Pytanie nadesłane do redakcji
Od ponad 10 lat mam problemy z pęcherzem/nerkami. Podleczę je antybiotykami, za miesiąc, dwa ponownie mam problem. W badaniach moczu zawsze wychodzi duża ilość bakterii, leukocytów, erytrocytów itd., ale w posiewie nie udaje się nic wyhodować. Proszę o pomoc. Co dalej robić? Jakaś dieta?
Odpowiedziała
dr hab. n. med. Teresa Nieszporek
Katedra i Klinika Nefrologii, Endokrynologii i Chorób Przemiany Materii
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
Zakażenia układu moczowego należą do częstych dolegliwości, z którymi pacjenci zgłaszają się do lekarza. Szczególnie często choroba ta dotyczy młodych kobiet, a u ok. 20% kobiet ma charakter nawrotowy.
Badanie bakteriologiczne moczu jest bardzo przydatne w leczeniu zakażeń dróg moczowych, zwłaszcza zakażeń nawrotowych. Największą wartość diagnostyczną ma posiew moczu, gdy badanie to jest wykonane przed zażyciem leku odkażającego drogi moczowe. Ważny jest również sposób pobrania moczu. W celu wykonania badania bakteriologicznego należy oddać mocz do jałowego pojemnika z tzw. strumienia środkowego. Po wykonaniu toalety ujścia zewnętrznego cewki moczowej należy oddać pierwszą porcję moczu do ubikacji, a następnie, nie przerywając strumienia moczu niewielką próbkę moczu do pojemnika i zakończyć, mikcję oddając mocz do ubikacji. Pobrany w ten sposób mocz powinien być jak najszybciej poddany badaniu bakteriologicznemu.
Najczęstszą przyczyną zakażeń dróg moczowych jest bakteria Escherichia coli (E. coli). U osób z objawami zakażenia dróg moczowych obecność żywych bakterii w ilości 103 w 1 ml moczu (lub w większej) świadczy o zakażeniu.
Czasem, pomimo prawidłowego oddania moczu do badania u osoby z typowymi objawami zakażenia dróg moczowych w posiewie moczu nie stwierdza się znamiennej liczby bakterii. Przyczyny takiego zjawiska mogą być różne. U niektórych osób nawet mniejsza liczba bakterii powodujących zakażenie dróg moczowych (<103 w 1 ml moczu) może przemawiać za zakażeniem, natomiast laboratoria bakteriologiczne traktują taki wynik jako ujemny. Czasami w posiewie moczu hoduje się kilka rodzajów bakterii (tzw. flora mieszana), w tym też E. coli i wówczas również wynik posiewu może być nieznamienny.
Znacznie rzadziej zakażenie dróg moczowych spowodowane jest obecnością innych drobnoustrojów, których wykrycie wymaga odmiennych metod (np. Chlamydia trachomatis).
W zapobieganiu nawrotom zakażeń dróg moczowych należy przede wszystkim poznać i leczyć choroby, które powodują utrudnienie odpływu moczu i ułatwiają rozwój bakterii. Postępowanie niefarmakologiczne polega na piciu odpowiedniej ilości płynów (najlepiej wody) tak, aby dobowa objętość moczu była większa od 2 l. Należy też często oddawać mocz, gdy tylko pojawia się uczucie parcia, zawsze oddawać mocz przed snem i po każdym stosunku płciowym. Zaleca się również unikanie stosowania dezodorantów intymnych i kąpieli w wannie z hydromasażem. Korzystne działanie wywiera też sok żurawinowy, gdyż zawiera substancje hamujące przyleganie bakterii do nabłonka dróg moczowych.
U kobiet, u których nawroty zakażeń dróg moczowych występują częściej niż 3 razy w roku zaleca się często ciągłe przyjmowanie (przez kilka miesięcy lub dłużej) małej dawki leku przeciwbakteryjnego przed snem. Leczenie takie powinno być uzgodnione z lekarzem.
Piśmiennictwo:
Duława J.: Zakażenia układu moczowego. [W:] Antczak A., Myśliwiec M., Pruszczyk P. (red.): Wielka interna. Myśliwiec M. (red.): Nefrologia. Medical Tribune Polska, 2010: 310-342.Hooton T.M., Roberts P.L., Cox M.E., Stapleton A. E.: Voided midstream culture and acute cystitis in premenopausal women. N. Engl. J. Med. 2013; 369: 1883-1891.
