Pytanie nadesłane do redakcji
Chciałabym zapytać, czy jest możliwie odczulanie na alergeny szczura? Próbuję uzyskać jakieś informacje na temat immunoterapii alergenami zwierzęcymi, ale mowa jest zwykle o psach i kotach.
Odpowiedziała
dr n. med. Grażyna Durska
Zakład Medycyny Rodzinnej
Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie
Poradnia alergologiczna "Podgórna" w Szczecinie
Immunoterapia jest jedyną metodą leczenia przyczynowego chorób alergicznych. W wielu badaniach naukowych wykazano istotny wpływ odczulania na zmniejszenie ryzyka rozwoju astmy u pacjentów chorujących na alergiczny nieżyt nosa, a także na rozwój kolejnych uczuleń.
Poza działaniem profilaktycznym immunoterapia prowadzi do długotrwałego ustąpienia lub znacznego zmniejszenia nasilenia objawów chorobowych. Przekłada się to na poprawę komfortu życia chorego, zmniejszenie ilości stosowanych leków objawowych, a w wielu przypadkach nawet na możliwość zaprzestania ich przyjmowania.
Metoda ta poza licznymi korzyściami dla pacjenta oraz płatnika (mniejsze koszty leczenia, rzadsza absencja w szkole czy pracy) nie jest pozbawiona ryzyka wystąpienia działań niepożądanych.
Najczęstsze objawy niepożądane to zmiany skórne w miejscu wykonania iniekcji. Pozostałe objawy, takie jak pokrzywka, nasilenie objawów alergicznych ze strony nosa, oczu czy zaostrzenie astmy na szczęście występują znacznie rzadziej.
Ryzyko zgonu z powodu ciężkiej anafilaksji związanej z odpowiedzią immunologiczną na przyjęty preparat alergenowy wynosi około 1 na 2800 000 wstrzyknięć.
W metaanalizach obejmujących pacjentów leczonych w USA odnotowano wystąpienie 5-7 zgonów (w przebiegu anafilaksji) na 12-15 milionów wstrzyknięć. Dla porównania ryzyko zgonu związanego z anafilaksją w trakcie diagnostyki środkami kontrastowymi stosowanymi w radiologii wynosi 1/75 000 wykonanych badań.
Odczula się jedynie pacjentów ze stwierdzoną alergią IgE-zależną, u których potwierdzono związek objawów chorobowych z ekspozycją na alergen.
Ważny jest również brak możliwości wyeliminowania kontaktu chorego z alergenami odpowiedzialnymi za wywoływanie objawów chorobowych (np. roztoczy kurzu domowego, pyłków drzew, traw, chwastów oraz zarodników grzybów mikroskopowych).
Niezwykle istotna jest także pewność, że pacjent będzie przestrzegał wszystkich zaleceń lekarskich oraz systematycznie zgłaszał się na wizyty związane z podaniem kolejnej dawki leku.
Nie każdy chorujący na chorobę alergiczną może być odczulany. Chorobami dyskwalifikującymi są: choroby autoimmunologiczne, choroby nowotworowe, choroby psychiczne, astma ze znacznym obniżeniem parametrów spirometrycznych. Przeciwwskazaniem może być także konieczność przyjmowania niektórych leków stosowanych w chorobach kardiologicznych czy okulistycznych.
Immunoterapię prowadzi się jedynie preparatami o potwierdzonej skuteczności klinicznej.
W przypadku alergenów zwierzęcych wykazano skuteczność jedynie dla preparatów zawierających alergeny kota (oraz alergeny owadów błonkoskrzydłych).
Nie prowadzi się immunoterapii alergenami szczura.
Obecnie nie ma preparatów do odczulania tym alergenem i jest bardzo mało prawdopodobne, aby w najbliższym czasie takie preparaty powstały. Ponadto i to jest chyba najważniejsze, jest to alergen, z którym kontakt można całkowicie wyeliminować w życiu prywatnym. Niestety w sytuacji kontaktu ze szczurem w miejscu pracy (np. laboratoria, sklepy ze zwierzątkami itp.) zaleca się zmianę stanowiska pracy.
Piśmiennictwo:
Antczak-Marczak M., Kuna P.: Swoista terapia alergenowa (SIA) w praktyce - porównanie aktualnych wytycznych europejskich i amerykańskich , EBM versus ChPL. Terapia. Alergologia. 2012; XX Nr 4 (271): 36-42.Kowalski M. (red.):Immunoterapia alergenowa. Alergologia w praktyce. Mediton. Oficyna Wydawnicza 2012.
Kupczyk M., Kuna P.: Mechanizmy immunologiczne skutecznej immunoterapii swoistej. Terapia. Alergologia. 2012; XX Nr 4 (271): 30-34.
Spertyni F., Reymond CH., Leimgrubers A.: Alergenowoswoista immunoterapia w leczeniu alergii i astmy. Expert Review of Respiratory Medicine. Wydanie polskie, 2009; 2, 3: 14-29.
Kruszewski J. (red.): Standardy w alergologii, część I. Stanowiska panelów eksperckich Polskiego Towarzystwa Alergologicznego. Kraków 2010.
