Fot. iStock.com
Istnieją dwa główne sposoby oceny intensywności wysiłku fizycznego – subiektywny i obiektywny.
Metody obiektywne obejmują bezpośrednie pomiary jednego wskaźnika lub większej liczby wskaźników aktywności fizycznej, np. częstotliwość rytmu serca w momencie wysiłku.
Metody subiektywne polegają na zarejestrowaniu przez badanego wykonywanej aktywności fizycznej lub też przypomnieniu aktywności wykonanej w przeszłości.
Zastosowanie tej metody pomiaru zwiększyło się znacznie w związku z dostępnością małych, nadgarstkowych monitorów rytmu serca, które bezprzewodowo odbierają sygnał z elektrod umieszczonych na pasku noszonym na klatce piersiowej. Pozwalają one na przechowywanie dostarczonych w ten sposób danych w wysokiej rozdzielczości przez wiele dni.
Pomiar aktywności fizycznej tą metodą jest możliwy dzięki istnieniu fizjologicznego związku wysiłku fizycznego z obciążeniem układu sercowo-naczyniowego i oddechowego, co skutkuje zmianami w rytmie serca badanej osoby.
Ocena aktywności fizycznej w ten sposób jest jednak obarczona niedokładnością w przypadku badania wysiłku o małej intensywności. Jest to spowodowane oddziaływaniem współczulnej części autonomicznego układu nerwowego, np. podczas stresu emocjonalnego czy zmian temperatury. Częstotliwość rytmu serca zwiększa się jednak proporcjonalnie w stosunku do poziomu wysiłku aerobowego o umiarkowanej i dużej intensywności. Należy również pamiętać, że ruch angażujący mięśnie kończyn górnych skutkuje większym wzrostem rytmu serca niż ten wykonywany głównie przez mięśnie kończyn dolnych przy tym samym wydatku energetycznym. Dodatkowo zmiany rytmu serca w odpowiedzi na zmiany aktywności fizycznej nie odzwierciedlają w sposób natychmiastowy zapotrzebowania energetycznego. Zarówno rozpoczynaniu aktywności fizycznej, jak i jej przerywaniu towarzyszy okres latencji w zmianach metabolicznych. Dlatego więc rytm serca może nie zmienić się w odpowiedzi na sporadyczny wysiłek lub może przeszacować czas pozostawania aktywnym przy jego zmiennej intensywności.
Dokładność w szacowaniu intensywności wysiłku na podstawie monitorowania rytmu serca jest większa przy zastosowaniu kalibracji uwzględniającej rytm serca i indywidualną odpowiedź badanego na wysiłek. Aby móc uniknąć indywidualnej kalibracji do oszacowania wydatku energetycznego zostały opracowane metody, np. zastosowanie wieloczynnikowych równań predykcyjnych uzyskanych z dużych zbiorów danych u dorosłych. Analizy oparte na danych z takich grup okazały się dobrym narzędziem do oceny niektórych populacji.
