×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Pozyskiwanie mleka od matki z podejrzeniem zakażenia SARS-CoV-2 lub chorej na COVID-19 pozostającej w domu w izolacji od dziecka

, mgr Agnieszka Muszyńska1,2, mgr Kinga Osuch1,3, mgr Agnieszka Paderewska1,4, Marlena Świrk5, mgr Joanna Żołnowska1,6, dr hab. n. med. Barbara Królak-Olejnik7

1 Centrum Nauki o Laktacji w Warszawie
2 Poradnia Laktacyjna, Szpital Kliniczny im. Ks. Anny Mazowieckiej w Warszawie
3 Szpital św. Zofii, Centrum Medyczne Żelazna w Warszawie
4 Oddział Neonatologii i Patologii Noworodka, Szpital Kliniczny im. Ks. Anny Mazowieckiej w Warszawie
5 Fundacja Mlekiem Mamy
6 Szpital św. Wojciecha w Gdańsku, Copernicus sp. z o.o.
7 Katedra i Klinika Neonatologii Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu

Niniejsze wytyczne stanowią konsensus grupy ekspertów zajmujących się mlekiem kobiecym i laktacją, który opracowano na podstawie obowiązujących zasad odciągania mleka przez matki w domu z uwzględnieniem instrukcji producentów sprzętu oraz zaleceń Głównego Inspektora Sanitarnego dotyczących postępowania w okresie pandemii COVID 19, a także rekomendacji światowych towarzystw naukowych.


Fot. istockphoto.com

Kobiety karmiące piersią, u których zakażenie SARS-CoV-2 przebiega bezobjawowo lub skąpoobjawowo, a także z objawami, ale pozostające w dobrym stanie ogólnym, mogą przebywać w domu w izolacji od innych osób. Matki, u których nie stwierdza się wskazań do izolacji od dziecka, mogą karmić swoje dziecko piersią. Jeśli natomiast konieczna będzie izolacja matki, zdrowy domownik może podawać dziecku mleko pozyskiwane od izolowanej matki.

Izolacja od dziecka zależy od statusu dziecka i stanu matki. Decyzje podejmuje się w każdym przypadku indywidualnie. Matka może być izolowana od dziecka do momentu wygaszenia objawów. W Polsce obecnie izolacja trwa do uzyskania 2 ujemnych wyników testu RNA-PCR u matki . Warto podkreślić, że z dużym prawdopodobieństwem mleko chorej matki nie zawiera wirusa SARS CoV-2, natomiast zawiera przeciwciała, które mogą chronić dziecko przed zakażeniem. Wirus może być przeniesiony na dziecko i członków rodziny przez sprzęt do zbierania mleka. Personel medyczny powinien przekazać matce wytyczne dotyczące wzmożonej higieny procesu odciągania, a rodzinę poinstruować, jak bezpiecznie odebrać mleko i przygotować do podania dziecku.

Tabela. Pozyskiwanie mleka od matki z podejrzeniem zakażenia SARS CoV-2 lub chorej na COVID-19 pozostającej w domu w izolacji od dziecka
wymogi dotyczące sprzętu
  1. Zaleca się posiadanie własnego laktatora.
  2. Wypożyczać można tylko moduły laktatorów, które są dopuszczone przez producenta do przekazywania innym osobom (nie osobiste), natomiast w pozostałe elementy trzeba się zaopatrzyć na własność.
  3. Wypożyczalnia musi prowadzić ścisłe procedury bezpieczeństwa epidemiologicznego i udostępniać te informacje.
  4. Przed pierwszym użyciem zdrowy domownik powinien zdezynfekować sprzęt (wg zaleceń producenta) i przekazać matce.
  5. Od tej chwili dostęp do modułu i elementów laktatora może mieć tylko matka.
  6. Moduł laktatora, przewód zasilający, miejsce, na którym stawia się laktator, oraz pojemnik do przechowywania elementów laktatora należy dezynfekować przed każdym użyciem.
  7. Należy używać płynu do dezynfekcji o działaniu wirusobójczym (zawierający 60–80% alkoholu lub inny zalecany przez producenta sprzętu).
wymogi wobec matki przed ściąganiem pokarmu
  1. Na czas obsługi laktatora i ściągania pokarmu załóż czystą maseczkę.
  2. Blat stołu, moduł laktatora i przewód zasilający wytrzyj chusteczką lub czystą ściereczką z płynem dezynfekującym.
  3. Umyj dokładnie ręce wodą i mydłem (przez 20–30 s), osusz ręcznikiem papierowym i zdezynfekuj płynem na bazie alkoholu (p. wyżej, pkt. 7.).
  4. Jeśli piersi były narażone na kontakt z Twoimi wydzielinami z dróg oddechowych, również umyj je wodą z mydłem.
wymogi wobec matki dotyczące dezynfekcji termicznej
  1. Zaleca się, aby dezynfekcję termiczną przeprowadzać przed każdym użyciem elementów laktatora.
  2. Dezynfekcję termiczną przeprowadza się na dwa sposoby:
    - 5–10 min w wodzie o temp. 90–100°C w Twoim pojemniku lub
    - w specjalnej torebce do dezynfekcji termicznej w kuchence mikrofalowej (jeśli producent dopuszcza).
    Nie dezynfekuj tych elementów środkami chemicznymi.
  3. Jeśli przeprowadziłaś dezynfekcję termiczną po odciąganiu pokarmu, wyjmij elementy laktatora z pojemnika/torebki do dezynfekcji.
  4. Złóż elementy laktatora, zamontuj do modułu i przystąp do odciągania.
wymogi wobec matki związane z przekazaniem mleka dla dziecka
  1. Pojemnik z mlekiem zamknij nakrętką (powinna być w pojemniku z czystymi elementami laktatora).
  2. Pojemnik z mlekiem możesz przekazać:
    - wystawiając z Twojego pokoju (na stolik, do pojemnika, w torebce itp.)
    - zostawiając, np. w kuchni, gdzie udasz się w celu mycia sprzętu (sama)
wymogi wobec matki po ściągnięciu i przekazaniu mleka
  1. Rozłóż laktator. Elementy, które miały kontakt z piersią i mlekiem (lejki, zawory, butelki itd.), dokładnie umyj ręcznie w ciepłej wodzie z dodatkiem płynu do mycia naczyń.
  2. Dokładnie usuń wszystkie zanieczyszczenia.
  3. Osusz elementy na ręczniku papierowym lub w pojemniku. Po całkowitym osuszeniu elementów laktatora zamknij je w pojemniku.
  4. Dezynfekcję termiczną elementów można przeprowadzić po umyciu laktatora (p. wyżej), jednak zaleca się to zrobić tuż przed ściąganiem mleka.
  5. Po zamknięciu pojemników z elementami laktatora i przekazaniu mleka zdejmij maseczkę, którą po jednokrotnym użyciu umieść w zamykanej torebce na odpady do utylizacji.
wymogi wobec zdrowego domownika dotyczące odbioru i podania mleka dziecku
  1. Nałóż rękawiczki jednorazowe.
  2. Odbierz pojemniki z mlekiem zostawione przez matkę.
  3. Zdezynfekuj pojemniki z zewnątrz (chusteczką lub czystą ściereczką z płynem do dezynfekcji). Pozostaw na tyle czasu, na ile zaleca producent środka dezynfekcyjnego.
  4. Zdejmij rękawiczki i wyrzuć do zamykanego pojemnika/torebki na odpady do utylizacji. Umyj dokładnie ręce wodą z mydłem.
  5. Otwórz pojemniki i przelej mleko do butelek dziecka.
  6. Podaj świeże mleko dziecku, używając czystego sprzętu do karmienia lub ew. schowaj na później w zamkniętym, zdezynfekowanym pojemniku opisanym datą i godziną (do 6 h w temp. pokojowa, do 24 h w lodówce). Przechowywanego mleka używaj tylko, jeśli zabraknie świeżego.
  7. Mleko, które nie zostało ściągnięte, przekazane i przelane wg powyższych zasad, nie nadaje się do podania dziecku.


Piśmiennictwo:

1. Nehring-Gugulska M., Żukowska-Rubik M.: Karmienie piersią i mlekiem kobiecym. Algorytm postępowania na czas pandemii COVID 19. http://cnol.kobiety.med.pl/wp-content/uploads/2020/05/Algorytm-post%C4%99powania-na-czas-pandemii-8.05.2020.pdf
2. Żukowska-Rubik M.: Jak chronić karmienie piersią w czasie pandemii SARS CoV-2 – zalecenia dla personelu szpitali położniczych. http://cnol.kobiety.med.pl/wp-content/uploads/2020/03/Jak-chronic-karmienie-piersi%C4%85-w-czasie-epidemii-SARS-CoV-2-dla-personelu.pdf 23.03.2020
3. Stanowisko Fundacji Bank Mleka Kobiecego. http://bankmleka.pl/userfiles/files/Stanowisko_FBMK_SARS%20CoV-2%282%29.pdf?fbclid=IwAR3VUuB2psmJoPGpj04MEqcq-NeZvpuXfOTY9YzkqZADJtUgzR_fT2AL5yg
4. Zalecenia Konsultanta Krajowego w dziedzinie położnictwa i ginekologii, Konsultanta Krajowego w dziedzinie neonatologii, Konsultanta Krajowego w dziedzinie perinatologii, Prezesa Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników, Prezesa Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego oraz Prezesa Polskiego Towarzystwa Medycyny Perinatalnej dotyczące porodu w wyznaczonym oddziale w przypadku podejrzewanego lub potwierdzonego zakażenia kobiety ciężarnej wirusem Covid-19. http://ptmp.edu.pl/najnowsze-wytyczne-i-stanowisko-ekspertow-w-sprawie-zakazenia-wirusem-covid-19
5. Public Health England. Pozostańcie w domu: wytyczne dla gospodarstw domowych z podejrzeniem zakażenia koronawirusem (COVID-19) (data aktualizacji 16.03.2020)
6. WHO: Breastfeeding and COVID-19. F&Q for health care workers (28.04.2020)
7. Davanzo R., Moro G., Sandri F. i wsp.: Breastfeeding and SARS-cov-2 infection (Coronavirus Disease 2019 – COVID-19). Ad interim directions of the Italian Society of Neonatology (SIN) and endorsed by Union of European Neonatal & Perinatal Societies. Matern. Child Nutr., 2020; e13010. www.uenps.eu/wp-content/uploads/2020/03/14marzo.SIN_ UENPS0.pdf
8. Royal College of Obstetricians and Gynaecologists, The Royal College of Midwives. Information for healthcare professionals. Version 8.
www.rcog.org.uk/globalassets/documents/guidelines/2020-04-17-coronavirus-covid-19-infection-in-pregnancy.pdf (data pub. 17.04.2020)
9. Puopolo K.M., Hudak M.L., Kimberlin D.W., Cummings J.: Management of infants born to mothers with COVID-19. American Academy of Pediatrics Committee on Fetus and Newborn, Section on Neonatal Perinatal Medicine, and Committee on Infectious Diseases. https://downloads.aap.org/AAP/PDF/COVID%2019%20Initial%20Newborn%20Guidance.pdf (2.04.2020)
10. Salvatori G., De Rose D.U., Concato C. i wsp.: Managing COVID-19-positive maternal – infant dyads: an Italian
experience. Breastfeeding Medicine, 2020; 15 (5) https://doi.org/10.1089/bfm.2020.0095 (data pub. 21.04.2020)
11. Centers for Disease Control and Prevention. Coronavirus Disease (COVID-19) and Breastfeeding. www.cdc.gov/breastfeeding/breastfeeding-special-circumstances/maternal-or-infant-illnesses/covid-19-and-breastfeeding.html
12. Centers for Disease Control and Prevention. Proper storage and preparation of breast milk. ;www.cdc.gov/breastfeeding/recommendations/handling_breastmilk.htm www.cdc.gov/breastfeeding/pdf/preparation-of-breast-milk_H.pdf
13. Centers for Disease Control and Prevention: How to keep your breast pump kit clean: the essentials. www.cdc.gov/healthywater/hygiene/healthychildcare/infantfeeding/breastpump.html; www.cdc.gov/healthywater/pdf/hygiene/breast-pump-fact-sheet-p.pdf>
14. Centers for Disease Control and Prevention. How to Clean, Sanitize, and Store Infant Feeding Items. www.cdc.gov/healthywater/hygiene/healthychildcare/infantfeeding/cleansanitize.html
15. Centers for Disease Control and Prevention. Cleaning a Breast Pump, FDA. www.fda.gov/medical-devices/breast-pumps/cleaning-breast-pump
16. Główny Inspektorat Sanitarny. Jak myć ręce? Instrukcja mycia rąk. https://gis.gov.pl/zdrowie/zasady-prawidlowego-mycia-rak
17. Informacja Głównego Inspektora Sanitarnego dotycząca środków do dezynfekcji rąk oraz powierzchni. https://gis.gov.pl/zdrowie/koronawirus-zdrowie/informacje-i-zalecenia-pl/informacja-glownego-inspektora-sanitarnego-dotyczaca-srodkow-do-dezynfekcji-rak-oraz-powierzchni
18. https://www.medela.com/breastfeeding/mums-journey/covid-19-information-concerning-breastfeeding
19. https://bocianek.com.pl/jak-korzystac-ze-sprzetu-laktacyjnego-w-dobie-coronavirusa
20. Fox A., Marino J., Amanat F. i wsp.: Evidence of a significant secretory-IgA-dominant SARS-CoV-2 immune response in human milk following recovery from COVID-19. medRxiv, 2020.05.04.20089995. doi: https://doi.org/10.1101/2020.05.04.20089995 (8.05.2020)
12.06.2020
Zobacz także
  • Karmienie wcześniaka mlekiem matki – korzyści, skład mleka wcześniaczego
  • Odżywianie mamy karmiącej
  • Karmienie piersią to relacja i styl macierzyństwa
  • Kiedy powstaje mleko matki i jaki ma skład?
  • Mleko matki to fenomen natury
  • Odciąganie pokarmu
  • Dlaczego warto karmić piersią?
Wybrane treści dla Ciebie
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta