Odżywki dla sportowców

Pytanie nadesłane do redakcji

Odżywki dla sportowców. Witam, ostatnio znalazłam u mojego 16-letniego brata opakowania i butelki po jakichś odżywkach (gainer 737). Wypił tego 15 litrów i zjadł 2 kg w proszku. Ma wątłą budowę ciała, nie ćwiczy w ogóle, jakie mogą być ewentualne skutki uboczne?

Odpowiedziała

dr Katarzyna Wolnicka
Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie

Wymieniony przez Panią preparat zawiera zestaw aminokwasów i witamin. Nie pisze Pani w jakich dawkach dziennie pani brat przyjmuje ten preparat dlatego trudno ocenić czy przyjmowane dawki powodują nadmiar któregoś ze składników. Nadmiar białka w diecie, który czasami się zdarza przy długotrwałym stosowaniu preparatów dla sportowców na własną rękę w nieodpowiednich dawkach, bez kontroli lekarza czy trenera może sprzyjać hiperkalynurii (zwiększa ryzyko osteoporozy), kwasicy oraz zwiększa ryzyko kamieni nerkowych.

Zapotrzebowanie na białko u sportowców jest większe niż u osób nieaktywnych fizycznie. Jednak sportowcy zazwyczaj dostarczają organizmowi odpowiednie ilości białka ze względu na zwiększoną podaż energii ogółem. Jeśli spożycie energii u osoby uprawiającej sport jest wystarczające nie ma na ogół potrzeby podaży dodatkowej ilości białka, gdyż i tak będzie ona większa (w przeliczeniu na kg mc.) niż w przeciętnej diecie. Sportowcom zaleca się podaż białka 1,2-1,4 g/kg mc./dzień w dyscyplinach wytrzymałościowych i 1,2-1,7 g/kg mc./dzień w dyscyplinach siłowych i w bardzo intensywnych wysiłkach typu wieloetapowy wyścig kolarski. W niektórych sportach, np. ciężarowcy i kulturyści stosują diety o wyższych ilościach białka w celu rozwoju tkanki mięśniowej. W sportach siłowych i szybkościowych okresowo podaje się do 2,4 g/kg mc./dzień. Na ogół jednak większość autorów uważa, iż u sportowców nie ma potrzeby przekraczać wartości 2 g białka/kg mc.

Pisze Pani, że Pani brat nie uprawia żadnych sportów i jest szczupły. Jeśli chciałby uzyskać i utrzymać bardziej umięśnioną sylwetkę, należy popracować nad masą mięśniową. Żadne suplementy diety nie zbudują pożądanej sylwetki bez intensywnych ćwiczeń. W Pani brata przypadku, poleciłabym indywidualnie ustawione ćwiczenia, np. na siłowni pod kierunkiem trenera, w celu rozwinięcia tkanki mięśniowej i w ten sposób ukształtowaniu sylwetki. Regularne ćwiczenia odpowiednio dobrane przyczynią się do przyrostu masy mięśniowej, a tym samym do przyrostu masy ciała.

Przy wzmożonym wysiłku organizm powinien przyjmować więcej kalorii, a co za tym idzie węglowodanów i białka. Ważne, aby organizm otrzymywał ilość energii pokrywającą wydatki energetyczne. Mężczyzna o małej lub średniej aktywności fizycznej w tym wieku powinien przyjmować dziennie ok. 3000-3500 kcal. W przypadku chęci nabrania masy mięśniowej równocześnie z intensywnym treningiem (siłownia, basen) wartość energetyczna diety może być większa, po indywidualnym ustaleniu. Odpowiednią podaż białka w diecie zapewnią białka jaj, ryby, drób i, rzadziej, chude mięso czerwone, a także przetwory mleczne.