101/2020.05.04.20089995 (8.05.2020)