Pytanie nadesłane do redakcji
Moje 3-letnie dziecko od wczoraj ma biegunkę i wymioty. Co robić? Jak mogę mu pomóc w domu?
Odpowiedziała
dr med. Andrea Horvath
pediatra gastrolog
Klinika Pediatrii, WUM
Szanowna Pani,
ostra biegunka to w przeważającej większości infekcja przewodu pokarmowego wywołana zakażeniem wirusowym, rzadziej bakteryjnym czy pasożytniczym. Zwykle w przebiegu zakażenia pojawiają się kurczowe bóle brzucha, zwiększona liczba wypróżnień, nawet do kilkunastu płynnych lub półpłynnych stolców na dobę, z domieszką śluzu, ropy, a niekiedy nawet krwi. Biegunce mogą towarzyszyć wysoka gorączka, wymioty i szybkie pogorszenie stanu ogólnego – wówczas najlepiej zasięgnąć rady specjalisty, np. pediatry opiekującego się dzieckiem, co do rzetelnej oceny jego stanu i dalszego postępowania.
Najważniejszym etapem leczenia jest odpowiednie nawadnianie chorego dziecka, które ma na celu wyrównanie powstałych zaburzeń wodno-elektrolitowych i uchronienie go przed koniecznością hospitalizacji. Aby to osiągnąć niezbędne jest stosowanie doustnych płynów nawadniających, które dzięki swojemu szczególnemu składowi (odpowiednie proporcje elektrolitów, glukozy i wody) pozwalają na uzupełnianie strat płynowych z minimalnym ryzykiem pogłębienia powstałych już w przebiegu biegunki zaburzeń elektrolitowych. Towarzyszące wymioty nie są przeciwwskazaniem do podjęcia próby nawadniania doustnego, należy jednak pamiętać, aby nawadniać dziecko płynem o temperaturze pokojowej, małymi porcjami, z przerwami co kilka minut, przyjmowanie bowiem jednorazowo większych objętości, ciepłych płynów może nasilić wymioty u dziecka.
Dodatkowe środki, stosowane w ostrej biegunce infekcyjnej, tj. probiotyki czy środki osmotycznie czynne, np. smektyn, choć mogą wpływać nieznacznie na skrócenie czasu trwania objawów klinicznych (od kilku do kilkunastu godzin) stanowią jedynie leczenie uzupełniające! Zatem jeśli dziecko słabo współpracuje i niechętnie się nawadnia, szkoda tracić czasu na namawianie go do przyjmowania tych specyfików.
Po pierwszym etapie leczenia – zwykle 3–4 godzinach – poświęconych jedynie nawadnianiu chorego dziecka, należy powrócić do normalnej lekkostrawnej diety stosowanej przed wystąpieniem objawów biegunki, sprzyja to bowiem szybszej regeneracji uszkodzonych jelit, a zatem także szybszemu ustępowaniu objawów choroby. Obecnie nie zaleca się żadnych restrykcyjnych diet, tzw. „diet biegunkowych”. Do lamusa należy odłożyć przesądy o pokarmach, których nie wolno podawać dziecku z biegunką, np. mleka i posiłków opartych na mleku.
Jeśli biegunce towarzyszą gorączka i silne kurczowe bóle brzucha należy zastosować lek przeciwgorączkowy i przeciwbólowy, np. któryś z dostępnych na rynku preparatów paracetamolu (w dawce zalecanej przez producenta), co także poprawi funkcjonowanie i samopoczucie „małego pacjenta”.
