Co to jest obrzęk krtani i jakie są jego przyczyny?
Obrzęk krtani może dotyczyć różnych jej elementów anatomicznych (m.in. nagłośni, fałdów głosowych). Możliwe przyczyny obrzęku krtani to stany zapalne, urazy, reakcje alergiczne, obrzęki na tle naczynioruchowym, choroby ogólnoustrojowe (np. ostre kłębuszkowe zapalenie nerek, zespół nerczycowy).
Najczęściej do obrzęku krtani przyczyniają się stany zapalne (podgłośniowe zapalenie krtani, ostre zapalenie krtani, zapalenie ochrzęstnej chrząstek krtani, zapalenie nagłośni). Reakcje zapalne powodujące obrzęk mogą dotyczyć nie tylko zmian chorobowych w samej krtani, ale także w strukturach sąsiadujących (np. ropień przestrzeni przygardłowej, ropień okołomigdałkowy).
Obrzęki o etiologii niezapalnej wywołane są przez urazy zarówno wewnętrzne (oparzenia, ciała obce), jak i zewnętrzne (m.in. wypadki komunikacyjne), a także mogą być efektem rozległych operacji w obrębie głowy i szyi.
Reakcje alergiczne powodujące obrzęk krtani mogą być odpowiedzią organizmu na działanie różnych czynników. Zaliczamy do nich: jady owadów (szerszenie, osy, pszczoły), pokarmy (orzeszki ziemne, owoce morza, jajka), leki (antybiotyki, środki przeciwbólowe) oraz wiele innych. Dzieli się je na reakcję o przebiegu natychmiastowym i opóźnionym.
Obrzęk Quinckego, inaczej zwany obrzękiem naczynioruchowym, jest wynikiem zaburzeń immunologicznych. Wyróżnia się jego dwa typy – wrodzony i nabyty. Pierwszy ujawnia się już w dzieciństwie, natomiast obrzęk nabyty towarzyszy chorobom ogólnoustrojowym (np. przewlekłej białaczce limfatycznej). Czynniki wywołujące obrzęk naczynioruchowy są podobne do powodujących reakcję alergiczną. Organizm może zareagować również na czynniki fizyczne, takie jak: zimno, stres, wysiłek fizyczny. Czasami jednak ciężko określić, co dokładnie przyczyniło się do wystąpienia obrzęku, mówi się wtedy o obrzęku idiopatycznym.
Jak się objawia obrzęk krtani?
Objawy obrzęku krtani mogą mieć różne nasilenie w zależności od umiejscowienia obrzęku oraz jego rozległości. Chory może skarżyć się na duszność, suchy kaszel, zaburzenia głosu, chrypkę, uczucie ciała obcego.
Jeśli obrzęk ma charakter zapalny dodatkowo może wystąpić podwyższona temperatura ciała, ból, trudności w połykaniu.
Obrzęk Quinckego charakteryzuje się nagłym obrzękiem skóry, tkanki podskórnej i błon śluzowych. Lokalizuje się najczęściej na twarzy (wargi, powieki), kończynach, tułowiu, w gardle, jamie ustnej, krtani oraz na języku.
Co robić w razie wystąpienia objawów?
W przypadku wystąpienia objawów obrzęku krtani należy natychmiast wezwać pogotowie ratunkowe. Reakcje alergiczne spowodowane alergią na jad owadów stanowią bezpośrednie zagrożenie życia chorego. W postępowaniu doraźnym stosuje się adrenalinę. Osoby ze zdiagnozowaną wcześniej alergią na jad owadów zazwyczaj są wyposażone w ampułkostrzykawki z odpowiednią dawką adrenaliny, która może zostać podana samodzielnie przez chorego lub przez osobę z jego otoczenia.
Jak lekarz stawia diagnozę obrzęku krtani?
Rozpoznanie obrzęku krtani stawiane jest przez lekarza na podstawie wywiadu zebranego od pacjenta lub osób z jego otoczenia oraz laryngoskopii pośredniej. W przypadku reakcji alergicznych bardzo ważne jest ustalenie czynnika, który wywołał obrzęk.
Jakie są sposoby leczenia obrzęku krtani?
Leczenie obrzęku krtani jest ściśle zależne od jego przyczyny. W przypadku stanów zapalnych o etiologii bakteryjnej konieczne jest włączenie antybiotyku. Urazy mogą wymagać leczenia operacyjnego. Przeciwobrzękowo podaje się choremu glikokortykosteroidy. Jeśli wystąpienie obrzęku krtani jest związane z chorobą ogólnoustrojową, leczenie polega przede wszystkim na odpowiedniej terapii choroby podstawowej. W przypadku nasilonego obrzęku krtani na tle alergicznym lub naczynioruchowym niezbędne może okazać się wykonanie tracheotomii. Leczenie farmakologiczne obejmuje natomiast podanie glikokortykosteroidów dożylnie oraz leków przeciwhistaminowych dożylnie lub domięśniowo. Chory użądlony przez owada z obrzękiem krtani wymaga natychmiastowego podania adrenaliny.
Co robić, aby uniknąć zachorowania na obrzęk krtani?
Jeśli obrzęk krtani wywołany jest reakcją alergiczną, bardzo ważne jest unikanie alergenu odpowiedzialnego za tę reakcję. Oznacza to w praktyce rezygnację z określonych pokarmów, niestosowanie leków, które uczulają oraz odpowiednią ochronę przed owadami. W przypadku alergii na jad owadów błonkoskrzydłych (osy, pszczoły, szerszenie) możliwa jest terapia immunologiczna, czyli odczulanie. Jej skuteczność jest bliska 97%, a efekt długotrwały.
