Jedna z popularnych sieci dyskontów spożywczych poinformowała w ostatnim czasie media o rozpoczęciu 15.03.2021 r. sprzedaży testów na COVID-19. Jednocześnie pojawiły się doniesienia o wprowadzeniu do sprzedaży takich testów również przez inne popularne w Polsce sieci dyskontów spożywczych. Informacja wzbudziła duże zainteresowanie nie tylko wśród konsumentów, ale i w środowisku medycznym. Pojawia się w związku z tym pytanie czy to dobrze, że w dobie epidemii testy na COVID-19 będzie można kupić w szeroko dostępnych placówkach, z których codziennie korzystają miliony Polaków?
Fot. istockphoto.com
Zanim odpowiem na to pytanie należy wcześniej odpowiedzieć na kilka innych.
1. Jakie testy będą oferowane w sprzedaży?
Jak podały w piątek 12.03.2021 r. media ekonomiczne, sieć dyskontów „Biedronka” wprowadza do sprzedaży testy szwajcarskiej firmy PRIMA Lab. Wprowadzane do sprzedaży testy służą do wykrywania swoistych przeciwciał w klasie IgG i IgM przeciw wirusowi SARS-CoV-2. Są to testy jakościowe wykorzystujące metodę immunochromatografii (tzw. szybkie testy kasetkowe). W odpowiedzi na to, konkurencyjna sieć sklepów „Lidl” również zapowiedziała wprowadzenie niedługo do sprzedaży podobnych testów w kierunku COVID-19, w tym ponoć dodatkowo testów wykrywających antygen wirusa. Na razie jednak nie upubliczniono dodatkowych informacji, w tym o ich producencie.
2. O czym mówią testy obecnie oferowane w sprzedaży przez dyskonty? Jak należy interpretować ich wyniki?
Testy wprowadzone w tym tygodniu na rynek służą do wykrywania swoistych przeciwciał przeciw SARS-CoV-2, a zatem określają, czy układ odpornościowy miał styczność z wirusem w przeszłości. Są to testy kasetkowe. Wg obowiązujących wytycznych Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych tego rodzaju testy nie powinny być stosowane ani w diagnostyce aktywnej choroby, ani w ocenie stanu uodpornienia. Powinny być one walidowane i oceniane na podstawie wiarygodnych publikacji niezależnych od producenta testu. Poza informacją od producenta testu oferowanego w sprzedaży w dyskontach brak jest informacji, czy ocenę czułości i jakości testu przeprowadziła niezależna instytucja. Dlatego też wynik i tak powinien być zweryfikowany w laboratorium medycznym, który stosuje metody wykrywania przeciwciał oparte na innych metodach diagnostycznych, np. metodzie ELISA. Warto dodać, że na stronie producenta testów sprzedawanych od 15.03. znajduje się informacja, że testy w kierunku zakażenia SARS-CoV-2, w tym oferowane szybkie testy kasetkowe do wykrywania przeciwciał anty-SARS-CoV-2 , są przeznaczone do zastosowania przez profesjonalny personel medyczny. Jest to jednak informacja z września 2020 r., choć co ciekawe, na stronie producenta testy w kierunku COVID nie są dostępne dla klientów indywidualnych do samodzielnego wykonania.
Obawiam się też, że istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że przeciętny Kowalski, nie będzie wiedział jak właściwie zinterpretować wynik wykonanego samodzielnie testu, szczególnie jeśli osoba taka nie ma wykształcenia medycznego, czy wiedzy z zakresu immunologii i diagnostyki medycznej. Może to niestety nieść za sobą istotne z punktu widzenia zdrowia publicznego konsekwencje.
Testy wykrywające przeciwciała, czyli białka produkowane przez komórki układu odpornościowego po kontakcie z antygenem, podają informację o tym, czy dana osoba miała styczność z danym patogenem, czy nie. TESTY WYKRYWAJĄCE PRZECIWCIAŁA NIE DAJĄ ODPOWIEDZI, CZY OSOBA TESTOWANA JEST ZAKAŹNA W MOMENCIE WYKONANIA TESTU. Taką odpowiedź mogą dać np. testy wykrywające antygen – czyli białko wirusowe produkowane w momencie, gdy wirus się replikuje. Na razie testy takie nie są jeszcze dostępne dla konsumentów. Należy też podkreślić, że wyniki badania mogą być również fałszywie ujemne (tzn. że ktoś przebył zakażenie, ale nie wytworzył przeciwciał, które są wykrywane przez test) lub fałszywie dodatnie (tzn. ktoś nie był zakażony SARS-CoV-2, ale test wykrył przeciwciała podobne, które powstały, np. w przypadku zakażenia innym wirusem, a sam pacjent nie jest chroniony przed zakażeniem).
| Jak interpretować wyniki testów wykrywających przeciwciała? Informacja dla wykonującego samodzielnie test. | |
|---|---|
| Wynik testu | Interpretacja |
| ujemny | Jest wysoce prawdopodobne, że nie byłeś zakażony/a wirusem SARS-CoV-2 i jesteś wrażliwy/a na zakażenie.
Jeśli jednak przebyłeś/aś COVID-19 potwierdzone badaniem PCR lub antygenowym, lub miałeś/aś typowe dla COVID-19 objawy, jak zaburzenia węchu lub smaku, to albo jesteś w grupie osób, które nie wytworzyły przeciwciał albo już one zanikły. Prawdopodobnie jesteś wrażliwy na kolejne zakażenie. Jeśli masz obecnie objawy chorobowe lub miałeś niedawno bliski kontakt z osobą zakażoną SARS-CoV-2 – skontaktuj się pilnie z lekarzem. Odseparuj się od innych osób, szczególnie jeśli są w grupie dużego ryzyka ciężkiego przebiegu COVID-19 i zgonu. |
| dodatni dla obu klas przeciwciał (dla IgM i IgG) lub tylko dla IgG | Jeśli miałeś objawy COVID-19 lub przebyłeś bezobjawowe zakażenie potwierdzone badaniem PCR lub wykrywającym antygen – taki wynik badania pokazuje, że Twój układ odpornościowy wytworzył przeciwciała. Potwierdź wynik badania w laboratorium medycznym wykonującym badania certyfikowanymi testami opartymi na innych metodach wykrywania przeciwciał. Jeśli badanie w laboratorium medycznym potwierdzi obecność przeciwciał przeciw SARS-CoV-2, prawdopodobnie jesteś teraz mniej wrażliwy na zakażenie, ale pamiętaj, że nie jesteś jeszcze chroniony w 100% i nadal możesz ulec zakażeniu (szczególnie jeśli od poprzedniego zachorowana upłynęło kilka miesięcy). Dlatego też nadal stosuj zasady bezpieczeństwa. Jeśli jesteś osobą zdrową – rozważ oddanie osocza. |
| dodatni tylko dla przeciwciał IgM | Taki wynik może świadczyć o niedawnym kontakcie z wirusem SARS-CoV-2 (niedawnym zakażeniu). Skontaktuj się z lekarzem, szczególnie jeśli masz obecnie objawy chorobowe lub miałeś niedawno bliski kontakt z osobą zakażoną SARS-CoV-2. Odseparuj się od innych osób, szczególnie jeśli są w grupie dużego ryzyka ciężkiego przebiegu COVID-19 i zgonu. |
UWAGA – w momencie wykonywania testu niezależnie od jego wyniku możesz być aktywnie zakażony wirusem SARS-CoV-2 i możesz być zakaźny dla innych osób. Aby wykluczyć aktywne zakażenie, należy wykonać inny rodzaj testu (PCR lub antygenowy). Jeśli podejrzewasz, że możesz być zakażony SARS-CoV-2 skontaktuj się z lekarzem POZ lub wykonaj badanie w placówce medycznej wykonującej badania w kierunku tego zakażenia. Bezwzględnie odseparuj się od innych osób, szczególnie jeśli są w grupie dużego ryzyka ciężkiego przebiegu COVID-19 i zgonu.
