Co to są nowotwory grasicy?
Nowotwory grasicy rozwijają się w obrębie grasicy, która jest narządem o nieregularnym kształcie, znajdującym się w śródpiersiu, czyli przestrzeni w klatce piersiowej, ograniczonej przez mostek (od przodu), kręgosłup (od tyłu) oraz prawe i lewe płuco (po bokach). Poza grasicą w śródpiersiu znajdują się inne narządy: serce, przełyk, tchawica, aorta oraz liczne węzły chłonne.
W zależności od rodzaju komórek tworzących guz grasicy oraz od jego rozległości, zmianę taką klasyfikuje się jako grasiczaka lub raka grasicy.
Jak jest zbudowana grasica i jaką funkcję pełni w organizmie?
Anatomicznie grasica dzieli się na dwie części zwane płatami. Narząd ten odznacza się nieregularnym kształtem i nierówną powierzchnią. Największą wagę (ok. 30 g) grasica osiąga w okresie dojrzewania, a następnie stopniowo zanika i zostaje wypełniona tkanką tłuszczową. Wówczas stosuje się nazwę ciało tłuszczowe zamostkowe. Najważniejszą funkcją grasicy jest jej rola w układzie odpornościowym: w czasie życia płodowego oraz w dzieciństwie w tym narządzie dojrzewają limfocyty typu T, czyli komórki stanowiące jeden z podstawowych elementów układu odpornościowego człowieka.
Jak się klasyfikuje nowotwory grasicy?
Obecnie uważa się, że wszystkie nowotwory grasicy są potencjalnie złośliwe, a im szerzej poza grasicę rozprzestrzenia się naciek nowotworu, tym bardziej jest on złośliwy. Od zaawansowania choroby w chwili rozpoznania zależy rokowanie.
W zależności od budowy mikroskopowej guza i rodzaju komórek, z których się składa, wyróżnia się kilka typów grasiczaków oraz raka grasicy – najgroźniejszy z nowotworów tego narządu. Rak grasicy jest bardzo rzadkim nowotworem. Ocenia się, że rocznie zachorowuje na niego około 1,5 osoby na milion.
Jakie są czynniki ryzyka rozwoju nowotworu grasicy?
Nie są obecnie znane żadne środowiskowe czynniki ryzyka rozwoju nowotworu grasicy. Jedynym czynnikiem, który wydaje się związany z nieco większym ryzykiem zachorowania, jest wiek, ponieważ nowotwór ten występuje częściej u osób po 70. roku życia.
Jak można rozpoznać nowotwór grasicy?
Nowotwory grasicy bardzo rzadko dają objawy, dlatego duża ich część jest wykrywana przypadkowo, podczas badań obrazowych wykonywanych z innego powodu, na przykład na radiogramie klatki piersiowej.
Nowotwory grasicy powodujące awy najczęściej wywołują tak zwane zespoły paranowotworowe, czyli objawy, których wystąpienie nie wiąże się bezpośrednio z obecnością guza, lecz z działaniem substancji, które ten guz produkuje. Do zespołów paranowotworowych towarzyszących czasem nowotworom grasicy należą: miastenia, aplazja czerwonych krwinek, hipogammaglobulinemia, zapalenie wielomięśniowe, toczeń rumieniowaty, reumatoidalne zapalenie stawów, zapalenie tarczycy oraz zespół Sjögrena.
Czasem guz grasicy może powodować objawy bezpośrednio, uciskając lub naciekając narządy sąsiednie – zazwyczaj występuje wówczas kaszel, duszność i ból w klatce piersiowej.
Jakie badania przeprowadza się, aby wykryć nowotwór grasicy?
Nowotwór grasicy często rozpoznaje się przypadkowo podczas badania obrazowego klatki piersiowej, na przykład RTG, wykonywanego z innego powodu. Lekarz zbiera wywiad od pacjenta, bada go, a następnie zleca badania dodatkowe. Najczęściej jest to RTG klatki piersiowej (jeśli nie było wykonane wcześniej), tomografia komputerowa klatki piersiowej, a niekiedy także obrazowanie techniką rezonansu magnetycznego i pozytonowa tomografia emisyjna (positron emission tomography – PET).
Aby potwierdzić rozpoznanie oraz ustalić typ nowotworu grasicy, należy pobrać próbkę do badania mikroskopowego. Można ją uzyskać albo stosując biopsję cienkoigłową (czyli nakłuwając guz igłą pod kontrolą USG), albo pobrać wycinek z guza w czasie operacji.
Jak się leczy nowotwór grasicy?
W leczeniu nowotworów grasicy wykorzystuje się metody operacyjne, napromienianie oraz chemioterapię.
Podstawowym sposobem leczenia jest chirurgiczne usunięcie całej grasicy.
Radioterapię w leczeniu nowotworów grasicy stosuje się jako uzupełnienie operacji. Radioterapia ma na celu zniszczenie ognisk nowotworu, które pozostały po operacji. Czasem napromienianie stosuje się także przed operacją. Taka strategia ma na celu zmniejszenie rozmiaru guza na tyle, aby możliwe było jego wycięcie. Radioterapię można także zastosować u tych chorych, u których operacja jest niemożliwa (np. z powodu bardzo złego ogólnego stanu zdrowia). Ponieważ wyniki leczenia nowotworów grasicy wyłącznie napromienianiem są gorsze niż w przypadku metod operacyjnych, radioterapię stosuje się tylko wtedy, gdy operacji nie da się przeprowadzić.
Chemioterapię można zastosować przed lub po operacji. U chorych, którzy nie kwalifikują się do operacji, takie leczenie można podjąć jako wyłączny sposób postępowania lub w skojarzeniu z napromienianiem.
