Pytanie nadesłane do redakcji
Mam kłopoty z regularnym stolcem. Wspomagam się Colonem. Dawniej był to Colon C – niestety po jakimś czasie przestał działać. Teraz Colon Control – jest coraz gorzej. Proszę o odpowiedź, czy środki te mają składniki przeczyszczające, czy tylko wspomagają ruchy robaczkowe jelita. Czy na dłuższą metę uzależniają? Czy faktycznie nie zawierają "chemii"?
Odpowiedziała
lek. med. Magdalena Przybylska-Feluś
Oddział Kliniczny Kliniki Gastroenterologii i Hepatologii
Szpital Uniwersytecki w Krakowie
Charakter problemów z regularnym stolcem nie został doprecyzowany, rozumiem, że chodzi o zaparcia, czyli oddawanie z trudnościami stolca w niewielkich ilościach lub defekację raz na kilka dni.
Regularność oddawania stolca jest indywidualnie zróżnicowana, zależy m.in. od ilości spożywanych substancji balastowych (np. błonnika, celulozy), czyli od diety, ilości przyjmowanych płynów, aktywności fizycznej, trybu życia, stosowanych leków (część leków może powodować zaparcia) lub chorób. Wreszcie zaparcia mogą być spowodowane zaburzeniami czynnościowymi (kiedy nie ma żadnych zmian organicznych jelita czy biochemicznych w badaniach krwi) lub zmianami organicznymi. Klasycznym przykładem zaburzeń czynnościowych są zaparcia związane z podróżą lub w przebiegu zespołu jelita drażliwego. Z drugiej strony, przyczyny organiczne mogą być przyczyną zmiany rytmu wypróżnień u osoby w średnim wieku lub starszej, taki objaw wymaga wytłumaczenia.
W zapobieganiu zaparciom stosuje się modyfikację diety poprzez zwiększenie ilości błonnika (dobowe zapotrzebowanie to ok. 14 g na 1000 kcal, czyli osoba spożywająca 2500 kcal powinna z dietą dostarczyć 35 g błonnika), odpowiednie nawodnienie (zapotrzebowanie na wodę to ok. 30 ml na każdy kilogram masy ciała), regularne spożywanie posiłki, aktywność fizyczna, wyrobienie sobie prawidłowych odruchów (odruch defekacyjny jest najsilniejszy w godzinach porannych, dodatkowo nie powinno się go tłumić).
Dodatkowo przy trudnościach z zaparciami można stosować leki wspomagające, jak preparaty błonnika, np. wymienione w pytaniu preparaty. Inne leki mogą działać osmotycznie (ściągają wodę do światła jelita i zwiększają objętość stolca) lub drażniąco.
Powyższe preparaty zawierają (wg informacji producenta) błonnik naturalnego pochodzenia, fruktooligosacharydy, prebiotyki (pożywka dla dobrych bakterii), mikroelementy i witaminy.
Środki te zawierają substancje pęczniejące pod wpływem wody, co powoduje wzrost objętości stolca i stymuluje perystaltykę jelit. W składzie nie ma substancji przeczyszczających. Co do tzw. chemii trudno jest się wypowiadać, część witamin może być syntetycznego pochodzenia, producent nie umieszcza takiej informacji. Preparaty te nie uzależniają, ale mogą „rozleniwiać” jelito grube. Powyższe preparaty należy popijać dużą ilością wody, konieczne jest wyeliminowanie innych przyczyn zaparć (wymienione zostały powyżej).
Nasiona babki płesznik, które są składnikiem jednego z preparatów mają udowodnione działanie wspomagające w redukcji dużego stężenia triglicerydów, frakcji LDL cholesterolu (tzw. złego cholesterolu), insulinoooporności.
Ponieważ zaparcia mogą być także objawem niektórych chorób, warto skonsultować problem z lekarzem w przypadku uporczywych zaparć, innych niepokojących objawów lub zmiany rytmu wypróżnień u osoby w średnim/starszym wieku.
Piśmiennictwo:
Materiały edukacyjne dla pacjentówMateriały producentów
Materiały ze strony internetowej
Moreno L.A., Tresaco B., Bueno G. i wsp.: Psyllium fibre and the metabolic control of obese children and adolescents. J Physiol. Biochem. 2003 Sep; 59(3): 235–242.
[No authors listed] Plantago ovata. (Psyllium)”. Altern Med. Rev. 2002 Apr;7(2): 155–159.”
Przybylska M.: „Błonnik pożyteczny balast”, Openmedica.
Sola R., Bruckert E. i wsp.: Soluble fibre (Plantago ovata husk) reduces plasma low-density lipoprotein (LDL) cholesterol, triglycerides, insulin, oxidised LDL and systolic blood pressure in hypercholesterolaemic patients: A randomised trial. Atherosclerosis. 2010 Aug; 211(2): 630–637. Epub. 2010 Mar 17.