2 czerwca w Warszawie odbył się V Zjazd Centrum Nauki o Laktacji. W spotkaniu udział wzięły osoby znaczące dla polskiej neonatologii, pediatrii, ginekologii, położnictwa oraz nauki o laktacji. Głównym celem Zjazdu było zdefiniowanie barier utrudniających naturalny sposób żywienia niemowląt, jakim jest karmienie piersią.
Kiedy w latach siedemdziesiątych twórczyni programu Promocji Karmienia Piersią prof. Krystyna Mikiel-Kostyra stwierdziła, że główną przeszkodą jest luka informacyjna, położono szczególny nacisk na szkolenia personelu medycznego i matek. Po 20 latach promocji zdrowych i dobrych nawyków w polskich szpitalach pracują wykwalifikowane w tematyce laktacyjnej położne, doradczynie laktacyjne, lekarze. Działają także organizacje wspierające karmienie piersią, powstał pierwszy Bank Mleka Kobiecego. Zapanowała też moda na karmienie piersią.
Dlaczego więc, co pokazują badania, najwięcej kobiet przestaje karmić w pierwszych 2-3 miesiącach życia dziecka? Niewątpliwie nadal istnieją bariery utrudniające naturalne karmienie, o czym w swoim wykładzie przekonywała słuchaczy dr Urszula Bernatowicz-Łojko (Wojewódzki Szpital Zespolony im. L. Rydygiera w Toruniu). Podkreśliła również fakt, jak istotne znaczenie w karmieniu piersią ma w pierwszych chwilach życia dziecka wydłużenie czasu kontaktu "skóra do skóry" matki i dziecka nawet po przeprowadzonym cięciu cesarskim (zobacz: Karmienie piersią po cięciu cesarskim i pierwszy kontakt z dzieckiem [film]). Kontakt ten powinien trwać co najmniej godzinę, do zakończenia pierwszej próby karmienia dziecka.
Problematykę porodu zabiegowego, jako coraz częstszej przyczyny trudności w karmieniu w pierwszych dobach po porodzie, przedstawiła dr Katarzyna Moskala (Szpital Specjalistyczny im. S. Żeromskiego w Krakowie). Pokutuje niestety błędne przekonanie o "braku pokarmu" po zabiegu cesarskiego cięcia oraz o szkodliwym działaniu leków stosowanych do znieczulenia. W rezultacie dziecko często jest dokarmiane bez wskazań lekarskich. Zapewnienie świeżo upieczonym mamom wsparcia i rzetelnych informacji ze strony personelu medycznego może ograniczyć to zjawisko. Nie istnieją bowiem obiektywne przyczyny, dla których laktacja miałaby być mniej skuteczna, niż po porodzie siłami natury.
Kolejnej barierze - małej masie urodzeniowej - poświeciła swoje wystąpienie dr Jolanta Baszczeska (Szpital Specjalistyczny św. Zofii w Warszawie). Obecne rekomendacje Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) obligują całą Służbę Zdrowia do stworzenia skutecznych procedur propagujących i umożliwiających karmienie mlekiem kobiecym już od pierwszych dni życia. Prawidłowe żywienie wcześniaków, przygotowanie ich niedojrzałego jeszcze układu pokarmowego oraz utrzymanie prawidłowej laktacji u matek - to główne cele, które dzięki determinacji, zaangażowaniu i konsekwencji personelu pozwolą na prawidłowy i zdrowy rozwój małych pacjentów.
Dr Marek Ruszczyński(Klinika Pediatrii WUM) zastanawiał się, czy alergia pokarmowa stanowi przeszkodę w karmieniu piersią. Przedstawiono badania sugerujące, że naturalne karmienie może mieć właściwości profilaktyczne w stosunku do chorób alergicznych, takich jak atopowe zapalenie skóry czy astma, natomiast jakiekolwiek diety eliminacyjne należy stosować wyłącznie pod kontrolą lekarską (wiele kobiet na własna rękę nadużywa takich diet mimo braku wskazań).
Dr Monika Żukowska-Rubik (Poradnia laktacyjna Szpitala Specjalistycznego św. Zofii w Warszawie) przedstawiła problem krótkiego wędzidełka podjęzykowego u noworodków. Jak się okazuje, jest to bariera najłatwiejsza do pokonania, bowiem krótki i stosunkowo prosty zabieg przecięcia wędzidełka znacznie poprawia jakość karmienia piersią.
Najtrudniejszymi, jak się okazuje, przeszkodami w skutecznym karmieniu piersią są nadal brak wiedzy i chęci do zmiany złych nawyków szpitalnych, o czym przekonywały w swoich wykładach Dr Beata Sztyber (Wydział Nauki o Zdrowiu WUM) oraz mgr Joanna Żołnowska (Szpital Specjalistyczny Św. Wojciecha w Gdańsku). Wsparcie medyczne kobiet karmiących ma sens tylko wtedy, kiedy opiera się na aktualnej i rzetelnej wiedzy. Właściwe przygotowanie matek, umożliwienie szybkiego i jak najdłuższego kontaktu matki z dzieckiem bezpośrednio po porodzie, fachowa pomoc przy pierwszych próbach przystawiania dziecka do piersi, jak i pomoc w trudnościach, które pojawiają się w pierwszych tygodniach i miesiącach życia dziecka są kluczowe dla sprawnego i efektywnego karmienia piersią. Praktyki szpitalne są nadal najważniejszym czynnikiem, który determinuje sukces w tej dziedzinie.
O barierach emocjonalnych mówiła mgr Agnieszka Pietkiewicz (Szpital Specjalistyczny Św. Wojciecha w Gdańsku). Podkreślała fakt, że trudności w przystawianiu dziecka do piersi często mają silne podłoże emocjonalne. Karmienie piersią jest nie tylko sposobem żywienia, ale również bardzo intymną relacją matki i dziecka. Relacją, której często należy pozwolić dojrzewać w odpowiednim dla matki i dziecka tempie.
Podczas dyskusji uczestnicy Zjazdu przypomnieli, że autorytety w dziedzinie żywienia i zdrowia dzieci – jak WHO, Europejskie Towarzystwo Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci (ESPGHAN) czy Amerykańska Akademia Pediatrii (AAP) – zalecają karmienie wyłącznie piersią przez pierwsze 6 miesięcy życia, później stopniowe wprowadzanie innych pokarmów. Nie wyznaczają przy tym górnej granicy czasu, do którego karmienie piersią można kontynuować. W zastraszającym tempie rosną wydatki budżetu państwa na mleko modyfikowane podawane w szpitalach, natomiast badania dotyczące karmienia piersią finansowane są w całości (o ironio) przez firmy produkujące mieszanki.
Ogromną rolę w popularyzacji karmienia piersią pełnią doradczynie laktacyjne, które wspierają matki jeszcze będące w ciąży, później uczą prawidłowego przystawiania do piersi, służą profesjonalną radą i wsparciem, gdy pojawiają się pierwsze trudności, aż wreszcie, gdy po 6 tygodniach ilość wytwarzanego pokarmu zależy głównie od częstości opróżniania piersi , pomagają w utrzymaniu laktacji.
Bardzo istotne jest dalsze kształcenie kadry medycznej, w tym głównie lekarzy. W programie studiów medycznych temat karmienia piersią niemal nie istnieje. Potrzebna jest również szeroko rozumiana promocja, mająca na celu wspieranie przyszłych mam, od których to decyzji - karmić czy nie - zależeć będzie zdrowie ich dzieci.
Podczas zjazdu miała również miejsce promocja doskonałej książki pod redakcją dr Magdaleny Nehring-Gugulskiej, dr Moniki Żukowskiej-Rubik i mgr Agnieszki Pietkiewicz pt. "Karmienie piersią w teorii i praktyce", która - miejmy nadzieję - stanie się obowiązkową pozycją w literaturze medycznej. Przyznano również tytuły Certyfikowanego Doradcy Laktacyjnego i po raz pierwszy Promotora Karmienia Piersią.
