Pytanie nadesłane do redakcji
Od połowy lipca tego roku do teraz mam problemy z brzuchem. Na początku miałam w ciągu paru dni mocno spuchnięty brzuch, ale potem to minęło. Potem spuchniecie z powrotem wróciło, ale z twardym podbrzuszem i bólem. Jednak teraz od 3 tygodni mam nadal spuchnięty brzuch, twardy jak skała (nie jestem w ciąży), problem z wydalaniem, choć nie mam dużego problemu ze wzdęciami. Codziennie jem warzywa i owoce oraz piję 1,5-2 litrów wody i spaceruję godzinę dziennie, ale nie widzę całkowitej poprawy. Czasami jest lepiej, czasami gorzej. Używałam środków przeczyszczających w formie tabletek (Dulcolax) i pomogły na dwa dni. Przerwałam, ale widzę, że nadal mam problem. Domowe sposoby na zaparcia za bardzo nie pomagają, jedynie kawa (ale nie czyni cudów, bo po niej nie czuję się w pełni wypróżniona). Co może być powodem, że zaparcia nie ustępują?
Odpowiedziała
dr n. med. Anna Mokrowiecka
specjalista chorób wewnętrznych
specjalista gastroenterolog
Oddział Kliniczny Gastroenterologii Ogólnej i Onkologicznej
Uniwersytecki Szpital Kliniczny UM w Łodzi
Najczęstszą przyczyną zaparć jest, tzw. zaparcie idiopatyczne, czyli takie, którego nie powoduje żadna choroba organiczna jelita. Polega na zwolnieniu całkowitego lub odcinkowego pasażu przez jelito grube lub nieprawidłowym działaniem mięśni dna miednicy. Zaparciom sprzyjają, często występujące, uchyłki jelita grubego i żylaki odbytu (hemoroidy). Bardzo często zaparcie ma tło psychosomatyczne, jak w zespole jelita drażliwego.
W przedstawionym przypadku opisane objawy mogą wskazywać na to właśnie tło. Jednak jeśli występują jakiekolwiek objawy alarmowe, albo pacjentka jest w wieku powyżej 45 lat, powinna skonsultować się z lekarzem, który oceni wskazania do przeprowadzenia bardziej specjalistycznej diagnostyki. Do niepokojących objawów należą chudnięcie, krwawienia z przewodu pokarmowego albo dodatni wywiad rodzinny w kierunku chorób nowotworowych oraz odchylenia w badaniach laboratoryjnych (np. niedokrwistość). Poważniejsze organiczne choroby jako przyczyny zaparć mogą zostać wykluczone dzięki wykonaniu kolonoskopii i innych badań obrazowych oraz laboratoryjnych.
Warto także skonsultować się z lekarzem celem wykluczenia innych poza układem pokarmowym przyczyn zaparć. Zaparcia mogą także występować w chorobach układu nerwowego (np. cukrzycowa neuropatia, choroby naczyniowe mózgu, choroba Parkinsona), endokrynologicznych (np. niedoczynność tarczycy, przysadki, nadczynność przytarczyc), metabolicznych (w mocznicy), tkanki łącznej (np. twardzinie układowej), a także w depresji. Także liczne leki mogą być powodem zaparć, m.in.: znieczulające i przeciwbólowe, przeciwdepresyjne, przeciwdrgawkowe, przeciwparkinsonowskie, preparaty żelaza, wapnia, glinu, opioidy, przeciwnadciśnieniowe (beta-blokery, sartany, diuretyki, blokery kanału wapniowego), doustne środki antykoncepcyjne.
Jeśli metody naturalne przeciwdziałające zaparciom, jak odpowiednia dieta, picie dużej ilości płynów i codzienna aktywność fizyczna, okazują się nieskuteczne, lekarz zaleci leki przeciw zaparciom. Należy je stosować wymiennie, tak aby nie przyzwyczajać się do jednego rodzaju leków. Poza typowymi lekami przeczyszczającymi, można spróbować zastosować także leki używane w zespole jelita nadwrażliwego, jak np. trimebutyna, a na wzdęcia - preparaty simetikonu. Co do zastosowania ziół nie mogę się wypowiadać, ponieważ nie znam składu wspomnianych produktów.
Niezmiernie ważne są odpowiednie warunki wypróżniania - spokój, brak pośpiechu, próby spokojnego wypróżniania bez nadmiernego parcia.