Pytanie nadesłane do redakcji
Proszę o informacje na temat polekowego uszkodzenia nerek.
Odpowiedział
dr n. med. Robert Drabczyk
specjalista chorób wewnętrznych
nefrolog
Oddział Nefrologii i Stacja Dializ
Szpital Wojewódzki, Bielsko-Biała
Wywołane przez leki zaburzenia czynności nerek lub ich uszkodzenie są bardzo częste. Ich wynikiem mogą być różne nieprawidłowości, od niewielkich odchyleń w badaniach laboratoryjnych do ciężkiej niewydolności nerek wymagającej leczenia nerkozastępczego.
Różne są mechanizmy, na drodze których leki niekorzystnie wpływają na czynność nerek. Częstą przyczyną jest upośledzenie przepływu krwi przez nerki, co prowadzi do zmniejszenia przesączania kłębuszkowego. Inne leki bezpośrednio uszkadzają struktury nerek, takie jak naczynia krwionośne, cewki lub kłębuszki nerkowe (tzw. bezpośrednie działanie nefrotoksyczne). Wynikiem tego może być ostre uszkodzenie nerek w następstwie ostrej martwicy cewek nerkowych lub ostrego śródmiąższowego zapalenia nerek. Uszkodzenie cewek może być przyczyną takich zaburzeń, jak moczówka nerkowa lub zespół Fanconiego. Leki mogą również być przyczyną uszkodzenia kłębuszków nerkowych i zespołu nerczycowego. Następstwem długotrwałego narażenia na leki może być przewlekła choroba nerek prowadząca do przewlekłej niewydolności nerek. Przykładem jest przewlekłe nadużywanie leków przeciwbólowych mogące prowadzić do tzw. nefropatii analgetycznej.
Największe ryzyko polekowego uszkodzenia nerek występuje u osób z istniejącą już chorobą nerek, zwłaszcza gdy przesączanie kłębuszkowe jest już zmniejszone.
Niektóre grupy leków szczególnie często są przyczyną uszkodzenia nerek. Należą do nich:
- środki kontrastujące stosowane podczas badań obrazowych (tzw. kontrast)
- niesteroidowe leki przeciwzapalne powszechnie stosowane w chorobach stawów lub przeciwbólowo (również dostępne bez recepty; np. fenoprofen, ibuprofen) i leki przeciwbólowe zawierające fenacetynę lub paracetamol (w przypadku przewlekłego nadużywania)
- antybiotyki (zwłaszcza aminoglikozydowe, jak gentamycyna i amikacyna oraz cefalosporyny i sulfonamidy) i leki przeciwgrzybicze (np. amfoterycyna B)
- leki przeciwnowotworowe (np. cisplatyna) i immunosupresyjne (np. cyklosporyna, takrolimus)
- diuretyki (np. furosemid, torasemid, spironolakton)
- preparaty złota (stosowane w reumatoidalnym zapaleniu stawów)
- lit (stosowany w leczeniu zaburzeń depresyjnych).
Piśmiennictwo:
Choudhury D., Ahmed Z.: Drug-associated renal dysfunction and injury. Nature Clinical Practice Nephrology 2006; 2: 80–91.Interna Szczeklika. Medycyna Praktyczna, Kraków 2013.
Zobacz także
Niesteroidowe leki przeciwzapalne a nerki »Najważniejsze wskaźniki czynności nerek - stężenie kreatyniny w surowicy krwi i wielkość przesączania kłębuszkowego »
Uniwersalny wskaźnik czynności nerek »
Śródmiąższowe zapalenie nerek »
Moczówka prosta nerkowa »
Zespół Fanconiego »
Zespół nerczycowy »
Przewlekła niewydolność nerek »
