Pytanie nadesłane do redakcji
Mam 10-miesięczną córeczkę z podejrzeniem zespołu nieruchomych rzęsek. Czy Państwo mają informację, gdzie można prywatnie pobrać materiał do potwierdzenia, ponieważ jak się dowiedziałam, dziecko jest za małe na wykonanie bronchoskopii. Dodam, że również interesuje mnie wykonanie testów IgG, też prywatnie, bo niestety w czasie rzadkich wizyt w publicznych ośrodkach w związku z dużą ilością wydzieliny z nosa dziecka, przeprowadzenie ww. badań staje się niemożliwe. Z góry dziękuję za wszelką podpowiedź. Pozdrawiam, Iwona K.
Odpowiedziała
dr n. med. Grażyna Durska
Zakład Medycyny Rodzinnej Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie
Poradnia alergologiczna „Podgórna” w Szczecinie
Współczesna nazwa zespołu nieruchomych rzęsek to zespół dyskinezy rzęsek. Wyróżnia się:
- pierwotną dyskinezę rzęsek - choroba wrodzona uwarunkowana genetycznie
- wtórną dyskinezę rzęsek - choroba nabyta spowodowana procesem zapalnym.
Przyczyną choroby jest nieprawidłowa budowa rzęsek uniemożliwiająca, między innymi prawidłowe usuwanie śluzu z dróg oddechowych.
Kliniczną manifestacją choroby są:
- nawracające zapalenia oskrzeli
- zapalenia zatok
- zapalenia ucha środkowego i trąbek słuchowych
- nawracające polipy nosa i zatok
- nieprawidłowości w budowie zatok przynosowych.
Nieprawidłowa budowa witek plemników oraz rzęsek pokrywających nabłonek jajowodów prowadzi do niepłodności mężczyzn i kobiet.
W około 50% przypadków pierwotnej dyskinezy rzęsek rozpoznaje się zespół Kartagenera charakteryzujący się przewlekłymi zapaleniami zatok, rozstrzeniami oskrzeli i odwróceniem narządów wewnętrznych.
Złotym standardem diagnostycznym jest ocena rzęsek w transmisyjnym mikroskopie elektronowym. Badanie to jest wykonywane w wyspecjalizowanych ośrodkach pulmonologicznych. Materiał do badania pobiera się z tchawicy i oskrzeli (w trakcie bronchoskopii) lub z nozdrzy w czasie badania laryngologicznego. W diagnostyce wykorzystuje się również badania genetyczne.
Do badań o mniejszej czułości i swoistości należą:
- test sacharynowy, wykonywany u pacjentów powyżej 12. roku życia
- ocena ruchu rzęsek w mikroskopie świetlnym
- oznaczanie nosowego tlenku azotu (u starszych dzieci)
- test wydechowy z albuminą znakowaną radioaktywnym technetem (starsze dzieci)
- pozaustrojowa hodowla rzęsek.
Placówką o największym doświadczeniu w diagnostyce i leczeniu przewlekłych chorób płuc u dzieci jest Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Rabce Zdroju (34-700 Rabka Zdrój ul. prof. Jana Rudnika 36 tel. 18 267 60 60 do 68).
Diagnostyka oraz hospitalizacja prowadzone są w ramach umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia. Skierowanie na leczenie szpitalne należy wysyłać do sekretariatu Kliniki Pneumonologii i Mukowiscydozy w Rabce fax (18) 267 90 47.
Badanie rzęsek wykonuje Pracownia Mikroskopii Elektronowej Zakładu Anatomii Patologicznej Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego w Warszawie, ul. Marszałkowska 24, tel. (22) 629 10 40.
Drugie badanie o które Pani pyta, ocena stężenia przeciwciał IgG, nie jest refundowane przez NFZ.
Zgodnie z obowiązującymi wytycznymi europejskich i amerykańskich towarzystw alergologicznych badanie to nie jest zalecane w diagnostyce chorób alergicznych.
Żadne wiarygodne badania naukowe nie potwierdziły znaczenia przeciwciał IgG w patogenezie chorób alergicznych.
Piśmiennictwo:
Krajewska-Zawadzka A.: Pierwotna dyskineza rzęsek czy astma? Alergia. 2011; 1: 38-39.Kucharczyk A., Korzebska-Gawryluk R.: Znaczenie diagnostyki alergii i nietolerancji pokarmowych w oparciu o wyniki swoistych dla pokarmów immunoglobulin klasy IgG.
Stanowisko Europejskiej Akademii Alergologii i Immunologii Klinicznej. Alergologia Współczesna. Problemy alergologii stosowanej. 2012; 29: 5-10.
Zawadzka-Krajewska A., Zagórska W., Grzelak Kulus M.: Pierwotna dyskineza rzęsek. Nowa Pediatria. 2001; 3: 14-18.
