Pytanie nadesłane do redakcji
Czy zapach produktu, który mnie uczula, mogę odczuwać w sposób inny niż osoby na niego nieuczulone? Jako przykład podam olej z oliwek (oliwę, konkretnie extra virgin) - oliwa ma dla mnie strasznie nieprzyjemny, wręcz żrący zapach, a jeżeli już ją spożyję, to czuję, jakby wypalało mi gardło, uczucie podobne do picia wysokoprocentowego alkoholu. Pytałem innych domowników i tylko ja czuję tak nieprzyjemny i odrzucający zapach, gwoli ścisłości testowałem to na kilku rodzajach oliwy i od różnych producentów. Ostatnio sprawa powtórzyła się, kiedy kupiłem nierafinowy olej z czerwonej palmy, po otworzeniu uderzył mnie żrący zapach na wzór jakiejś plastikowej emulsji nie do wytrzymania (jest to olej z owoców palmy oleistej, z tej rodziny owoców uczula mnie również kokos). Czy możliwa jest taka reakcja, że organizm z alergią inaczej odczuwa pewne smaki/zapachy?
Odpowiedziała
dr n. med. Grażyna Durska
Zakład Medycyny Rodzinnej Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie
Poradnia alergologiczna „Podgórna” w Szczecinie
U osób chorujących na alergiczny nieżyt nosa oraz w niektórych przypadkach alergii pokarmowej może dojść do upośledzenie węchu. Objaw ten występuje zwłaszcza w przewlekłych alergicznych nieżytach nosa z dominacją obrzęku błony śluzowej nosa. W ciężkich nieżytach nosa może nawet wystąpić przejściowa, całkowita utrata zdolności odczuwania zapachów. Z reguły terapia glikokortykosteroidami donosowymi lub doustnymi znosi ten objaw i przywraca węch.
Podane przez Pana dolegliwości są charakterystyczne dla reakcji psychicznych sugerujących alergię pokarmową. W tym typie niepożądanych reakcji pokarmowych kontakt z niektórymi pokarmami może wywoływać między innymi: „wstręt”, nudności, wymioty, nadwrażliwość na zapach. Są to dolegliwości dokuczliwe, na szczęście jednak niezagrażające życiu.
Reakcje z nadwrażliwości alergicznej na pokarmy związane są z uczuleniem na alergeny o budowie białkowej. Lipidy (tłuszcze) nie są alergenami, chociaż w sporadycznych przypadkach olej może być zanieczyszczany związkami o budowie białkowej.
W przypadku reakcji z nadwrażliwości alergicznej na pokarmy występują objawy kliniczne różniące się od tych opisywanych przez Pana. Są to:
- świąd nosa, wodnista wydzielina, napady kichania, obrzęk błony śluzowej nosa, pogorszenie lub utrata węchu
- uczucie przeszkody w gardle, utrudnione przełykanie, chrypa, napadowy kaszel, wdech z towarzyszącym świstem, świąd, łaskotanie w okolicach podniebienia, trudności z nabraniem powietrza
- świąd, zaczerwienienie spojówek, łzawienie oczu
- napadowy suchy kaszel, uczucie ucisku w klatce piersiowej, świsty w fazie wydechowej
- zmiany skórne o charakterze bąbla pokrzywkowego
- biegunki, rzadziej zaparcia, kurczowe bóle brzucha
W ciężkich przypadkach nadwrażliwości alergicznej mogą wystąpić objawy ze strony układu krążenia, takie jak: spadek ciśnienia tętniczego krwi, przyspieszenie akcji serca. W skrajnych i na szczęście niezbyt częstych sytuacjach może dojść do zgonu chorego.
Piśmiennictwo:
Bartuzi Z. (red.): Alergia na pokarmy. Mediton. Oficyna Wydawnicza 2006.Golińska B., Kurzawa R.: Alergia pokarmowa u dzieci. Patogeneza, diagnostyka i leczenie. α-medica Press, 1999.
Kaczmarski M., Korotkiewicz-Kaczmarska E.: Alergia i nietolerancja pokarmowa. Mleko i inne pokarmy. Wydawnictwo Help Med. 2013.