Leczenie alergii grzybami witalnymi

Pytanie nadesłane do redakcji:

Podobno w niektórych gatunkach grzybów (np. w odmianie Reishi) zawarte są trójperteny, czyli substancje, które mogą redukować produkcję histaminy u alergika. W procesie reakcji alergicznych, to właśnie jej uwolnienie powoduje m.in. anafilaksję, astmę, pokrzywkę, katar sienny. Trójperteny, hamując produkcję histaminy w organizmie, zapobiegają wystąpieniu reakcji alergicznych. Czy są jakieś badania potwierdzające skuteczność leczenia alergii grzybami witalnymi?

Odpowiedziała:

dr n. med. Grażyna Durska
Zakład Medycyny Rodzinnej, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie
Poradnia alergologiczna "Podgórna" w Szczecinie

Grzyb Reishi (Ganoderma Lucidum) - lakownica lśniąca - znany jest w medycynie chińskiej od około czterech tysięcy lat. W Chinach nosi nazwę Ling-Zhi (czarodziejska roślina o boskiej sile leczniczej - grzyb eliksiru nieśmiertelności). Grzyb ten rośnie na pniach drzew. Współcześnie bardzo rzadko występuje w środowisku naturalnym, hodowany jest głównie w warunkach sztucznych.

Współczesne badania wykazały, że podobnie jak inne grzyby gatunek ten zawiera duże ilości witamin: witaminy z grupy B, witaminę A, C, D, E, H, K, PP, kwas pantotenowy oraz liczne sole mineralne. Reishi zawiera także trójperteny i polisacharydy, które prawdopodobnie mogą wpływać na funkcję układu odpornościowego. Grzyby rosnące w środowisku naturalnym niestety również kumulują związki niekorzystne dla zdrowia, takie jak metale ciężkie czy radioaktywne np. radioaktywny cez.

Grzyb Reishi jest jednym z tzw. grzybów witalnych, którym medycyna wschodnia przypisuje właściwości lecznicze. Podobne właściwości prawdopodobnie mają: twardziak jadalny (Lentinus edodes) produkujący leinan, związek o działaniu przeciwwirusowym i pobudzającym odporność oraz boczniak ostrogowaty (Hiratake), o właściwościach przeciwbakteryjnych.

Już trzysta lat przed naszą erą eliksir z grzyba Reishi stosowany był w Chinach jako lek przeciwko nadciśnieniu tętniczemu, bezsenności, zapaleniu oskrzeli, stanom zapalnym żołądka, nerek, stawów.

Obecnie w literaturze fachowej znaleźć można nieliczne prace dotyczące wpływu ekstraktów z grzyba Reishi na zwiększenie skuteczności immunoterapii alergenowej roztoczami kurzu domowego, poprzez zwiększenie poziomu interferonu i zmniejszenie stężenia cytokin prozapalnych.

W jednej z prac wykazano zmniejszenie nasilenia reakcji alergicznej na jad komarów dzięki zastosowaniu wyciągu alkoholowego grzyba Reishi. Inne prace dotyczą wpływu ekstraktów grzyba na rozwój nowotworów, zachowanie się przerzutów nowotworowych, obniżenie poziomu cholesterolu. W większości są to prace prowadzone na modelu zwierzęcym (myszy) lub komórkowym, opublikowane przez autorów z ośrodków azjatyckich.

W Polsce badaniami nad właściwościami grzyba Reishi zajmowała się w 2007 roku dr Widawska-Kurzawa z Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu. Badania te były prowadzone na małej grupie pacjentów dzieci z nawracającymi infekcjami dróg oddechowych, chorobami alergicznymi i zaburzeniami odporności. Analizę właściwości biochemicznych grzyba przeprowadzili prof. Andrzej Leonowicz i dr hab. Krzysztof Grzywnowicz z Zakładu Biochemii Uniwersytetu Marii Skłodowskiej-Curie w Lublinie.

Aktualnie w Polsce preparaty z grzyba Reishi nie mają statusu leków, w atlasach grzybów są sklasyfikowane jako grzyby niejadalne.

Obecnie właściwości lecznicze o mniej lub bardziej potwierdzonej skuteczności leczniczej przypisuje się ponad 120 roślinom. Do preparatów obecnych na rynku polskim należą m.in. preparaty z jeżówki purpurowej, aloesu itp. Wszystkie te preparaty mogą mieć działanie ewentualnie wspomagające (pod warunkiem, że nie wywołują u pacjenta reakcji z nadwrażliwości). Nie zastępują one właściwego leczenia farmakologicznego.