Towarzyszenie dziecku od poczęcia jest konsekwencją miłości rodzicielskiej. Ciąża jest zawsze procesem dynamicznym o ciągle zmieniającym się stanie emocjonalnym. W ciąży następuje zmiana stosunku do siebie samej w związku z rozszerzeniem swego „ja” na „my”.
Ważną determinantą samopoczucia kobiety w tym okresie jej życia jest akceptacja ciąży. Zwykle kobieta, która w I trymestrze ciąży nie akceptuje jej, zaczyna ją akceptować w II trymestrze i przyjmuje pozytywną postawę wobec ciąży i dziecka. Po urodzeniu dziecka, przeważnie bez względu na to, czy było ono chciane czy nie, darzy je miłością macierzyńską.
W I trymestrze ciąży zmiany neurohormonalne, jakie zachodzą w organizmie kobiety powodują labilność nastroju, rozdrażnienie, niepokój, poczucie niepewności w nowej roli, jaka jej została dana. Częstymi objawami w tym okresie życia są wymioty, senność, apatia, niechęć do pewnych pokarmów lub niepohamowane jedzenie. Wszystkie te dolegliwości powodują silną koncentrację na sobie i swoim ciele, a nie na dziecku. Sytuacja ta budzi lęk u kobiety, który utrudnia nawiązanie interakcji z dzieckiem, a także może spowodować odczucie przez kobietę rozwijającego się dziecka jako obcego ciała, które rozwija się poza świadomością i kontrolą kobiety. Z tej też przyczyny w tym okresie życia kobiety mają często poczucie „nierealności” dziecka; wytwarza się postawa psychologiczna wobec swojego stanu i dziecka.
Dostęp do rzetelnych informacji o ciąży i porodzie, wyjaśnienie niepokojących obaw i dolegliwości fizycznych jest zwykle wystarczające do przezwyciężenia złego samopoczucia i uświadomienia sobie, iż występujące problemy mają fizjologiczne podłoże.
Drugi trymestr ciąży – to okres spostrzeżenia ruchów dziecka, a więc jego urealnienie, biologiczne i psychologiczne przystosowanie się kobiety do nowej sytuacji, emocjonalne wyciszenie i skierowanie uwagi „do wewnątrz” ciała. Wytwarza się realna interakcja z dzieckiem, początki nawiązywania „dialogu” z nim, pierwsze wyobrażenie dziecka.
Ważne jest pogłębienie interakcji między matką i dzieckiem przez zastosowanie metod hautonomii (urealnienie ciała dziecka przez dotykanie i głaskanie brzucha).
Trzeci trymestr – charakteryzuje się powstaniem powtórnego napięcia emocjonalnego oraz niepokoju związanego ze zbliżającym się porodem. Kobieta, u której obserwuje się problemy neurotyczne, zaczyna się obawiać o życie swoje i dziecka. Podwyższony poziom lęku obniża się 6 tygodni przed porodem, aż do tygodnia przed datą porodu, kiedy następuje znaczący wzrost jego poziomu.
Ważne jest przygotowanie się do mającego nastąpić porodu, psychologiczne przygotowanie do przyjęcia dziecka, nauka przyszłego karmienia naturalnego i pierwszych kontaktów z dzieckiem oraz zwrócenie uwagi na przyczyny niepokojów i obaw w celu zmniejszenia lęku. Obawy mogą bowiem wynikać nie tylko z niewłaściwego obrazu ciąży i porodu, ale również ze złej interioryzacji informacji o tym etapie w życiu kobiety. Inną przyczyną może być zaniżony obraz siebie, a zwłaszcza nierealne obawy o niemożność spełnienia się w roli matki.
Problemy w małżeństwie, zła sytuacja materialna, odbieranie dziecka jako przeszkody na drodze do realizacji takich celów, jak: studia, kariera zawodowa, spełnienie własnych dążeń – to także powody, dla których kobieta może odrzucać macierzyństwo.
Osobnym problemem kobiet jest tzw. ciąża urojona – występuje najczęściej u kobiet samotnych, bezdzietnych, dla których ciąża jest bardzo silnym pragnieniem, często stymulowanym przez męża i bliskich.
