Dane epidemiologiczne z terenów Polski dotyczące częstości alergii na poszczególne gatunki ptaków hodowlanych nie są znane. Brak też dobrze udokumentowanych danych w piśmiennictwie zagranicznym.
Wszystkie ptaki hodowlane mogą wywoływać reakcję alergiczną, jeśli kontakt z nimi ma charakter częsty i powtarzalny. W praktyce ten rodzaj alergii występuje najczęściej w wyniku kontaktu z gołębiami hodowlanymi.
W środowisku domowym potencjalnie rolę alergenu odgrywają ptaki hodowane w klatkach: papużki faliste, papugi i (rzadziej) kanarki. Nieco odmiennym, niezbyt częstym zagadnieniem jest problem alergii zawodowej na ptaki występujące w gospodarstwie domowym: gęsi, kaczki, kury i wyjątkowo indyki.
Poza ekspozycją dodatkowy czynnik ryzyka rozwoju uczulenia stanowi atopia, czyli wrodzona, genetycznie uwarunkowana predyspozycja do syntezy swoistych przeciwciał IgE dla alergenów pochodzących od danego gatunku ptaków.
Źródłem alergenu są pióra, naskórek oraz odchody, wykazujące wysoką zgodność struktury substancji wywołujących uczulenie, także pomiędzy poszczególnymi gatunkami. Objawy wywoływane przez kontakt z alergenami pochodzącymi od ptaków częściej dotyczą chorych dorosłych. U osób uczulonych objawy mogą mieć charakter:
- astmy, alergicznego nieżytu nosa i spojówek
- tzw. zespołu ptak–jajo (bird–egg syndrome) pod postacią alergicznego nieżytu nosa, pokrzywki lub obrzęku naczynioruchowego po kontakcie z piórami, naskórkiem lub odchodami. W przypadku alergii na drób w zespole tym mogą także występować objawy żołądkowo-jelitowe po spożyciu żółtka ptaka danego gatunku
- egzogennego alergicznego zapalenia pęcherzyków płucnych (dawniej zwanego płucem hodowców ptaków lub płucem farmera), będącego śródmiąższową chorobą płuc o podłożu zapalnym w wyniku reakcji nadwrażliwości immunologicznej na alergeny pochodzące z piór, naskórka i odchodów ptaków; objawy choroby mogą mieć różny przebieg (ostry, podostry lub przewlekły) oraz różny stopień ciężkości aż do wystąpienia niewydolności oddechowej.
Należy podkreślić, że jest to całkowicie odmienny rodzaj objawów niż w atopowym zapaleniu skóry u małych dzieci uczulonych na białko jaja kurzego.
Piśmiennictwo:
- Krakowiak A., Pałczyński C.: Zewnątrzpochodne alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych. [W:] Fal A.M. (red.): Alergia, choroby alergiczne, astma. Medycyna Praktyczna, Kraków 2011, tom II.
- Ruden S., Steinman H.: Epidermals and other animal proteins. Pharmacia Diagnostics AB, Allergy Resources International, 2005.
- Nevot Falco S., Casas Ramisa R., Lleonart Bellfill R.: [Bird-egg syndrome in children]. Allergol. Immunopathol. (Madr), 2003; 31: 161–165.
