×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Podgłośniowe zapalenie krtani (krup wirusowy)

lek. med. Izabella Głodzik

Podgłośniowe zapalenie krtani to ostra choroba zapalna, która jednak zazwyczaj ma łagodny przebieg. Najczęściej wywołują ją wirusy (wirus paragrypy, wirus grypy typu A lub B, adenowirus, wirus RS, metapneumowirus).

W wyniku uszkodzenia przez wirusy błony śluzowej okolicy podgłośniowej krtani dochodzi do jej obrzęku i zwężenia światła dróg oddechowych. Pojawia się duszność wdechowa (czyli trudność przy wciągnięciu powietrza do płuc) oraz charakterystyczny świst wdechowy zwany stridorem. Tak jak w większości zakażeń wirusowych górnych dróg oddechowych, zakażenie następuje drogą kropelkową.

Historycznie w polskim nazewnictwie krup oznaczał ostre błonicze zapalenie krtani (wywołane przez bakterię, maczugowiec błonicy [Corynebacterium diphtheriae]), ale obecnie, w wyniku stosowania szczepień, błonica w Polsce praktycznie nie występuje, a „krup” jest często stosowany jako synonim „krupu wirusowego”, czyli podgłośniowego zapalenia krtani.

Jak często występuje podgłośniowe zapalenie krtani?

Podgłośniowe zapalenie krtani jest najczęstszą przyczyną ostrych zaburzeń oddechowych u małych dzieci. Choroba występuje pomiędzy 6. miesiącem a 5. rokiem życia (ze szczytem zachorowań w 2. roku życia). Rocznie w ciągu swoich pierwszych 5 lat życia choruje 6–8% dzieci, 13% dzieci miało kiedykolwiek jeden epizod krupu, zaś u 5% choroba występuje nawrotowo (3 lub więcej epizodów). Na półkuli północnej szczyt zachorowań obserwuje się pomiędzy październikiem a kwietniem. Częściej chorują chłopcy niż dziewczynki (3:2).

Jak się objawia podgłośniowe zapalenie krtani?

Objawy krupu pojawiają się nagle, najczęściej w nocy lub nad ranem. Poprzedzają je 2–3 dniowe objawy infekcji dróg oddechowych (katar, kaszel).

Objawy krupu są charakterystyczne i dla rodziców bardzo niepokojące:

  • świst krtaniowy (inaczej stridor) – wysoki, szorstki dźwięk wynikający z zaburzonego przepływu powietrza przez częściowo zwężone drogi oddechowe,
  • szczekający kaszel (przypominający szczekanie psa lub foki),
  • chrypka,
  • duszność w czasie wdechu.

Objawy mogą mieć różne nasilone nasilenie: od łagodnych (sporadyczny szczekający kaszel) po bardzo ciężkie (częsty szczekający kaszel, głośny wdechowy stridor, znaczna praca mięśni klatki piersiowej, sine zabarwienie skóry, duży niepokój lub zaburzenia świadomości u dziecka).

Co robić w przypadku wystąpienia objawów podgłośniowego zapalenia krtani?

Mimo iż obraz kliniczny podgłośniowego zapalenia krtani wzbudza duży niepokój rodziców, należy pamiętać, że przebieg choroby jest na ogół łagodny. Niezwykle ważne jest zachowanie spokoju i stworzenie bezpiecznej atmosfery wokół dziecka (należy wziąć dziecko na ręce, przytulić, uspokoić). Zapobiega to nasileniu się duszności z przyczyn emocjonalnych. Tradycyjne zalecenia postępowania w przypadku objawów podgłośniowego zapalenia krtani u dziecka obejmowały oddychanie gorącą parą wodną (odkręcenie gorącej wody i „zaparowanie” łazienki) lub przeciwnie, stosowania zimnego suchego powietrza (otwarcie okna, wyjście z ubranym odpowiednio do pogody dzieckiem na balkon, taras, przed dom), co według niektórych doniesień miało zmniejszać obrzęk krtani. Należy jednak pamiętać, że żadne z powyższych podejść nie zostało potwierdzone badaniami klinicznymi. Zdecydowanie nie wolno stosować inhalacji gorącą parą np. z garnka z gotującą się wodą, ponieważ grozi to poważnym oparzeniem dziecka i opiekuna.

Jeżeli objawy nie ustępują, to w przypadku łagodnych objawów krupu (sporadyczny szczekający kaszel) można się udać do lekarza dyżurującego w systemie opieki całodobowej. Przy ciężkich objawach, a szczególnie w razie nasilonej duszności, należy wezwać Pogotowie Ratunkowe.

W jaki sposób lekarz ustala rozpoznanie podgłośniowego zapalenia krtani?

Objawy krupu są na tyle charakterystyczne, że najczęściej lekarz nie musi wykonywać badań dodatkowych w celu potwierdzenia rozpoznania.

W trakcie badania lekarskiego należy zapewnić dziecku spokój; podczas badania małe dziecko powinno przebywać na kolanach rodzica.

W trakcie badania lekarz ocenia nasilenie świstu wdechowego (stridoru), zaciąganie klatki piersiowej, obecność sinicy (sine zabarwienie skóry), stan świadomości dziecka (zaburzenia przytomności). Dodatkowo, za pomocą puls oksymetru, lekarz może ocenić wysycenie hemoglobiny tlenem (tzw. „saturacja”) oraz wykonać badanie gazomteryczne.

U dzieci chorych na krup nie wykonuje się rutynowo badań biochemicznych ani RTG klatki piersiowej. Lekarz może je zlecić, jeżeli ma wątpliwości co do rozpoznania choroby.

Jakie są metody leczenia podgłośniowego zapalenia krtani?

Leczenie krupu zależy od stanu pacjenta. Przy niewielkich objawach zazwyczaj prowadzone jest ambulatoryjnie, natomiast w przypadku bardzo nasilonej duszności konieczna może być hospitalizacja, a w najcięższych przypadkach nawet intubacja (założenie rurki do dróg oddechowych w celu utrzymania ich drożności).

W przypadku łagodnej postaci choroby dziecko otrzymuje dawkę glikokortykosteroidu doustnie, domięśniowo (deksametazon) lub wziewnie (duża dawka budezonidu) oraz adrenalinę w nebulizacji. Po kilkugodzinnej obserwacji w izbie przyjęć lub SOR, dziecko może być wypisane do domu, jeżeli objawy nie narastają lub ich nasilenie się zmniejsza. Należy pamiętać o obfitym pojeniu dziecka.

W postaciach cięższych lub w przypadku narastania objawów dziecko może być hospitalizowane na oddziale pediatrycznym lub intensywnej terapii.

Krup jest chorobą wirusową, więc rutynowe stosowanie antybiotyków nie jest wskazane.

Czy jest możliwe całkowite wyleczenie podgłośniowego zapalenia krtani?

Objawy krupu mają tendencję do samoistnego, zwykle szybkiego ustępowania. U około 60% dzieci szczekający kaszel ustaje w ciągu 48 godzin. Mniej niż 5% dzieci wymaga hospitalizacji, z czego tylko u 1–2% pacjentów potrzebna jest intubacja.

22.03.2017
Zobacz także
  • Kaszel u dziecka
  • Ból gardła u dziecka
Wybrane treści dla Ciebie
  • Opryszczka u dzieci
  • Cytomegalia u dzieci
  • Choroba afektywna dwubiegunowa u dzieci i młodzieży
  • Mózgowe porażenie dziecięce
  • Ostre podgłośniowe zapalenie krtani
  • Zapalenie płuc u dzieci
  • Pokrzywka u dzieci
  • Infekcje dróg oddechowych u dzieci
  • Wady zgryzu u dzieci
  • Moczenie u dzieci
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta