Upadek z dużej wysokości

Pytanie nadesłane do redakcji

Mój 2,5-roczny synek podczas zabawy na placu zabaw spadł z podestu o wys. ok. 1,5 m na tył głowy, plac był wyłożony specjalną nawierzchnią amortyzującą wstrząsy. Syn nie stracił przytomności, a po chwili chciał się dalej bawić, minęły 2 doby i nie zauważyłam nic niepokojącego w zachowaniu syna, lekarz kazał go obserwować. Zastanawiam się, czy nie zrobić synowi prywatnie CT głowy. Ile dni, jeśli nie wystąpią żadne objawy, można oczekiwać, że wszystko jest dobrze, czy możliwe, że jednak np. po miesiącu coś zacznie się dziać, bo w mózgu podstępnie zachodziły już jakieś zmiany?

Odpowiedziała

dr med. Joanna Palka-Błaszczak
Klinika Chirurgii Dziecięcej, Katedra Chirurgii Pediatrii UJ CM
Polsko-Amerykański Instytut Pediatrii w Krakowie

Po upadku z dużej wysokości dziecko zawsze powinno być zbadane przez lekarza. Lekarz po dokładnym zapoznaniu się z przebiegiem zdarzenia i po zbadaniu dziecka podejmuje decyzję o dalszym postępowaniu. Bywa, że zleca tomografię komputerową głowy, niekiedy decyduje o konieczności obserwacji dziecka w szpitalu lub podejmuje decyzję o domowej obserwacji dziecka.

Tomografia komputerowa głowy po urazie głowy u dziecka starszego niż 2 lata jest zazwyczaj zlecana, jeśli:

• miała miejsce dłuższa niż chwilowa utrata przytomności
• obniżony jest stan przytomności dziecka (lekarz dokonuje oceny w skali GCS, która opiera się na ocenie odpowiedzi słownej, reakcji ruchowej i otwierania oczu pacjenta)
• dziecko nie jest w stanie przypomnieć sobie zdarzeń mających miejsce przed urazem lub po nim
• dziecko jest zdezorientowane, nadmiernie pobudzone lub podsypiające, mimo iż nie jest to pora, o której zazwyczaj śpi
• dziecko po urazie wymiotowało 3 lub więcej razy
• po urazie wystąpił napad drgawek (jeśli dziecko nie cierpi na padaczkę)
• po urazie wystąpił bardzo mocny, stały lub nasilający się ból głowy
• istnieje podejrzenie złamania kości podstawy czaszki (np. krwiaki wokół obu oczu krwiaki okularowe, krwiaki w okolicy zausznej, skroniowej) lub podejrzenie złamania czaszki z wgnieceniem kości czaszki (część lekarzy uważa, że w każdym przypadku podejrzenia złamania kości czaszki należy wykonać tomografię)
• wystąpią nieprawidłowości w badaniu neurologicznym (lekarz ocenia między innymi obecność prawidłowych odruchów, koordynację ruchową i prawidłową czynność poszczególnych nerwów czaszkowych)
• jeśli do urazu doszło w związku z działaniem dużej siły (np. poważny wypadek komunikacyjny, w którym dziecko bierze udział jako pieszy, pasażer samochodu, rowerzysta itd., upadek z wysokości większej niż 1,5 m [część lekarzy uważa za graniczną wysokość 3 metrów], uderzenie przez szybko poruszający się obiekt).

Gdy lekarz podjął decyzję o domowej obserwacji dziecka, koniecznie należy się zgłosić ponownie do lekarza, jeśli w ciągu kilku kolejnych dni wystąpi jeden z następujących objawów:

• silny, nieustępujący ból głowy
• wymioty
• zaburzenia świadomości, zmiany osobowości lub niepokój
• nasilające się osłabienie lub senność
• utrata przytomności lub drgawki
• nieprzemijające rozdrażnienie
• zaburzenia równowagi lub trudności w wykonywaniu ruchów dowolnych lub zaburzenia koordynacji
• wyciek przeźroczystej lub krwistej wydzieliny z nosa lub uszu.

Jeśli u dziecka po urazie głowy nie doszło do utraty przytomności i nie pojawiły się żadne niepokojące objawy, prawdopodobieństwo, że doszło do pourazowego uszkodzenia ośrodkowego systemu nerwowego jest minimalne i u takiego dziecka zazwyczaj nie ma wskazań do wykonywania tomografii komputerowej głowy.

Należy pamiętać, że podczas wykonywania tomografii komputerowej głowy dziecko jest poddane działaniu promieniowania jonizującego, które nie jest obojętne dla jego zdrowia. Podczas wykonywania badania dziecko nie może się ruszać i w związku z tym u małego dziecka często badanie wykonuje się w znieczuleniu ogólnym.