Zielona herbata

Obecnie na rynku są dostępne różne rodzaje herbaty – najbardziej po wodzie popularnego napoju na świecie. W zależności od przeprowadzonego procesu technologicznego można uzyskać 3 rodzaje herbat – czarną, zieloną i czerwoną. Herbatę czarną uzyskuje się w wyniku pełnej fermentacji surowca roślinnego, herbata zielona nie jest poddawana procesowi fermentacji, a herbata czerwona jest fermentowana częściowo. Przeprowadzony proces technologiczny decyduje ponadto o kolorze, smaku, a także składzie poszczególnych rodzajów herbat.

Fot. pixabay.com

Dostęp do herbat jest bardzo szeroki, tym bardziej więc cieszą pojawiające się na bieżąco w piśmiennictwie naukowym informacje o ich korzystnym wpływie na zdrowie. Najwięcej badań skupia się na wpływie herbaty na układ sercowo-naczyniowy, ryzyko chorób nowotworowych, a także chorób neurodegeneracyjnych.

Zielona herbata ma szczególne znaczenie w diecie azjatyckiej. Ocenia się, że dzienne spożycie zielonej herbaty w tej populacji wynosi około 360–480 ml. Wśród zawartych w herbacie składników biologicznie czynnych najistotniejsze są związki polifenolowe, przede wszystkim flawanole, do których zalicza się katechinę, epikatechinę, epigalokatechinę, galusan epikatechiny oraz galusan epigalokatechiny. Zawartość tych związków uwarunkowana jest wieloma czynnikami, a zależy przede wszystkim od warunków uprawy: temperatury, nasłonecznienia, wilgotności oraz czasu zrywania liści.

Wśród związków polifenolowych w zielonej herbacie przeważa galusan epigalokatechiny, który wykazuje najsilniejsze właściwości przeciwutleniające spośród wszystkich polifenoli. Ponadto uważa się, że zielona herbata zawiera więcej katechin niż herbata czarna, w której w wyniku fermentacji dochodzi do przejścia katechin w taniny.

Poza warunkami uprawy istotny dla zawartości katechin jest także sposób przyrządzania naparu. Znaczenie ma ilość suszu użytego do przygotowania napoju, temperatura wody oraz czas zaparzania. Najwięcej polifenoli zawierają herbaty parzone około 10 minut. Niestety z powodu ich dużego stężenia napar staje się gorzki, co nie zawsze odpowiada konsumentom.

Wpływ zielonej herbaty na zdrowie

Według licznych autorów herbata zielona zapobiega rozwojowi chorób sercowo-naczyniowych. W metaanalizie z 2014 roku u osób pijących 1–3 filiżanek zielonej herbaty dziennie stwierdzono o 19% mniejsze ryzyko zawału serca oraz o 36% niższe ryzyko udaru mózgu niż u osób pijących <1 filiżankę dziennie.

Sugeruje się, że ten korzystny wpływ wynika z faktu, że polifenole zawarte w herbacie zapobiegają utlenianiu LDL, co z kolei zapobiega zapoczątkowaniu procesu miażdżycowego.

Natomiast przeciwnowotworowe właściwości zielonej herbaty wymagają dalszych badań. Szczególnie korzystne wyniki obserwuje się na modelu zwierzęcym, aczkolwiek trzeba pamiętać, że w tych badaniach ilość herbaty lub izolowanego składnika w przeliczeniu na 1 kg masy ciała zwierzęcia jest dużo większa od tej, którą można uzyskać u ludzi przy normalnej konsumpcji herbaty.

W jednym z badań zaobserwowano, że picie ≥5 filiżanek herbaty zielonej dziennie zmniejsza ryzyko rozwoju nowotworu żołądka. Warto jednak zaznaczyć, że poza spożywaniem zielonej herbaty istnieją także inne czynniki, które decydują o tym, czy choroba się pojawi, czy też nie. Nie ma także zgody co do przeciwnowotworowych właściwości zielonej herbaty w kontekście rozwoju nowotworu jelita grubego. Uzyskuje się sprzeczne wyniki badań, co nie pozwala na wysunięcie ostatecznych wniosków.

Sugeruje się ponadto, że polifenole zawarte w herbacie zielonej mogą zmniejszać ryzyko rozwoju chorób neurodegeneracyjnych. W ich przypadku obserwuje się kumulację żelaza w obumierających neuronach, a polifenole zawarte w zielonej herbacie mogą wykazywać właściwości chelatujące, wyłapując nadmiar żelaza. Mimo obiecujących wyników potwierdzenie tych właściwości wymaga dalszych badań.