Pytanie nadesłane do redakcji
Mam 17 lat i ciągle choruję. Najczęściej jest to silny ból gardła i mocny katar. Do tego dochodzą też słabe gorączki, bóle i ostatnio zawroty głowy. Jakiś rok temu miałam zapalenie zatok. Byłam już u 3 specjalistów i każdy mówi co innego. Niby nie jest to poważne, ale strasznie przeszkadza w normalnym funkcjonowaniu.
Odpowiedział
dr med. Wojciech Brzoznowski
otolaryngolog, otolaryngolog dziecięcy
Klinika Otolaryngologii
Gdański Uniwersytet Medyczny
Nawracające zapalenia dróg oddechowych (NZDO) mogą mieć źródło w samym układzie oddechowym, ale również mogą być objawem zaburzeń ogólnoustrojowych (ryc.).
Ryc. Przyczyny nawracających zapaleń dróg oddechowych
Najczęstsze przyczyny NZDO to alergia dróg oddechowych, refluks żołądkowo-przełykowy, miejscowe ogniska zakażenia (przewlekłe zapalenie migdałków podniebiennych i gardłowego, przewlekłe zapalenie zatok przynosowych, próchnica zębów) oraz narażenie na dym tytoniowy.
Diagnostykę należy rozpocząć od zebrania szczegółowego wywiadu chorobowego i dokładnego badania przedmiotowego, w tym otolaryngologicznego. Szczególną uwagę należy zwrócić na migdałki podniebienne, nos i zatoki przynosowe oraz stan uzębienia. Istotne jest ustalenie w jaki sposób pacjent był dotychczas leczony oraz jaka była reakcja na zastosowaną terapię. W większości przypadków rozpoznanie czynnika sprawczego jest możliwe bez konieczności wykonywania badań dodatkowych. W przypadkach niejasnych wymagane jest wykonanie podstawowych badań laboratoryjnych, wymazów czy badań obrazowych.
Główną przyczyną ostrych zakażeń układu oddechowego są wirusy. Mimo że powodują one około 80% zapaleń gardła lub migdałków, to ponad 70% pacjentów otrzymuje z tego powodu antybiotyk. Nadużywanie antybiotyków w takich sytuacjach prowadzi do wzrostu liczby bakterii wielolekoopornych oraz patologicznego namnażania się kolonii grzybów, m.in. w obrębie dróg oddechowych.
U około 30% dzieci kierowanych z powodu NZDO do poradni zaburzeń odporności, rozpoznaje się alergię. Dlatego bardzo ważna jest konsultacja alergologa i wykonanie odpowiednich testów diagnostycznych.
Refluks żołądkowo-przełykowy (GERD) coraz częściej uznawany jest za czynnik odpowiedzialny za NZDO i zawsze powinien być brany pod uwagę w diagnostyce różnicowej omawianego problemu.
Objawy przedstawione w pytaniu, bez możliwości przeprowadzenia dokładnego wywiadu i badania przedmiotowego, nie pozwalają na ustalenie rozpoznania.
Właściwe rozpoznanie wymaga metodycznego podejścia, często opartego na współpracy wielu specjalistów.
Piśmiennictwo:
Bhave S.Y. : „Approach to recurrent respiratory infections”. Indian J. Pediatr. 2001; 68 Suppl 2: S26-32.Towns S., Wong M.: „Assessment of the child with recurrent respiratory infections”. Aust. Fam. Physician. 2000; 29(8): 741-746.
