Jedyny prezydent USA, który ustąpił ze stanowiska przed końcem kadencji, to jedna z najsłynniejszych osób, które chorowały na zakrzepicę żył głębokich.
Richard Nixon urodził się w 1913 r. w Yorba Linda w Kalifornii jako syn sadownika. Po przystąpieniu USA do II wojny światowej wstąpił do Marynarki Wojennej, ale nie brał udziału w bezpośrednich starciach. Po zakończeniu konfliktu zaangażował się w działalność polityczną. W 1946 r. wystartował w wyborach do Izby Reprezentantów i zdobył mandat, w roku 1950 dostał się do Senatu, a trzy lata później został zaprzysiężony na wiceprezydenta. W sierpniu 1959 r. Nixon, jako pierwszy urzędujący wiceprezydent USA, przebywał z oficjalną wizytą w Polsce.
Kennedy i Nixon przed pierwszą debatą. Fot. Associated Press, Public domain, via Wikimedia Commons
W 1960 r. Nixon wystartował w wyborach prezydenckich, ale przegrał z kandydatem demokratów Johnem F. Kennedym. Swojej porażki upatrywał w debatach telewizyjnych, w których wypadł gorzej od przeciwnika. Według niektórych teorii na nieprzekonujący występ w telewizji wpłynęła kontuzja kolana, jakiej doznał przed pierwszą debatą, i w wyniku której wymagał 2-tygodniowej hospitalizacji. Nixon przedwcześnie opuścił szpital, przerywając antybiotykoterapię, mimo że nadal odczuwał ból i sztywność lewej nogi. W czasie debat miał „wyglądać na chorego” w przeciwieństwie do „opalonego i zdrowego” Kennedy’ego. Prawdopodobnie rana nogi kilka lat później rozwinęła się w przewlekłą zakrzepicę żył głębokich.
Więcej szczęścia Nixon miał 8 lat później, gdy w wyborach uzyskał ponad 30 mln głosów i 20 stycznia 1969 r. został zaprzysiężony jako prezydent USA. W czasie pierwszej kadencji zmagał się m.in. z problemami segregacji rasowej, narastającej przestępczości oraz inflacji i bezrobocia. Za jego kadencji, w styczniu 1973 r. podpisano w Paryżu porozumienie o zakończeniu udziału USA w trwającej od 11 lat wojnie w Wietnamie, w której życie straciło ponad 50 tys. amerykańskich żołnierzy (ponad 300 tys. zostało rannych), a straty ludności cywilnej sięgnęły 2 mln zabitych.
Nixon podczas kampanii w 1968 r. Fot. Ollie Atkins, White House photographer, Public domain, via Wikimedia Commons
W czasie jego prezydentury 20 lipca 1969 r. doszło do pierwszego w historii lądowania na Księżycu. Przedsięwzięcie obarczone było tak znacznym ryzykiem, że prezydent miał nawet przygotowane przemówienie na wypadek, gdyby astronauci zginęli: „Los sprawił, że ludzie, którzy polecieli na Księżyc, by odkrywać go w pokoju, zostaną na Księżycu, by tam spocząć w pokoju” – brzmiał fragment przygotowanego przemówienia.
Nixon usiłował również doprowadzić do odprężenia w stosunkach z ZSRR oraz ocieplenia relacji z Chinami. W lutym 1972 r. odwiedził Pekin, gdzie spotkał się z premierem Zhou Enlaiem i Mao Zedongiem. Nawiązanie stosunków z komunistycznym reżimem poprzedzone było tzw. dyplomacją pingpongową, czyli wizytami reprezentacji tenisa stołowego obu krajów. Część badaczy przewlekłą zakrzepicę żył głębokich u Nixona przypisywała częstym i długim podróżom na pokładzie AirForce One.
Mao Zedong i Nixon. Fot. Series: Nixon White House Photographs, 1/20/1969 - 8/9/1974Collection: White House Photo Office Collection (Nixon Administration), 1/20/1969 - 8/9/1974, Public domain, via Wikimedia Commons
W 1972 r. Nixon zapewnił sobie reelekcję. Na przełomie maja i czerwca 1972 r. jako pierwszy w historii prezydent USA złożył oficjalną wizytę w Polsce. Na trasie przejazdu prezydenckiej limuzyny Nixona witało nawet 300 tys. mieszkańców Warszawy. Podobno Rosjanie o wizycie prezydenta USA dowiedzieli się w ostatniej chwili – w przededniu lądowania Nixona w Warszawie, co uznano za porażkę KGB.
Druga kadencja Nixona przebiegała pod znakiem licznych skandali, wśród których najsłynniejsza okazała się afera Watergate. W celu zdyskredytowania demokratów administracja Nixona wynajęła pięć osób – grupa zwana była „Projektem Pokoju 16” lub „Hydraulikami Białego Domu” – które włamywały się do siedziby demokratów w kompleksie Watergate w Waszyngtonie. „Hydraulicy” wykradli dokumenty i założyli podsłuchy. Podczas próby ich wymiany zostali złapani.
Sprawę próbowano zatuszować, jednak w marcu 1973 r. John Dean, doradca Białego Domu, wyjawił Departamentowi Sprawiedliwości powiązania włamywaczy z prezydentem. W 1974 r. Komisja Sprawiedliwości wniosła o oskarżenie Nixona w związku m.in. z włamaniem i jego tuszowaniem przy użyciu organów federalnych oraz o łapownictwo i składanie fałszywych zeznań.
Richard Nixon w 1974 r. Fot. National Archives & Records Administration, Public domain, via Wikimedia Commons
9 sierpnia 1974 r., w obliczu przystąpienia Izby Reprezentantów do procedury impeachmentu, Richard Nixon ustąpił z urzędu prezydenta USA. Miesiąc po odejściu ze stanowiska u Nixona rozwinęła się kolejna zakrzepica żył głębokich lewej nogi. We wrześniu prezydent Gerald Ford udzielił nadzwyczajnego aktu łaski wobec Nixona.
W latach 80. były prezydent skupił się na podróżach zagranicznych. 18 kwietnia 1994 r. Nixon doznał udaru mózgu, w wyniku którego został częściowo sparaliżowany. Zmarł cztery dni później. Do końca życia nie wyznał, jaką dokładnie odpowiedzialność ponosił w sprawie Watergate.
