Pytanie nadesłane do redakcji
Jestem bezsilna – mam okropny ból głowy, który zdarza się co wtorek, po dwóch dniach przerwy po ostatniej dializie, w sobotę, nie wiem co robić, lekarze są bezsilni, a ja mam juz serdecznie dość (pół roku z początkiem dializ było dobrze, od 3 miesięcy przeżywam koszmar, proszę o poradę).
Odpowiedziała
dr hab. med. Teresa Nieszporek
Katedra i Klinika Nefrologii, Endokrynologii i Chorób Przemiany Materii
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
Bóle głowy u hemodializowanych chorych są dość częste i występują, z różnym nasileniem u 30–48% chorych. Bóle głowy występujące pod koniec dializy lub zaraz po jej zakończeniu pojawiają się u niektórych chorych w początkowym okresie leczenia dializami i zazwyczaj są spowodowane tzw. zespołem niewyrównania (dysequilibrium syndrome). Zespół ten występuje na skutek zaburzeń równowagi osmotycznej między krwią a tkanką mózgową. Zaburzenia te związane są z dość szybkim usuwaniem w czasie dializy obecnych we krwi substancji czynnych osmotycznie, w tym głównie mocznika. Objawy tego zespołu można złagodzić poprzez dodanie do płynu dializacyjnego roztworu związku czynnego osmotycznie (np. mannitolu) lub też poprzez zwolnienie przepływu krwi w czasie dializy. Najczęściej dolegliwości te ustępują po kilku lub kilkunastu pierwszych dializach.
Bóle głowy w trakcie dializy lub bezpośrednio po dializie mogą być też związane z dużymi wahaniami ciśnienia tętniczego krwi, zarówno wzrostem, jak i obniżeniem ciśnienia tętniczego oraz zaburzeniami elektrolitowymi.
U chorych dializowanych bóle głowy mogą też być spowodowane chorobami współistniejącymi, takimi jak zmiany zwyrodnieniowe w obrębie kręgosłupa szyjnego lub np. jaskra.
Uporczywe bóle głowy u osoby dializowanej wymagają przeprowadzenia diagnostyki różnicowej. Wskazane byłoby przeanalizowanie wszystkich czynników, związanych z zabiegiem hemodializy, które potencjalnie mogą wpływać na powstawanie bólu głowy. Gdy w wyniku tych działań nie uda się wyjaśnić przyczyny bólów głowy, należy zasięgnąć porady neurologa.
Piśmiennictwo:
Nyka W.M., Siemiński M.: Zaburzenia neurologiczne u pacjentów leczonych nerkozastepczo. [W:] Rutkowski B. (red.): Leczenie nerkozastępcze. Czelej, 2007: 539–543.Jesus A.C.F., Oliveira H.A., Paixao M.O.O.i wsp.: Clinical description of hemodialysis headache in end-stage renal disease patients. Arq Neuropsiquaitr, 2009; 67(4): 978–981.
