Pytanie nadesłane do redakcji
Mam problem dotyczący jedzenia, związany z moją córką. Obecnie ma prawie 3 lata i nie chce smakować żadnych nowych potraw ani produktów. Na okrągło mogłaby jeść tylko: serek wiejski, pieczywo, makaron z sosem, 2 zupy warzywne (kalafiorowa i krem z cukinii), ryż z cukinią, sery, naleśniki. Mięso lubi tylko rozdrobnione w zupie. Słodyczy nie lubi, jedynie czekoladę gorzką od czasu do czasu. Pije tylko wodę i herbatę, żadne soki owocowe czy warzywne. Jeżeli próbuję jej dać coś nowego do zjedzenia, to ma odruch wymiotny i od razu krzyczy, że nie chce tego jeść. Poza tym widzę, że najpierw wącha co jest na talerzu albo na łyżce, zanim włoży ją do buzi. Nigdy nie zmuszałam mojej córki do jedzenia, więc nie rozumiem skąd te problemy. Zwłaszcza że do 2. roku życia jadła wszystko bez żadnych problemów, począwszy od mięsa typu pulpety po filety z ryby. Jadła pokarmy o konsystencji dla dorosłych, nic rozdrobnionego. Gryzła kawałki owoców, warzyw, a teraz tylko od czasu do czasu mówi, że chce zjeść jabłko albo banana, po czym, gdy jej podaję w kawałkach, to zje może 1 kęs po czym mówi, że dalej nie chce tego jeść, wykrzywia buzię. Jakby bała się zjeść, sama nie wiem, czym to tłumaczyć. Jeżeli gotuję i ona czuje jakieś nowe zapachy, od razu woła, że jej przeszkadzają, że są brzydkie. Nie wiem, czy wyjaśnieniem może być fakt, że przestala jeść w czasie upałów, gdy było bardzo gorąco i nie miała żadnego apetytu. Wtedy zaczęły się problemy z jedzeniem. W tym czasie z wizytą u nas była też moja siostra z córką w podobnym wieku co moja. Dziewczynki nie lubiły się razem bawić, często się biły i widziałam, że moje dziecko jest niezadowolone z pobytu swojej małej kuzynki w naszym domu. Nie wiem, czy to była zbieżność przypadków, czy może tutaj jest problem. Problemem jest też to, że nie chce załatwiać swoich potrzeb do nocnika, mówi, że idzie zrobić siku do nocniczka, po czym jak go widzi, to od razu odmawia. Natomiast nigdy nie mieliśmy problemów z mową, ponieważ zaczęła mówić bardzo wcześnie, teraz bez problemu porozumiewa się z nami pełnymi zdaniami i jest dwujęzyczna: mówi po polsku i po włosku (mój mąż jest Włochem). Zawsze zastanawiał mnie fakt, że moja córka chyba za bardzo uwielbia rytuały. Jeżeli widzi, że lampka stoi koło okna, a ja przestawię ją koło drzwi, od razu to zauważa i jej się nie podoba taka zmiana. Potrafi ustawiać krzesełka w linii prostej, bo tak lubi je trzymać, lubi porządkować rzeczy. Nie lubi też nowości, np. nowa bluzka czy spodenki, od razu mówi, że nie chce ich zakładać, po czym jak założy, to już jest zadowolona i jej się podoba. Czy to bunt? Z dziećmi ma dobry kontakt, lubi się z nimi bawić i rozmawiać. Moją córkę karmiłam piersią do 2,5 roku i sama z niej zrezygnowała, nie było żadnych problemów z odstawieniem. Zastanawiałam się, czy mamy do czynienia z zaburzeniami sensorycznymi? Byłabym bardzo wdzięczna za poradę, ponieważ sama nie wiem, co mam robić.
Odpowiedziała
mgr Dorota Ponikło
psycholog
Ośrodek Wczesnej Pomocy Psychologicznej w Krakowie
Pani Magdaleno ma Pani w sobie dużo niepokoju związanego z zachowaniem córeczki. Z Pani opisu funkcjonowania córki wynika, że lubi ona stałość w swoim otoczeniu, wyrażając to w upodobaniach do rytuałów. Pojawiają się u niej skrajne zachowania.
z jednej strony stawia opór przed czymś, by po zetknięciu się z tą rzeczą zaraz ją zaakceptować. Jej ograniczona dieta, wrażliwość na zapachy czy niechęć do korzystania z nocnika nie muszą świadczyć o zaburzeniach rozwojowych typu zaburzona integracja sensomotoryczna; świadcząca o współpracy zmysłów bliskich i dalekich. W różnych okresach życia mogą zmieniać się nasze preferencje smakowe, węchowe, reakcje na bodźce wzrokowe, słuchowe, dotykowe, czucia głębokiego czy równowagi.
Dzieci z zaburzoną integracją sensomotoryczną prezentują się często jako niezgrabne ruchowo, niechętnie bawiące się na placu zabaw lub preferujące tylko określony typ aktywności ruchowej. Mają kłopoty z powtórzeniem bądź zapamiętaniem wzorca ruchowego. Mogą być mało spostrzegawcze, nie widzą szczegółów albo nie potrafią odtworzyć wzorca słuchowego, np. rytmu, są nadwrażliwe na niektóre dźwięki. Często nie lubią mycia zębów, głowy, wycierania ręcznikiem czy smarowania twarzy, ciała kremami lub olejkami, noszenia ubrań o określonej fakturze, formie. Brudzą buzie podczas jedzenia i nie czują, że pozostały tam resztki jedzenia, reagują gwałtownie lub odmawiają jedzenia ze względu na ich zapach czy smak. Niechętnie biorą do rąk materiały o określonej fakturze, strukturze. Często unikają rysowania, mają kłopoty z precyzyjnymi ruchami. Dzieci te mogą zbyt mocno, gwałtownie dotykać inne osoby, przytulać je za silnie, nie respektować dystansu w stosunku do drugiego człowieka. Słabo odczuwać ból i często nie zwracają specjalnej uwagi na doświadczenie bólu, a nawet same go sobie aplikują, np. uderzając głową o coś twardego. Zachowania te mogą występować pojedynczo lub jest ich więcej i pojawiają się z różną intensywnością. Bodźce doświadczane przez zmysły dzieci są przez nie odbierane jako nieprzyjemne, drażniące i powodują niepokój, a zwykle złość. Dlatego zachowanie dziecka budzi niepokój opiekunów i często nie jest zrozumiałe dla otoczenia, tym bardziej, że w miarę upływu czasu przybiera ono formę rytuałów. To jest sposób uporządkowania przez dziecko chaosu jaki odczuwa, kiedy jego zmysły nie pracują prawidłowo. Zaburzenia integracji sensomotorycznej towarzyszą także innym nieprawidłowościom rozwojowym i są wtedy jednym z objawów zaburzonego rozwoju dziecka.
Małe dzieci lubią stałość w swoim otoczeniu i mają różne okresy w swoim życiu na większe lub mniejsze przyzwolenie na zmiany dotyczące ich osoby. Jeśli jakakolwiek ingerencja w ustalony przez dziecko porządek rzeczy wywołuje bardzo silną reakcję oporową, złość, krzyk nieadekwatny do zaistniałej sytuacji i silną potrzebę od razu uporządkowania, czyli przywrócenia poprzedniego układu, nie można odwrócić niczym ich uwagi i trwa to dłuższy czas, warto skonsultować się z psychologiem. Obserwacja dziecka, szczegółowy wywiad z rodzicem na temat dziecka pozwolą ustalić czy są to trudności rozwojowe wymagające pomocy specjalistów. Na badanie integracji sensomotorycznej u córki może Pani pójść do certyfikowanego gabinetu i diagnozę przedyskutować z terapeutą SI, a także z psychologiem. Pomoże to w dobraniu rodzaju i formy wsparcia rozwoju dziecka.
