Nadnercza są narządem, który jest położony nad nerkami i do nich przylega. To narząd parzysty, czyli znajdujący się po obu stronach ciała, tak jak nerki. Nadnercza zbudowane są z dwóch części – wewnętrznej zwanej rdzeniem oraz zewnętrznej zwanej korą. Kora nadnerczy produkuje trzy grupy hormonów: glikokortykosteroidy (GKS), mineralokortykosteroidy (MKS) oraz androgeny. Do GKS zalicza się kortyzol oraz kortyzon, do MKS aldosteron oraz dezoksykortykosteron, natomiast androgeny wydzielane przez nadnercza to głównie dehydroepiandrostendon (DHEA), androstendion i testosteron, czyli hormony płciowe przeważające u mężczyzn, których największa pula w organizmie produkowana jest w gonadach, czyli jądrach u mężczyzn oraz w jajnikach u kobiet. W rdzeniu nadnerczy także syntezowane są hormony – adrenalina i noradrenalina. Hormony produkowane przez nadnercza są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.
Choroby nadnerczy obejmują:
- choroby związane z nieprawidłowym wydzielaniem przez nadnercza hormonów, takie jak niedoczynność kory nadnerczy, czyli stan, w którym nadnercza produkują niedostateczną ilość hormonów (choroba Addisona),
- choroby przebiegające z nadmiarem glikokortykosteroidów, czyli zespół Cushinga,
- zaburzenia wydzielania mineralokortykosteroidów (np. zespół Conna, hiperaldosteronizm wtórny, hipoaldosteronizm)
- zespoły związane z nadmiarem androgenów (np. hirsutyzm, wirylizacja, guzy nadnerczy wydzielające androgeny)
- przypadkowo wykryty guz nadnercza (tzw. incydentaloma),
- rak nadnercza,
- guz chromochłonny.
Do badań wykonywanych w diagnostyce chorób nadnerczy należą badania laboratoryjne krwi, takie jak oznaczenie stężenia kortyzolu, ACTH, androgenów, adrenaliny, noradrenaliny oraz testy, w których podaje się pacjentowi leki mające pobudzić wydzielanie danego hormonu lub zahamować jego produkcję, a następnie oznacza stężenie danego hormonu we krwi. Lekarz może także zlecić oznaczenie stężenia hormonów lub ich metabolitów, czyli substancji, do których są rozkładane w organizmie, w moczu.
Z badań obrazowych wykonuje się tomografię komputerową, rezonans magnetyczny, USG, pozytonową tomografie emisyjna (PET), a także scyntygrafię.
