Pytanie nadesłane do redakcji
Witam. Moją 16-letnią córkę lekarz endokrynolog skierował do ginekologa z podejrzeniem PCO. Córka miesiączkuje co 40–50 dni, ma tłustą cerę i jest otyła. Na nogach i rękach ma duże owłosienie. Jeśli lekarz ginekolog potwierdzi to w badaniu (tak zasugerował endokrynolog) – co dalej? Jak powinno wyglądać leczenie? Czy da się córkę wyleczyć? Czy będzie mogła zajść w ciążę? Proszę o odpowiedzi.
Odpowiedziała
prof. dr n. med. Violetta Skrzypulec-Plinta
ginekolog położnik, endokrynolog, seksuolog
Kierownik Katedry Zdrowia Kobiety Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
Zespół policystycznych jajników (PCOS) jest najczęstszą endokrynopatią rozpoznawaną u kobiet w okresie rozrodczym. Cechuje się tzw. drobnotorbielowatością jajników i zaburzeniami miesiączkowania. Wiąże się również z przewlekłym brakiem owulacji lub rzadkimi owulacjami i objawami hiperandrogenizacji (czyli dużym stężeniem androgenów), którym często może towarzyszyć otyłość.
Szacuje się, że problem ten dotyczy około 6–8% młodych dziewczyn. Badania wskazują, że dziewczynki, które urodziły się z małą masą urodzeniową, otyłe, są bardziej narażone na wystąpienie zespołu policystycznych jajników.
Do rozpoznania zespołu policystycznych jajników konieczne jest stwierdzenie co najmniej dwóch z trzech poniższych cech:
- objawy hiperandrogenizmu (nadmierne owłosienie, trądzik, tłusta cera),
- rzadkie miesiączki lub ich brak,
- stwierdzenie w badaniu USG policystycznych jajników.
Niestety, nie ma idealnej metody leczenia zespołu PCO. Podstawową zasadą w leczeniu tej choroby powinno być indywidualne podejście do pacjenta w zależności od jego potrzeb i oczekiwań. W przypadku młodych pacjentek nieplanujących ciąży leczenie polega na przywróceniu prawidłowych cykli miesiączkowych, zmniejszeniu objawów związanych z nadmiernych owłosieniem i trądzikiem oraz na profilaktyce zaburzeń metabolicznych i niepłodności.
Pani córka powinna również zostać zbadana przez lekarza ginekologa, który ostatecznie potwierdzi rozpoznanie i zaproponuje najkorzystniejsze leczenie. Należy pamiętać, że otyłość ma negatywny wpływ na profil hormonalny i na nasilenie objawów zespołu PCO. Dlatego u dziewczynek otyłych ze zdiagnozowanym zespołem PCO zaleca się zmniejszenie masy ciała poprzez umiarkowane ćwiczenia oraz dietę redukcyjną.
Na pewno pierwsza wizyta w gabinecie ginekologicznym będzie dla młodej dziewczyny stresem, ale odpowiednie przygotowanie i „dobrze wybrany” ginekolog złagodzą negatywne odczucia i wpłyną korzystnie na przebieg badania. Dlatego warto wybrać kobietę ginekologa.
Piśmiennictwo:
Balen A.H.: Polycystic ovary syndrome – A guide to clinical management. Taylor&Francis 2005; 28: 48–56.Calvo R.M., Villuendas G., Sancho J.: Role of the follistatin gene in women with polycystic ovary syndrome. Fertility and Sterility 2007; 75: 1020–1023.
Consensus on diagnostic criteria and long-term health risks related to polycystic ovary syndrome. The Rotterdam ESHRE/ASRM – Sponsored PCOS Consensus Workshop Group Revised 2003. Fertility and Sterility 2004; 81: 19–25.
Dunaif A.: Hyperandrogenemia is neceesary but not sufficient for polycystic ovary syndrome. Fertility and Sterility 2003; 80: 262–263.
Kurzawa R., Widecka J.: Zespoły hiperandrogenne u nastolatek. W: Skrzypulec-Plinta V., Radowicki S. (red.): Wybrane zagadnienia z ginekologii dziecięcej i dziewczęcej. Medical Project, Bielsko-Biała 2011.
Obesity: preventing and managing the global epidemic. Report of a WHO consultation. World Health Organ. Tech. Rep. Ser. 2000; 894: i-xii, 1–253.
