Psychiatra lub psycholog powinien zawsze konsultować pacjentów z otyłością lub nadwagą, gdyż duży odsetek z nich cierpi z powodu zaburzeń mentalnych i nie radzi sobie z emocjami – powiedział psychiatra z Łodzi dr n. med. Piotr Wierzbiński.
Dr n. med. Piotr Wierzbiński. Fot. gov.pl/web/rpp
Specjalista mówił o tym podczas konferencji dla dziennikarzy „Choroba otyłościowa”, zwracając uwagę, jak dużą rolę w jej rozwoju odgrywają czynniki psychologiczne, przede wszystkim nieumiejętne radzenie sobie z nadmiernymi stresami i problemami emocjonalnymi. Bo choroba ta – podkreślił – nie polega tylko na tym, że jemy niezdrowo. Jego zdaniem wiele osób przybiera na wadze i staje się otyła, ponieważ spożywa zbyt dużo wszelkiego pożywienia. A za tym ukrywają się stresy i emocje.
– Osoby, które stale się przejadają, możemy uznać za cierpiące na zaburzenia odżywiania. A jakie motywy za tym stoją? Właśnie w ten sposób niektórzy radzą sobie z pustką i samotnością – napełniając swoje wnętrze jedzeniem – wyjaśniał. Zwrócił uwagę, że podobnie reagują osoby chore na bulimię, które najpierw się objadają, a potem wywołują wymioty, stosują diety i głodówki oraz leki odwadniające i przeczyszczające.
– Można zatem stwierdzić, że osoba przejadająca się odpowiada na poziomie ciała na problemy należące w rzeczywistości do sfery emocji – stwierdził dr Piotr Wierzbiński. Zwrócił przy tym uwagę na pewną regułę – im wyższy jest odczuwany poziom stresu, tym bardziej towarzyszą temu niekorzystne nawyki żywieniowe. Taki człowiek wykazuje większą skłonność do koncentrowania się na własnych emocjach. – A im bardziej ktoś koncentruje się na emocjach, tym częściej szuka ukojenia emocji – również w nawykach żywnościowych – dodał.
Zdaniem specjalisty jest to widoczne w pracy zawodowej, pochłaniającej znaczną część naszego życia i narażającej nas na ciągły stres. – Przewlekle zestresowany pracownik częściej myśli o jedzeniu w pracy i „szuka jedzenia” – tłumaczył psychiatra.
Takich osób „przejadających się” w pracy, jak też w domu czy w czasie wolnym, podczas weekendu i na urlopie, jest bardzo dużo. Z danych przedstawionych przez specjalistę wynika, że 16–40 proc. chorych z chorobą otyłościową spełnia kryteria rozpoznania zaburzeń odżywiania, 25–40 proc. pacjentów spełnia kryteria uzależnienia od jedzenia, a 6–42 proc. – nocnego jedzenia.
Inny podany przez specjalistę przykład to tzw. kompulsywne objadanie się (BED, Binge Eating Disorder). Zaburzenie to w całej populacji występuje u 2–5 proc. osób, a w przypadku osób z nadwagą lub otyłością dotyczy aż 30 proc. Na chorobę tę może wskazywać nadmierne, niekontrolowane objadanie się co najmniej raz w tygodniu przez co najmniej trzy miesiące. Takie osoby nie potrafią przerwać objadania się nawet wtedy, gdy są przejedzone i odczuwają z tego powodu dyskomfort.
Co jest tego powodem? Dr Piotr Wierzbiński wyjaśnia, że częstym podłożem są problemy emocjonalne. – Osoby z BED mają trudności z regulacją emocji oraz ruminacjami myślowymi. Kłopoty z kontrolowaniem impulsów oraz natężenie negatywnych emocji wyzwalają objadanie się, które przynosi ulgę, oczywiście – jedynie na jakiś czas. Wynika to z tego, że osobny takie nie mają lepszych strategii regulacji emocji – zaznacza.
Psychiatra uważa, że czasy współczesne szczególnie sprzyjają chorobie otyłościowej na tle emocjonalnym, jak i innym zaburzeniom, takim jak zaburzenia lękowe i depresje. – Coraz większy jest nacisk na to, żeby być maksymalnie aktywnym, produktywnym, na co nakłada się obciążenie informatyczne. Jednocześnie często mamy ograniczony sen i aktywność fizyczną. To eksploatacyjny model funkcjonowania – dużo pracy i mało czasu dla rodziny – wyjaśniał.
Dodał, że temu wszystkiemu towarzyszy większa drażliwość i narastanie konfliktów w rodzinie, nasilenie lęku, większy brak poczucia bezpieczeństwa oraz postępująca utrata więzi społecznych. Jesteśmy również „przebodźcowani” – w naszym mózgu mamy przeładowanie ośrodków nagrody. Skutkiem tego jest „nieopanowany głód i nienasycone pożądanie – na różnych poziomach, od jedzenia po posiadanie dóbr”.
Dr n. med. Piotr Wierzbiński – lekarz psychiatra, w latach 2006–2014 asystent w Klinice Psychiatrii Dorosłych Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Wykładowca Psychiatrii Klinicznej na Akademii Medycznej w Łodzi. Od 2015 roku prowadził poradnię Medsolver w Łodzi. W 2013 roku uzyskał tytuł specjalisty w dziedzinie psychiatrii, w 2011 r. uzyskał tytuł doktora nauk medycznych za pracę pt. „Ocena sylwetki psychologicznej i polimorfizm genu dla receptora endokannabinoidowego CNR1 u osób po próbach samobójczych”. W 2015 roku ukończył Master Psychopharmacology Program w Neuroscience Educational Institute (NEI) w USA, którego przewodniczącym jest prof. Stephen M Stahl. W ramach rozwoju naukowo-klinicznego trzykrotnie odbył wyjazdy szkoleniowe do Kliniki Psychiatrii Uniwersytetu w Sienie, we Włoszech. Od lat prowadzi ogólnopolskie szkolenia dla psychiatrów oraz lekarzy innych specjalności z zakresu epidemiologii, diagnostyki i leczenia farmakologicznego chorób i zaburzeń psychicznych. Członek Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego oraz Międzynarodowego Towarzystwa Psychiatrii Sportowej, autor ponad 70 publikacji naukowych oraz licznych doniesień zjazdowych poświęconych epidemiologii i farmakoterapii w psychiatrii, psychiatrii sportowej, samobójstwom oraz pograniczu medycyny somatycznej i psychiatrii. W zakresie medycyny sportowej współpracuje z uznanymi autorytetami ortopedii i traumatologii narządu ruchu oraz kardiologii sportowej. W lutym 2018 roku zorganizował pierwszą w Polsce konferencję Psychiatra Sportu.
