Pytanie nadesłane do redakcji
Jakie jest przyczyna pojawiania się zmian na skórze (plamy, rumień) twarzy i klatki piersiowej przy kontakcie z zimnym powietrzem? Lekarz zlecił Zyrtec, który przyjmuję od kilku lat i zmiany w trakcie brania leku nie pojawiają się. Czy są inne metody leczenia?
Odpowiedziała
dr n. med. Grażyna Durska
Zakład Medycyny Rodzinnej
Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie
Poradnia Alergologiczna "Podgórna" w Szczecinie
Zmiany skórne wymienione w pytaniu najprawdopodobniej są objawami pokrzywki z zimna. Najczęściej jest to postać nabyta, rzadziej wrodzona (podobne objawy występują wówczas u innych członków rodziny).
Zmiany skórne pojawiają się w krótkim czasie po zadziałaniu czynnika termicznego (niskie temperatury otoczenia - powietrza, wody, kontakt z produktami spożywczymi wyjmowanymi z lodówki). Zdarzają się reakcje opóźnione występujące w kilka godzin po oziębieniu.
Objawy kliniczne mogą ograniczać się jedynie do zmian skórnych o charakterze bąbla pokrzywkowego występującego w miejscu narażonym na niskie temperatury. Znacznie rzadziej występują zmiany uogólnione z towarzyszącymi bólami głowy, omdleniem, zaburzeniami oddychania.
W dziedzicznej pokrzywce z zimna do zmian skórnych dołączają się: gorączka, bóle stawów, zwiększone stężenie leukocytów we krwi.
Pokrzywka z zimna jest jedną z nielicznych pokrzywek fizykalnych występujących również u dzieci. Wczesny początek choroby jest złym prognostykiem szybkiej remisji schorzenia. Choroba może utrzymywać się przez wiele lat. Objawy mogą występować także latem przy zmianach temperatur otoczenia, zwłaszcza przy wietrznej pogodzie.
W diagnostyce choroby wykorzystuje się 15 minutowy test z kostką lodu lub zanurzenie przedramienia na 10 minut w wodzie o temperaturze 20 stopni Celsjusza. Wynik ujemny nie wyklucza rozpoznania, wynik dodatni potwierdza je.
W leczeniu stosuje się głównie leki antyhistaminowe, czasami w połączeniu z neuroleptykami. W nielicznych przypadkach udaje się uzyskać poprawę po leczeniu naświetleniami PUVA lub leczeniu lekiem antyleukotrienowym (montelucast).
NIEZWYKLE WAŻNA JEST PROFILAKTYKA POLEGAJĄCA NA UNIKANIU KĄPIELI W ZIMNEJ WODZIE (ryzyko ciężkich reakcji ogólnoustrojowych do zgonu włącznie), ubieraniu odpowiedniej odzieży chroniącej przed działaniem niskich temperatur.
Piśmiennictwo:
Choroby alergiczne i astma .[red.] Małolepszy J. Volumed Wrocław 1996; 753-755.Czarnecka-Operacz M.: Aktualna wiedza w zakresie etiopatogenezy pokrzywek. Alergologia, 2008, 1/35,32-36
Fernando S., Broadfoet A.: Przewlekła pokrzywka . Ocena i leczenie. Lekarz Rodzinny 2010, 12(160) 1060-1065.
Gliński W., Rudzki E.: Alergologia dla lekarzy dermatologów. Czelej Wydawnictwo 2002; 366-369.
Narbut J., Kuna P.: Pokrzywka przewlekła ? aktualny problem terapeutyczny. Terapia. Alergologia, 2008, XVI, 4(208) 111-112, 114-122.