×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Angiografia tętnic i żył obwodowych


Klinika Pediatrii i Chorób Infekcyjnych
Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr 1 we Wrocławiu

Co to jest angiografia tętnic i żył obwodowych?

Badanie angiograficzne, to badanie radiologiczne, pozwalające na ocenę poszczególnych elementów układu krwionośnego. Dzięki cewnikowi wprowadzonemu do naczynia krwionośnego, można podać do niego środek kontrastowy, a następnie obserwować na monitorze aparatu rentgenowskiego jak poszczególne naczynia wypełniają się krwią zmieszaną z kontrastem. Dzięki temu lekarz może ocenić, czy naczynia krwionośne są drożne, a jeśli nie, to w jakim miejscu doszło do ich zablokowania, zwężenia lub nieprawidłowego poszerzenia. Można także stwierdzić, czy nie doszło do pęknięcia naczynia, na przykład po urazie.

Badanie angiograficzne naczyń krwionośnych można wykonać w niemal całym organizmie. Dzięki temu można ocenić krążenie mózgowe, krążenie w naczyniach doprowadzających krew do głowy, w płucach, w tętnicach wieńcowych (angiografia wieńcowa, inaczej koronarografia), naczyniach jamy brzusznej, rąk czy nóg. Wynik badania pomaga nie tylko zdiagnozować nieprawidłowości naczyń, ale i niejednokrotnie zaplanować i najbardziej optymalne leczenie, a niekiedy (np. podczas koronarografii) leczenie (tzw. przezskórna interwencja wieńcowa) można przeprowadzić bezpośrednio po angiografii.

Jakie są wskazania do angiografii tętnic i żył obwodowych?

Angiografia ma bardzo szerokie zastosowanie, a wskazania do jej wykonania nieco różnią się w zależności od obszaru, w którym podejrzewamy nieprawidłowości w obrębie układu krążenia. Ogólnie można powiedzieć, że angiografię wykonuje się u pacjentów, u których podejrzewa się następujące choroby:

  • choroby tętnic – zwężenia tętnic powodują niedokrwienie narządów, najczęściej w przebiegu miażdżycy (choroba wieńcowa, ostre i przewlekłe niedokrwienie jelit, niedokrwienie kończyny górnej, zespół podkradania tętnicy podobojczykowej). Do zwężenia może dojść w przebiegu przewlekłego procesu, powodującego stopniowe ograniczenie napływu krwi do narządów. Badanie pozwala wówczas ocenić stopień zaawansowania zmian oraz stwierdzić, czy wskazane jest leczenie farmakologiczne, zabiegi przezskórnego poszerzenia zwężonych naczyń i wszczepienia stentów, czy zabieg chirurgii naczyniowej. W przypadku ostrego niedokrwienia, badanie angiograficzne pozwala dokładnie ocenić, w którym miejscu doszło do zablokowania przepływu, a także zaplanować najlepsze możliwe leczenie. W niektórych przypadkach bezpośrednio po angiografii przeprowadza się procedury lecznicze: poszerzenia naczyń krwionośnych, odessania skrzepliny, czy wszczepienia stentów. Należy pamiętać, ze sama angiografia jest badaniem diagnostycznym, a nie procedurą leczniczą;  
  • choroby żył (np. zakrzepica żył głębokich)
  • zatorowość płucną.
  • anomalie budowy naczyń krwionośnych, wady rozwojowe
  • zapalenia naczyń – grupa chorób autoimmunologicznych powodujących zmiany zapalne w świetle naczyń krwionośnych różnych narządów
  • stan po urazie z podejrzeniem uszkodzenia naczyń krwionośnych;
  • niektóre objawy neurologiczne – badanie pozwala uwidocznić między innymi tętniaki naczyń wewnątrz czaszki, jak i zwężenia naczyń doprowadzających krew do głowy;
    a także:
  • przed planowaną operacją przeszczepienia nerki, aby uwidocznić unaczynienie narządu;
  • w niektórych chorobach nowotworowych, aby ocenić unaczynienie guza.

Nie u każdego pacjenta z wymienionymi chorobami konieczna jest angiografia naczyń żylnych lub tętniczych. O tym, w jakich sytuacjach warto uzupełnić diagnostykę o angiografię decyduje lekarz. W niektórych przypadkach wystarczające mogą być nieinwazyjne badania obrazowe, takie jak angio-TK, czy angio-MR (specjalne projekcje tomografii czy rezonansu magnetycznego z podaniem kontrastu dożylnie) albo badanie ultrasonograficzne metodą Dopplera.

Jak przebiega angiografia tętnic i żył obwodowych?

Angiografię wykonuje się w radiologicznych pracowniach badań naczyniowych przez radiologów, chirurgów naczyniowych lub w pracowniach hemodynamicznych przez kardiologów – w zależności od badanego obszaru. Przed badaniem lekarz zbiera wywiad chorobowy, aby stwierdzić, czy pacjent nie ma przeciwwskazań do wykonania badania. W tym celu wykonuje się także badania laboratoryjne (morfologia krwi, oznaczenie grupy krwi, parametry krzepnięcia krwi) oraz badania biochemiczne (m.in. stężenie kreatyniny – parametr funkcji nerek, gdyż niewydolność nerek jest jednym z przeciwwskazań do podania kontrastu do naczyń krwionośnych).

Jeśli lekarz nie stwierdza żadnych przeciwwskazań, pacjenta przygotowuje się do badania. Zakłada się dostęp dożylny, aby w razie potrzeby (np. gdyby wystąpiła reakcja alergiczna na kontrast), podać leki dożylnie. Golone są miejsca, przez które można wprowadzić cewnik do naczyń krwionośnych, czyli najczęściej pachwiny. Następnie, lekarz wybiera najlepsze miejsce do wprowadzenia cewnika, przez który podaje się kontrast do naczyń ocenianych w badaniu. Miejsce to dezynfekuje się, a następnie znieczula miejscowo (ostrzykując lekiem znieczulającym). Po kilku minutach, kiedy znieczulenie działa, do naczynia wprowadza się cewnik, którego koniec dochodzi do badanego obszaru. Dzięki stałemu obrazowi rentgenowskiemu, lekarz widzi dokładnie gdzie znajduje się końcówka cewnika. Gdy znajdzie się we właściwym miejscu, podaje się środek kontrastowy, który jest płynny i miesza się z krwią. W czasie podania kontrastu pacjent może odczuwać ciepło, uczucie to jednak szybko mija. Obserwując obraz na ekranie, lekarz ocenia budowę i drożność naczyń krwionośnych. Kontrast podawany jest kilkukrotnie do każdej tętnicy lub żyły, aby dobrze je ocenić. Obraz na monitorze tworzy krótki film przedstawiający wypełniające się środkiem kontrastowym naczynia. Zapis badania wykonuje się w wersji cyfrowej, więc lekarz może odtworzyć wynik badania już po jego wykonaniu. Po zarejestrowaniu serii ujęć, cewnik usuwa się z naczynia. Po jego wysunięciu, na miejsce nakłucia zakłada się opatrunek uciskowy, aby nie powstał krwiak. Lekarz analizuje obraz angiografii w połączeniu z innymi wynikami badań i na tej podstawie wydaje dalsze zalecenia. Czasem w trakcie badania możliwe jest zastosowanie metod leczenia z zakresu radiologii interwencyjnej, czyli na przykład udrożnienie zamkniętej tętnicy, włożenie specjalnej „sprężynki” (ang. coil) do tętniakowato zmienionego naczynia, dzięki czemu dochodzi do wykrzepiania i zamknięcia obszaru tętniaka, czy podanie środka rozpuszczającego skrzeplinę albo leku do guza nowotworowego.

 

Jak się przygotować do angiografii tętnic i żył obwodowych?

Jeśli zabieg ma być wykonany jako planowe badanie, warto zaszczepić się przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, czyli tak zwanej żółtaczce zakaźnej. Szczepionka jest podawana w trzech dawkach (pierwsza, druga po miesiącu, a następnie trzecia po kolejnych pięciu miesiącach). Zabieg może być przeprowadzony przed zrealizowaniem wszystkich dawek szczepienia ochronnego. Jeśli nie jesteś pewny/pewna, czy byłeś/byłaś szczepiona przeciw chorobie, można sprawdzić miano przeciwciał anty-HBs, które świadczą o odporności. Przed zabiegiem koniecznie:

  • Powiedz lekarzowi o wszystkich stosowanych lekach, także tych dostępnych bez recepty. Zapytaj, czy powinieneś/powinnaś zaprzestać stosowania jakichś leków przed zabiegiem. Jeśli lekarz tego nie zaleci, przyjmij je przed badaniem jak zwykle.
  • Zapytaj lekarza, czy wykonać jakieś badania laboratoryjne przed zabiegiem, czy wszystkie badania będą wykonane bezpośrednio przed angiografią w szpitalu.
  • Koniecznie poinformuj lekarza, jeśli kiedykolwiek wystąpiła u Ciebie reakcja alergiczna po podaniu środka kontrastowego w trakcie badań radiologicznych.
  • Dzień przed zbiegiem warto zadbać o odpowiednie nawodnienie. Wskazane jest wypicie 1,5–2 litrów płynów.
  • Kobiety powinny pamiętać o zmyciu lakieru do paznokci z dłoni i stóp.
  • W dniu badania, przed zabiegiem (z reguły 6–8 h)  należy pozostawać na czczo.
  • Czasem niezbędne może być ogolenie skóry w miejscu planowego wprowadzenia cewnika naczyniowego (np. pachwiny).
  • Przed badaniem trzeba zdjąć biżuterię, zegarek itp., należy wyjąć protezy zębowe.

Jakie są przeciwwskazania do wykonania angiografii tętnic i żył obwodowych?

Angiografia tętnic i żył obwodowych to bardzo ważne badanie w diagnostyce chorób naczyń krwionośnych. Bezwzględnym przeciwwskazaniem do badania jest brak zgody pacjenta. Istnieje szereg sytuacji, które sprawiają, że lekarz ocenia indywidualnie dla każdego pacjenta, co jest bardziej korzystne – zaniechanie badania, z uwagi na możliwe powikłania, czy wykonanie go.

Przeciwwskazaniem do angiografii mogą być:

  • silna reakcja uczuleniowa po podaniu środka kontrastowego,
  • zaawansowana choroba nerek (niewydolność nerek),
  • poważne zaburzenia krzepnięcia krwi,
  • niedawno przebyty udar mózgu,
  • ciężka anemia,
  • ciężkie, niewyrównane nadciśnienie tętnicze,
  • poważne zaburzenia elektrolitowe.

Jakie powikłania mogą wystąpić po wykonaniu angiografii wieńcowej? Jak postępować po badaniu?

Angiografia to badanie inwazyjne, więc jej wykonanie wiąże się z pewnym ryzykiem. Powikłania zdarzają się jednak stosunkowo rzadko. W trakcie lub po angiografii mogą wystąpić:

  • Ból, zaczerwienienie i siniak w miejscu dostępu naczyniowego (pachwina lub nadgarstek), rzadziej może dojść do powstania większego krwiaka, tętniaka rzekomego i/lub stanu zapalnego w tym miejscu. Aby zapobiec tworzeniu się krwiaka i dalszych powikłań, po usunięciu cewnika zakłada się (na czas do kilku godzin) opatrunek uciskowy. Jeśli po jego zdjęciu zauważysz, że pojawia się obrzęk w miejscu po wkłuciu, nie możesz swobodnie ruszać ręką lub nogą, okolica jest wyraźnie cieplejsza bądź pojawi się gorączka, natychmiast zgłoś się do lekarza.
  • Ostre niedokrwienie kończyny, na której było wykonane wkłucie. Natychmiast wezwij pogotowie ratunkowe, jeśli ręka lub noga jest sina, blada, nie możesz nią ruszać, odczuwasz silny ból i/lub nie masz czucia w obrębie ręki lub nogi, sprawia wrażenie jakby była „obca”.
  • Zaburzenia rytmu serca, zawał serca, uszkodzenie tętnicy. Pacjenci są monitorowani w trakcie i po zabiegu, więc lekarz może od razu interweniować, jeśli wystąpią ostre powikłania kardiologiczne i zaistnieje taka konieczność.
  • Udar mózgu.
  • Uszkodzenie nerek – aby zapobiec temu powikłaniu, należy dużo pić: zarówno przed, jak i po badaniu. Pozwala to „wypłukać” obciążający nerki kontrast z organizmu. W niektórych przypadkach należy jednak zachować ostrożność w przyjmowaniu nadmiernej ilości płynów. Dotyczy to szczególnie pacjentów z niewydolnością serca. W takich przypadkach lekarz poinformuje ile płynów można bezpiecznie przyjąć po badaniu.
  • Reakcja alergiczna na środek kontrastowy, w tym wstrząs anafilaktyczny. Większe ryzyko występuje u osób chorujących na choroby alergiczne, takie jak astma oskrzelowa, katar sienny, alergie pokarmowe oraz u osób, u których w najbliższej rodzinie występują choroby alergiczne. W razie pojawienia się silnej reakcji alergicznej lekarz może natychmiast interweniować i podać niezbędne leki.
  • Silne krwawienie i wtórna anemia. Na wypadek tego powikłania oraz konieczności podania leczniczo preparatów krwi, przed zabiegiem należy oznaczyć grupę krwi pacjenta.

Ryzyko poważniejszych powikłań, a nawet zgonu jest większe u osób starszych, obarczonych chorobami przewlekłymi, takimi jak cukrzyca, przewlekła choroba nerek, niewydolność serca, otyłość.

Jeśli przebieg badania jest niepowikłany, pacjent nie odczuwa żadnych niepokojących dolegliwości po badaniu, może opuścić szpital jeszcze tego samego dnia, albo na drugi dzień po zabiegu. W ciągu 2–3 dni po badaniu unikaj obciążania ręki lub nogi na której wykonano nakłucie.

27.01.2017
Wybrane treści dla Ciebie
  • Angiografia indocyjaninowa
  • Diagnostyka zawału serca
  • Zawał serca
  • Dławica odmienna
  • Koronarografia
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta