×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Złamania zmęczeniowe stopy

lek. Karolina Stępień
Carolina Medical Center, Warszawa

Czym są i jakie są przyczyny złamań zmęczeniowych w obrębie stopy?

Złamanie zmęczeniowe to nieprzemieszczone złamanie, które powstaje w długim czasie jako suma wielu mikrourazów, a nie w rezultacie jednego, dużego urazu. Do powstania złamania zmęczeniowego w każdej okolicy ciała w tym stopy potrzeba od kilku tygodni do kilku miesięcy regularnego przeciążania danej kości, która stopniowo się uszkadza – aż do powstania złamania.

Do złamań zmęczeniowych w obrębie stóp dochodzi przede wszystkim u osób przeciążonych treningiem – zarówno zawodowych sportowców, jak i amatorów. Źle dobrane jednostki treningowe i niewystarczający czas na regenerację powoduje występowanie takich złamań. Mogą one występować także wśród osób zupełnie nieaktywnych fizycznie – wówczas za przeciążenie odpowiada nadwaga lub otyłość.

W obu grupach złamaniom zmęczeniowym sprzyjają: palenie papierosów, picie alkoholu, niedobory witaminy D i zaburzenia hormonalne.

Spośród wszystkich kości stopy najczęściej do złamań dochodzi w obrębie kości śródstopia (biegacze, tancerze, osoby przeciążone pracą fizyczną lub otyłe), kości łódkowatej (sportowcy trenujący na twardych podłożach) i trzeszczek (piłkarze).

Jak często zdarzają się złamania zmęczeniowe w obrębie stopy?

W populacji osób, które regularnie trenują, szacuje się, że co dziesiąta kontuzja to złamanie zmęczeniowe, nie tylko w obrębie stopy, jednak ta lokalizacja pozostaje najczęstsza.

Jakie są objawy złamania zmęczeniowego w obrębie stopy?

Główne objawy złamania zmęczeniowego stopy to ból i obrzęk. Ból może nie występować w spoczynku, ale prawie zawsze pojawia się lub nasila po aktywności fizycznej – chodzeniu, bieganiu, skakaniu. Po odpoczynku ustępuje albo się zmniejsza.

Obrzęk może pojawiać się razem z dolegliwościami bólowymi, ale część pacjentów obserwuje, że dana okolica jest stale nieco obrzęknięta, nawet jeśli akurat nie boli.

Co zrobić w przypadku podejrzenia złamania zmęczeniowego w obrębie stopy?

Należy zaprzestać aktywności, które powodują lub nasilają dolegliwości bólowe i udać się do poradni ortopedycznej na konsultację.

Jak lekarz ustala rozpoznanie złamania zmęczeniowego w obrębie stopy?

Ustalenie rozpoznania złamania zmęczeniowego stopy bywa dość trudne. Ortopeda musi dokładnie zebrać wywiad i zbadać stopę. Zmienność objawów w czasie może powodować, że w czasie wizyty lekarskiej nie będą uchwytne żadne specyficzne dolegliwości, jednak doświadczony lekarz oceni opisywane przez pacjenta objawy i konsekwentnie będzie poszerzać diagnostykę.

Niezbędne jest wykonanie RTG, jednak mając na uwadze, że na wczesnym etapie tworzenia się złamania może ono nie być wcale widoczne na zdjęciu.

Część złamań można pośrednio ocenić w USG, które jako takie nie jest stosowane do oceny kości, ale doświadczony radiolog jest w stanie uchwycić w tym badaniu objawy złamania. Najskuteczniej złamania zmęczeniowe ocenia rezonans magnetyczny

Jakie są metody leczenia złamań zmęczeniowych w obrębie stopy?

Główna metodą leczenia złamań zmęczeniowych stopy jest odciążenie i odpoczynek. Osoby intensywnie trenujące są zmuszone zawiesić treningi obciążające stopy do czasu wygojenia złamania. Stosuje się kule łokciowe, a w części przypadków obuwie z odciążeniem przedniej części stopy, czyli przodostopia (tak zwany but haluksowy). Zwykle nie stosuje się unieruchomienia w postaci gipsu.

Złamania zmęczeniowe stopy goją się dość dobrze po okresie odpoczynku, ale trzeba pamiętać, że to długi proces – nawet 6–8 tygodni.

Możliwe jest stosowanie stymulatorów gojenia – odpowiednich maszynek uwalniających falę podczerwoną, które przykłada się w okolicę złamania.

W niektórych przypadkach, szczególnie wyczynowych sportowców oraz w przypadku złamań gorzej rokujących samoistne wygojenie (np. złamanie zmęczeniowe V kości śródstopia), może być konieczne leczenie operacyjne, czyli zespolenie złamania za pomocą śrub czy płytki.

Niezależnie od metody leczenia, powrót do regularnych treningów wymaga ich przeorganizowana tak, by nie były zbyt obciążające, a między poszczególnymi treningami znalazł się czas na regenerację. Osoby, które doświadczyły złamania z powodu zbyt obciążającej pracy, również powinny ją zmodyfikować. Dla osób z nadwagą/otyłych jest to jasny sygnał od organizmu o konieczności redukcji nadmiernej masy ciała.

Jakie jest rokowanie w przypadku złamania zmęczeniowego w obrębie stopy?

Rokowanie w większości przypadków jest bardzo dobre, jeśli zostanie zastosowane odpowiednie leczenie, a pacjent będzie przestrzegać zaleceń lekarskich, przede wszystkim nie wróci zbyt szybko do aktywności.

Warunkiem braku nawrotu złamania jest modyfikacja treningów lub innej przyczyny, która je wywołała.

Co zrobić, żeby uniknąć wystąpienia złamania zmęczeniowego w obrębie stopy?

W przypadku osób trenujących jakąkolwiek dyscyplinę sportu, konieczne jest prawidłowe planowanie jednostek treningowych, odpowiednie rozkładanie obciążeń i poświęcanie odpowiedniej ilości czasu na regenerację.

Konieczne jest utrzymywanie prawidłowej masy ciała, suplementacja witaminy D, unikanie papierosów i alkoholu.

Lekarz, specjalista ortopedii i traumatologii narządu ruchu. W swojej praktyce zajmuje się głównie traumatologią sportową, chirurgią artroskopową i chirurgią ręki.
Członkini polskich i europejskich towarzystw naukowych skupiających artroskopistów oraz chirurgów ręki. Regularnie uczestniczy w kongresach i szkoleniach, stale udoskonalając swoje umiejętności, ale również dzieli się swoją wiedzą jako wykładowca na konferencjach i instruktor na kursach dla lekarzy.
Realizowała stypendia naukowe m.in. w Luksemburgu i USA. Autorka publikacji naukowych i popularnonaukowych z dziedziny ortopedii.
W swojej praktyce preferuje małoinwazyjne metody leczenia operacyjnego, a w przypadku konieczności stosowania unieruchomienia – nowoczesne, lekkie opatrunki.
Pracuje w Carolina Medical Center w Warszawie.
01.07.2021
Zobacz także
  • Złamanie palca u stopy
  • Złamania przeciążeniowe
Wybrane treści dla Ciebie
  • Złamania rzepki
  • Złamanie palca u stopy
  • Płaskostopie u dorosłych
  • Złamania kości łódeczkowatej
  • Skręcenie stawu skokowego (pot. skręcenie kostki)
  • Złamanie trójkostkowe
  • Ogólne zasady leczenia złamań kości
  • Złamanie prącia
  • Uszkodzenia łąkotek
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta