×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Oregano – skład i właściwości

dr n. med. Dominika Wnęk, dietetyk

Oregano – przyprawa szeroko wykorzystywana w kuchni – zawiera liczne witaminy, składniki mineralne i związki biologicznie czynne. Warto się dowiedzieć, jakie właściwości ma ta roślina i czy rzeczywiście korzyści z jej stosowania znajdują potwierdzenie w dostępnych badaniach naukowych.


Fot. pixabay.com

Skład chemiczny oregano

Oregano – popularna przyprawa (botaniczna nazwa Lebiodka pospolita; Origanum vulgare) – to roślina wieloletnia należąca do rodziny jasnotowatych. Występuje w Afryce Północnej, Europie i Azji. Roślina ta charakteryzuje się ziołowo-korzennym, gorzkim smakiem i zapachem. Aromat i intensywność smaku są uzależnione od warunków jej uprawy (dostęp do światła i wody, skład gleby) oraz odmiany. O smaku i zapachu oregano decyduje kilka związków, ale na charakterystyczny smak wpływają przede wszystkim dwa olejki eteryczne – tymolkarwakrol.

Poza wymienionymi związkami w oregano znajdują się także flawonoidy (m.in. apigenina, katechina, kwercetyna), garbniki, składniki mineralne (Fe, K, Mg, P, S, Cu, Zn), witaminy (A i β-karoten, C, E, K, B1, B2) oraz kwasy fenolowe (m.in. ferulowy, galusowy, rozmarynowy, chlorogenowy).

Świeże lub suszone liście wykorzystuje się jako przyprawę do sosów, potraw mięsnych, potraw na bazie pomidorów, różnego rodzaju makaronów i zup. Oregano to także niezbędny dodatek do pizzy i spaghetti. Jest ponadto składnikiem popularnych mieszanek przypraw, np. ziół prowansalskich; często łączy się je z bazylią.

Właściwości oregano i olejku z oregano

Niestety mimo licznych informacji zamieszczonych w internecie o potencjalnych korzyściach zdrowotnych związanych z wykorzystywaniem oregano i olejku z oregano, brakuje badań (a w szczególności dobrze zaplanowanych badań klinicznych przeprowadzonych u ludzi), które by te korzyści potwierdzały.

Rzeczywiście w medycynie ludowej oregano stosowano w infekcjach dróg oddechowych oraz jako środek korzystnie wpływający na działanie układu pokarmowego (bóle brzucha, niestrawność, biegunka).

Ponadto w piśmiennictwie można znaleźć informacje o przeciwbakteryjnych, przeciwwirusowych i przeciwgrzybiczych właściwościach tej rośliny, należy jednak dodać, że te wnioski wysunięto na podstawie obserwacji na modelu zwierzęcym lub liniach komórkowych. Analogicznie sytuacja wygląda w przypadku oceny antyoksydacyjnych, przeciwzapalnych i przeciwnowotworowych właściwości oregano.

Skutki uboczne stosowania oregano

Według amerykańskiej Agencji ds. Żywności i Leków oregano i olejek z oregano należą do składników żywności „ogólnie uznawanych za bezpieczne” (generally recognized as safe – GRAS). Zwykle oregano jest dobrze tolerowane, rzadko po jego spożyciu zgłaszano występowanie skórnych reakcji alergicznych i zaburzeń żołądkowo-jelitowych. Stosowanie oregano jako przyprawy jest całkowicie bezpieczne, w przypadku użycia w celach medycznych należy jednak zachować ostrożność, gdyż jej właściwości zdrowotne nie są znane.

Uprawa oregano w domu

Oregano z powodzeniem można uprawiać w doniczce, w warunkach domowych, i na bieżąco wykorzystywać w kuchni. Uprawę rozpoczyna się od wysiewu nasion – najlepiej zrobić to późną wiosną lub na początku lata. Aby oregano wykiełkowało, należy je postawić na dobrze nasłonecznionym parapecie. Roślina potrzebuje regularnego podlewania. Ziemia powinna być stale wilgotna, należy jednak uważać, aby nie przelać rośliny, gdyż doprowadzi to do gnicia korzeni. Zgodnie z radami z internetu wilgotność gleby najlepiej kontrolować, zagłębiając w niej palec na głębokość około centymetra. Pozwoli to na ustalenie, czy sucha jest cała ziemia, czy tylko jej wierzchnia warstwa.

Oregano można także ususzyć. Małe i świeże listki trzeba zbierać, gdy roślina zaczyna kwitnąć. Gdy oregano jest w pełni rozkwitu, do ususzenia zbiera się łodygi. Wiąże się je w pęki i wiesza do wysuszenia w ciepłym, suchym miejscu – nie powinno się ich suszyć na słońcu. Wysuszone liście i łodygi przechowuje się w szczelnie zamkniętym pojemniku.

Piśmiennictwo

Gutiérrez-Grijalva E.P., Picos-Salas M.A., Leyva-López N. i wsp.: Flavonoids and Phenolic Acids from Oregano: Occurrence, Biological Activity and Health Benefits. Plants (Basel). 2017; 7 (1): 2. Published 2017 Dec 26. doi:10.3390/plants7010002
Suska O., Turkot O., Sikorska-Zimny K.: Oregano-właściwości i wykorzystanie przez ludzi. Innowacje w Pielęgniarstwie i Naukach o Zdrowiu 2 (4)/2020.
Ocana-Fuentes A., Arranz-Gutiérrez E., Senorans FJ. i wsp: Supercritical fluid extraction of oregano (Origanum vulgare) essentials oils: anti-inflammatory properties based on cytokine response on THP-1 macrophages. Food Chem Toxicol. 2010; 48 (6):1568-1575.20332013
Shen D., Pan MH., Wu QL. i wsp. LC-MS method for the simultaneous quantitation of the anti-inflammatory constituents in oregano (Origanum species). J. Agric. Food Chem. 2010; 58 (12): 7119-7125.20496910
https://www.drugs.com/npp/oregano.html
https://poradnikogrodniczy.pl/oregano-uprawa-i-zastosowanie.php

dr n. med. Dominika Wnęk
Dietetyk, wieloletni pracownik Zakładu Biochemii Klinicznej UJ CM oraz aktywny uczestnik trzech ramowych programów Unii Europejskiej: Lipgene, NuGO oraz Bioclaims. Wielokrotny wykładowca w ramach kursów doskonalących dla dietetyków realizowanych przez Polskie Towarzystwo Dietetyki.
Zainteresowania badawcze skupiają się głównie na zagadnieniach dotyczących otyłości i wpływu składników diety na ekspresję genów i procesy komórkowe (nutrigenomika). Swoje doświadczenie w leczeniu otyłości zdobywała, pracując w Poradni Leczenia Zaburzeń Lipidowych i Otyłości, działającej przy Zakładzie Biochemii Klinicznej UJ CM oraz jako uczestniczka licznych kursów i konferencji organizowanych w kraju i za granicą.
Obecnie związana jest z wydawnictwem Medycyna Praktyczna, gdzie pełni funkcję redaktora w serwisie „Dieta i ruch”.

24.01.2022
Zobacz także
  • Zielona herbata
  • Nasiona chia
  • Spirulina
  • Czosnek ogrodowy
Wybrane treści dla Ciebie
  • 7 produktów żywnościowych wspomagających odporność
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta