Pytanie nadesłane do redakcji
Moja mama od pewnego czasu bierze leki na nadciśnienie. Od tamtego momentu ma problemy z gardłem (ból, obrzęk, problemy z przełykaniem). Wiele czytałam o tym i wszystko wskazuje na obrzęk Quinckego. Co w tym przypadku zrobić? Do jakiego lekarza iść? Czy odstawić leki wywołujące alergię? Czy to groźny obrzęk?
Odpowiedziała
dr n. med. Grażyna Durska
Zakład Medycyny Rodzinnej
Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie
Poradnia alergologiczna "Podgórna" w Szczecinie
Obrzęk Quinckego, nazywany również obrzękiem naczynioruchowym, jest jedną z form pokrzywki. Występuje głównie po 15. roku życia. Objawy choroby związane są z obrzękiem tkanki podskórnej lub podśluzówkowej, czasami również głębszych warstw skóry właściwej.
Zmiany zlokalizowane w okolicach warg, oczodołów, małżowin usznych, języka prowadzą do zniekształcenia rysów twarzy. Inna lokalizacja obrzęków to okolice rąk, stóp, pośladków i narządów moczopłciowych. Z reguły obrzęki utrzymują się przez krotki okres, nie towarzyszy im uczucie świądu.
W przypadku lokalizacji w górnych drogach oddechowych mogą być przyczyną chrypki, trudności w przełykaniu, duszności. Duża obturacja górnych dróg oddechowych może prowadzić do zgonu chorego.
Jedną z przyczyn nabytego obrzęku naczynioruchowego jest przyjmowanie leków z grupy inhibitorów konwertazy stosowanych w leczeniu nadciśnienia tętniczego (częstość występowania wynosi 1/500 osób stosujących lek). Obrzęki występują nieregularnie w różnym czasie od wprowadzenia leku, czasami po kilku latach leczenia. Dodatkowym czynnikiem prowokującym może być infekcja, uraz bądź dodatkowe przyjmowanie innych leków. Zdarza się, na szczęście rzadko, że obrzękom towarzyszą bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunki (wywołane obrzękami narządów trzewnych).
Według powszechnie panującej opinii przyczyną obrzęków naczynioruchowych występujących w przebiegu leczenia inhibitorami ACE jest mechanizm nieimunologiczny (niealergiczny) związany między innymi ze zwiększeniem stężenia bradykininy, rozkład której hamują leki z grupy ACE.
Leczenie choroby polega przede wszystkim na zaprzestaniu przyjmowania leku (objawy zwykle ustępują w przeciągu kilku dni lub tygodni). Potwierdzenie związku przyczynowego leczenia preparatem z grupy inhibitorów konwertazy z występowaniem obrzęku naczynioruchowego jest przeciwwskazaniem do podawania zarówno innych preparatów należących do tej grupy leków, jak i do grupy sartanów.
W obrzękach Quinckego o ciężkim przebiegu w leczeniu stosuje się leki antyhistaminowe, glikokortykosteroidy oraz adrenalinę.
Do innych czynników prowokujących wystąpienie nabytego niealergicznego obrzęku naczynioruchowego należą: radiologiczne środki cieniujące, opioidy, czynniki bakteryjne, czynniki psychiczne (sytuacje stresowe).
Możliwe jest również tło alergiczne (IgE-zależne). Do zmian obrzękowych dochodzi wówczas w odpowiedzi na działanie czynnika alergizującego, np. pokarmowego.
W diagnostyce różnicowej choroby należy wykluczyć także choroby nowotworowe (białaczka, szpiczak mnogi) choroby autoimmunologiczne (np. toczeń trzewny) oraz występujący znacznie rzadziej wrodzony obrzęk naczynioruchowy.
Piśmiennictwo:
Czarnecka-Operacz M., Jenerowicz D.: Aktualna wiedza w zakresie etiopatogenezy pokrzywek. Alergia. 2008: 1/35; 32-36.Gliński W., Rudzki E.: Alergologia dla dermatologów. Wydawnictwo Czelej, Lublin 2002.
Nowicki R.: Obrzęk naczynioruchowy angioedema. Alergia. Astma. Immunologia. 2006: 11,3: 115-121.
Rudzki E.: Alergia na leki z uwzględnieniem odczynów anafilaktoidalnych i idiosynkrazji. Wydawnictwo Czelej, Lublin, 2002.
